مستثناسازی از قانون کار

فعالان کارگری و صاحب‌نظران این حوزه معتقدند که باید قانون کار به درستی و به صورت کامل اجرا شود تا کارگران از حداقل‌ها هم محروم نشوند و در ضمن بتوانند مدعی حق و حقوق خود شوند. اما از سوی دیگر آن‌ها نسبت به وجود برخی اشکالات در قانون کار انتقاد دارند. یکی از مهم‌ترین مشکلات قانون کار مستثنا نمودن بخش‌هایی از کارگران از شمول این قانون است. به‌عبارت‌دیگر، برخی از مشاغل و محیط‌های کاری از قانون کار مستثنا هستند و بدین شکل برخی از حقوق کارگران تضییع می‌شود. این مستثناسازی از قانون کار در کارگاه‌های خانوادگی، کارگران کشاورزی، کارگران کارگاه‌های قالیبافی، کارگاه‌های کمتر از پنج نفر و ... وجود دارد.

زهره سروش فر

دکترای جامعه شناسی

کارشناس پژوهشی- حمایتگری مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

قانون کار قانونی است که برای حمایت از کارگران و ایجاد امکان دست‌یابی آن‌ها به حداقل‌های موردنیازشان و نیز تنظیم روابط آن‌ها با کارفرمایان تدوین شده است. در این قانون به مسائلی مانند حقوق و دستمزد کارگران و چگونگی تعیین آن، حق و حقوق کارگران مانند حق تشکل یابی، حق کار در محیطی ایمن و بهداشتی و مواردی از این قبیل پرداخته شده است. اما طبق نظر فعالان کارگری و صاحب‌نظران این حوزه، این قانون به دلایلی دچار انواع مشکلات و ابهامات شده است و نمی‌تواند آن‌طور که باید و شاید از حقوق کارگران حمایت نماید. برای مثال برخی از مواد این قانون به صورتی مبهم تدوین شده‌اند و از همین رو این امکان را برای مفسران فراهم کرده‌اند که آن را به نفع خود تفسیر کنند.

یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که قانون کار با آن مواجه است بحث مستثناسازی از قانون کار است بدین معنا که برخی مشاغل و محیط‌های کاری از شمول این قانون مستثنا شده‌اند و مشمول این قانون نمی‌گردند. قانون کار با همه کاستی‌ها و نواقصش می‌تواند جلوی تضییع کامل حقوق کارگر را بگیرد و او را از حداقل‌های قانونی بهره‌مند کند و درصورتی‌که کارگری مشمول آن نشود دیگر هیچ پشتوانه‌ای جهت ادعاهایش نخواهد داشت. وقتی کارگاهی از قانون کار تبعیت نکند، کارفرما می‌تواند حداقل دستمزد مصوب را به کارگر پرداخت نکند، او را بیمه ننماید، محیطی ایمن و سالم برای کار او فراهم نکند و در مجموع حق و حقوق وی را مراعات ننماید. موارد مختلف مستثنا شدن کارگران از قانون کار در اینجا به طور مختصر آمده است.

مطالب مرتبط:

سیاست‌گذاری‌های نابرابری‌ساز عامل شکل‌گیری کار کودک است جایگاه کارگران در برنامه‌های توسعه ایران مثلث امنیت شغلی، معیشت و تشکل‌یابی سه بعد مشکلات کارگران امنیت شغلی، بزرگ‌ترین مشکل کارگران مواضع تشکل‌های کارگری در برنامه‌های توسعه اول تا ششم قشر مغفول در برنامه‌های توسعه