آموزش فنی‌وحرفه‌ای یا «وِت» در اروپا با تمرکز بر اتریش

سیاستگذاری رفاهی امروزه به بخش جدایی‌ناپذیر تمام دولت‌های مدرن بدل شده است. تنظیم‌گری و ایفای نقش فعال در حوزه بیمه‌های اجتماعی، بازنشستگی و مستمری، حمایت خوراکی، تامین حداقل معیشت، نظام‌های یارانه‌ای، آموزش، بهداشت و سلامت، مسکن و … بخش جدایی‌ناپذیر کارکردهای دولت مدرن قلمداد می‌شود. این سیاست‌ها با قبض و بسط متفاوت و وابسته به گرایش‌های اقتصادی دولت‌ها، بافت اجتماعی و ساخت سیاسی هر کشور اعمال می‌شود. آشنایی با ابعاد مختلف این سیاست‌ها و نمونه‌های عملی سیاستگذاری رفاهی ضرورتی انکارناپذیر برای تدوین سیاست‌های رفاهی در ایران نیز هست. در همین راستا استخراج برخی از نمونه‌های سیاستگذاری موفق در کشورهای مختلف بر اساس سفارش معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دستور کار مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی قرار داشته است. مجموعه کلیپ‌های «مطالعه تطبیقی نظام‌های رفاهی کشورهای جهان» در این راستا طراحی و منتشر می‌شوند.

در اتریش برای آموزش فنی و حرفه‌ای ارزش بالایی قائل‌اند. حدوداً ۷۰ درصد از دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم وارد آموزش فنی‌وحرفه‌ای می‌شوند، در حالی‌که این نرخ در اتحادیه اروپا به طور میانگین کمتر از ۵۰ درصد است.در سال ۲۰۱۷ اتریش قانون آموزش اجباری برای جوانانِ زیر ۱۸ سال را ابلاغ کرد.

دلیل محبوبیت آموزش فنی‌وحرفه‌ای چیست؟

تنوع گسترده رشته‌ها در نظام آموزش فنی‌وحرفه‌ای اتریش به جذابیت آن کمک می‌کند: (خدمات اجتماعی- هنر- خدمات درمانی- طراحی- کشاورزی- مد- مهندسی- گردشگری-کسب‌وکار)آموزش فنی‌وحرفه‌ای در مدارس و دوره‌های کارآموزی انواع متنوعی از آموزش‌ها و صلاحیت‌های لازم برای تقریباً تمام بخش‌های اقتصادی را پوشش می‌دهند. فارغ‌التحصیلان این دوره‌ها به آموزش عالی و موقعیت‌های شغلی سطح بالا نیز دسترسی دارند. بیش از یک‌سوم افرادی که اکنون صاحب کسب‌وکاری هستند، سابقاً یک دوره کارآموزی گذرانده‌اند.

برنامه‌های آموزشی ۵ ساله‌ای که در مدارس اجرا می‌شوند و بیشترین محبوبیت را دارند، به کسب سطح ۵ و مدرک دوگانه‌ای برای موقعیت‌های ارشد کسب و کار و دسترسی به آموزش عالی منتج می‌شوند. بیش از نیمی از آنان تحصیلات خود را تا دوره‌های آموزش عالی سه ساله ادامه می‌دهند.

همکاری ذی‌نفعان متعدد پاسخ به نیازهای اقتصادی و مهارتی منطقه‌ای را میسر می‌سازد، بنابراین وِت افراد را طوری آموزش می‌دهد که بتوانند نیازهای خاص مشاغل موجود را برآورده سازند. بنابراین وِت افراد را طوری آموزش می‌دهد که بتوانند نیازهای خاص مشاغل موجود در این شرکت‌ها را برآورده سازند.

مسئولیت آموزش فنی‌وحرفه‌ای در اتریش بر عهده چه کسی است؟

وزارت آموزش بر اکثر آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای در مدارس نظارت می‌کند؛ مسئولیت دوره‌های کارآموزی به طور مشترک بر عهده وزارت اقتصاد، وزارت آموزش، شرکای اجتماعی و دولت‌های فدرال است.

آموزش فنی‌وحرفه‌ای در اتریش چطور کار می‌کند؟

آموزش فنی‌و حرفه‌ای در مدارس و دوره‌های کارآموزی که تقریباً ۲۰۰ موقعیت شغلی را پوشش داده و ۳ تا ۵ سال طول می‌کشند، این آموزش‌ها از سن ۱۵ سالگی آغاز و شامل آموزش عمومی، مباحث نظری و عملی می‌شوند.

در این دوره‌ها باید دست‌کم یک زبان خارجی آموزش داده شود. مهارت‌های کلیدی -مانند توانایی انجام کار تیمی، مهارت‌های دیجیتال و کارآفرینانه- اهمیت زیادی دارند. دوره‌های کارآموزی و آموزش فنی‌وحرفه‌ای در مدارس شامل آموزش در محیط کار و کاریابی در شرکت‌ها می‌شوند. پیوندی قوی میان این دوره‌ها و بازار کار وجود دارد. بسیاری از مدرسان دارای تجاربی در عرصه صنعت و کسب‌وکار هستند تکالیف پروژه‌ای فن‌آموزان نیز اغلب در همکاری با شرکت‌ها انجام می‌شوند. بزرگسالان نیز می‌توانند به همان صلاحیت‌ها و مدارجی که در دسترس جوانان است، دست یابند.به همین دلیل به لحاظ آموزش مادام‌العمر، اتریش در ردۀ دوم اتحادیه اروپا جای می‌گیرد.

مترجم: سمانه ذاکری