محمد ملکی

انحصار و تعارض منافع

انحصار و تعارض منافع دو بازوی یک قیچی

انحصار و رقابت از عوامل اساسی در ساختار بازارهای اقتصادی است. یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌ها میان این دو بازار سهولت ورود فروشندگان جدید به آن‌هاست. موانع ورود به هر بازاری را قانون‌گذار یا اصناف از طریق مجوزدهی تعیین می‌کنند. زمانی‌که ورود فروشندگان جدید به بازار منافع و موقعیت سایر فروشندگانی که در بازار وجود دارند را تهدید کند، ذی‌نفعان به مقابله پرداخته، با استفاده از قدرت بازاری یا رانتی که در اختیار دارند یا به بهانه‌های مختلفی مانند اشباع بازار[۱] از ورود تازه‌واردان به آن بازار جلوگیری می‌کنند یا فرایند دریافت مجوز را برای آنان دشوار و زمانبر خواهند کرد. ... مطالعه بیشتر
نظام بهداشت و درمان

کشاکش منافع| قسمت پنجم: تعارض منافع در نظام سلامت و درمان

  اوایل سال ۱۳۹۹ بود که ۱۷ نفر از وزرا و معاونین وزرای سابق وزارت بهداشت در نامه ای خطاب به دکتر نمکی وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از فساد و تعارض منافع در زیرمجموعه های این وزارتخانه خبر دادند. مدیریت تعارض منافع و مبارزه با فساد در نظام بهداشت و درمان، گره خورده با منافع بسیاری از پزشکان، شرکت های دارویی و تجهیزات پزشکی، شرکت های بیمه و بخش های زیاد دیگری درون و بیرون نظام سلامت است. هر کدام از بازیگران عرصه نظام سلامت، منافعی ویژه خود دارند که سعی میکنند از طریق حضور در بدنه ... مطالعه بیشتر
مصادیق تعارض منافع در صنعت خودرو

کشاکش منافع| قسمت چهارم: تعارض منافع در صنعت خودرو

  اواخر سال ۱۳۹۸ بود که گزارش تحقیق و تفحص از صنعت خودروسازی به صحن مجلس رسید. گزارشی که در آن از تعارض منافع در صنعت خودروسازی بالاخص سهامداری تودرتو و چندلایه شرکت های مختلف خودروساز، به عنوان یکی از اصلی ترین علل فساد و ناکارآمدی در این صنعت یاد کرده بود. مدیریت تعارض منافع و مبارزه با فساد در صنعت خودروسازی ، بسیار پیچیده است. چرا که شرکت های بزرگ و کوچک مختلف در بخش های مختلف صنعت خودرو، بخش های بزرگی از وزارت صنعت در دولت و دیگر گروه های مختلف ذینفع درگیر این بازی چندوجهی هستند که ... مطالعه بیشتر
تضاد بین‌گروهی

تعارض منافع، لزوماً تضاد بین‌گروهی نیست

در رصد و تحلیل­های هفتگی فضای مجازی در مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه همواره سعی بر آن بوده است تا مطالب و واکنش‌های کاربران نسبت به مسئله تعارض منافع موردبررسی قرار گیرند. ازاین‌رو همواره تلاش شده است از داده‌های جمع‌آوری‌شده، عمدتاً مطالبی موردتوجه قرار گیرند که به‌درستی گره­ گاه­های تعارض منافع را شناسایی کرده‌اند؛ اما همواره در بین داده‌های به‌دست‌آمده، مطالبی بوده است که هم از سوی کاربران و هم حتی از سوی برخی مسئولین و کارشناسان به سبب اشتراک لفظ، تعارض منافع قلمداد شده‌اند. یک اشتباه رایج مفهومی یکی از رایج‌ترین این اشتراکات لفظی، یکی گرفتن تعارض منافع و ... مطالعه بیشتر
کار شایسته

کار شایسته و نماگرهای آن در ایران

کار شایسته مفهومی است که به دلیل ناکارآمدی شاخص‌هایی چون نرخ بیکاری، ساعت کار و اطلاعات سنتی نیروی کار در بیان تمام واقعیت‌های بازار کار، برای ارزیابی و سیاست‌گذاری در این حوزه مطرح شد. این مفهوم اولین بار در سال ۱۹۹۹ توسط رئیس سازمان بین­ المللی کار (ILO) به‌عنوان ضرورتی برای بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی نیروی کار در بازار کار جهان معرفی شد. هدف از طرح این مفهوم، فراهم کردن فرصت برابر برای مرد و زن جهت دستیابی به کار مولد در شرایط آزاد، ایمن و حفظ کرامت انسانی است. اگرچه اهمیت نسبی جنبه‌های مختلف کار شایسته از فردی ... مطالعه بیشتر
وزارت بهداشت ایران

ناتوان در اقناع جامعه نگران از تعارض منافع

بعد از نزدیک به یک سال و نیم از رصد و تحلیل فضای مجازی پیرامون موضوع تعارض منافع یکی از پرتکرارترین این حوزه‌ها نظام و وزارت بهداشت و سلامت کشور بوده است که تعارض منافع در بخش­های مختلف آن ازجمله دریافت مجوز داروخانه، تولید و توزیع واکسن کرونا و… و حتی مواردی مانند خودکشی تعدادی از دانشجویان پزشکی همواره موردتوجه بوده است. تعدد و تکرر این موارد در این مدت چنان بوده است که اگر شخصی هیچ شناختی درباره این حوزه و مسائل ناشی از تعارض منافع در آن نداشته باشد، با خواندن چند شماره از خبرنامه مرکز، به آسانی ... مطالعه بیشتر
افزایش حقوق

خبرهای خوش خطرناک

با همکارم که عضو هیئت‌علمی دانشگاه است، تلفنی احوالپرسی می‌کردم که خبر از احکام جدید حقوق اعضای هیئت‌علمی داد. حکم ایشان از ۱۷ میلیون به ۲۸ میلیون تومان افزایش یافته بود. روز چهارشنبه هفته گذشته نیز اعلام شد در هفته آینده بحث اعطای فوق‌العاده ویژه به فرهنگیان مانند سایر دستگاه‌ها و سازمان‌ها حداکثر تا ۳۵ درصد حقوق و فوق‌العاده‌های مستمر به‌نحوی‌که متوسط پرداختی از ۶۰ درصد سقف تجاوز نکند، اجرا خواهد شد. دائمی‌شدن قانون همسان‌شدن حقوق بازنشستگان با شاغلان، افزایش حقوق اعضای هیئت‌علمی تا میزان ۶۰ درصد و افزایش حقوق همه کارکنان دولت که وظایف حاکمیتی دارند، از همین دست ... مطالعه بیشتر
کار شایسته

کار شایسته، فقر و گفتگوهای اجتماعی

کار یکی از معدود تجربیات مشترک بشریت است که نه ­تنها نقش آشکار و حیاتی در زندگی کارگران و خانواده آن­ها دارد، بلکه راه را برای توسعه اقتصادی و اجتماعی گسترده ­تر افراد و جوامع هموار می ­کند. اما پیشرفت تنها به کار کافی و دردسترس وابسته نیست بلکه کیفیت کار نیز عامل مهمی برای پیشرفت است. کارهایی که افراد را در دام فقر یا بردگی انداخته، یا آن­ها را در معرض خطرات، تبعیض و ناامنی قرار می ­دهد به افراد –یا اقتصادهایی که آن­ها عضو آن هستند- اجازه پیشرفت و تحقق پتانسیل­ های خود را نمی ­دهد. کار شایسته ... مطالعه بیشتر
نظام بهداشت و سلامت

تعارض منافع فراگیر در نظام بهداشت و سلامت کشور

تلاش باغ‌کُش‌ها برای حضور مجدد در شورای شهر در هفته‌های گذشته بیش‌ترین توجه کاربران به انتخابات ریاست جمهوری معطوف بود و کمتر کسی در مورد انتخابات شوراهای شهر و روستا صحبت می‌کرد. با فروکش کردن تب انتخابات ریاست جمهوری و بحث پیرامون تعارض منافع موجود در فرایند آن که بارها از سوی کاربران مورداشاره قرار گرفته بود، در هفته گذشته فرصتی دست داد تا برخی کاربران به مسئله تعارض منافع در شوراها و انتخابات آن نیز بپردازند. سازوکار شوراهای شهر و روستا ازجمله مواردی هستند که ظرفیت بالایی برای بروز تعارض منافع دارند. اهم انتقادات به انتخابات شورای شهر، نه ... مطالعه بیشتر
شبکه‌های اجتماعی

نقش شبکه‌های اجتماعی در شکل‌گیری و قدرت دولت‌ها

  ریچارد لاکمن فارغ‌التحصیل دکترای دانشگاه هاروارد و استاد جامعه‌شناسی دانشگاه آلبانی است. علایق تحقیقاتی وی بررسی افول قدرت‌های مسلط در اوایل اروپای مدرن و ایالات‌متحده معاصر و سرنوشت دموکراسی‌ها در دوره‌های افول اقتصادی است. وی در کتاب «قدرت دولت‌ها»، توسعه سیاست‌ها و اقتصادهای مختلف و شکل‌گیری سیستم دولتی جهانی را توصیف می‌کند. وی با مقایسه نواحی و شهرهای سراسر اروپا از قرن دوازدهم تا هجدهم میلادی چگونگی تکوین و گسترش روابط اجتماعی جدید و نهادهای سیاسی مدرن اروپا را نشان می‌دهد. ازنظر ریچارد لاکمن تشکیل دولت مدرن و سایر مفاهیمی مانند شهروندی، حقوق مدنی، سیاسی و اجتماعی که در ... مطالعه بیشتر
رئیسی

مدیریت تعارض منافع، از شعار تا برنامه

تعارض منافع؛ وعده خوش آب و رنگ در هفته گذشته بیش‌ترین سخنان پیرامون موضوع تعارض منافع، متوجه اظهارات رئیسی، یکی از داوطلبان ریاست‌جمهوری بود که در برنامه مناظره بین کاندیداها مسئله تعارض منافع را مطرح کرد. به گزارش کانال تلگرامی خبرهای فوری، وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه چه برنامه‌های برای دوران پساکرونا دارد اظهار کرد که یکی از اهدافش رسیدگی به مسئله تعارض منافع به‌خصوص در حوزه سلامت و بهداشت است. «در نظام سلامت دو مشکل داریم؛ تعارض منافع و انحصار، البته تعارض منافع در همه سطوح داریم و باید آن را از بین برد… کسانی که ... مطالعه بیشتر
کاندیداها

تعارض منافع و انتخابات

مشکلات مردم و بی‌برنامگی کاندیداهای ریاست‌جمهوری در هفته گذشته بحث از تعارض منافع در مناظرات انتخاباتی شدت گرفته بود به‌طوری‌که بیش‌ترین مباحث در فضای مجازی پیرامون اظهارات داوطلبان ریاست جمهوری و وعده‌های انتخاباتی آن‌ها برای مدیریت این مسئله بوده است. عبدالناصر همتی، رئیس پیشین بانک مرکزی که خود به دلیل شائبه امکان تعارض منافع در زمان کاندیداتوری از سوی رئیس‌جمهور برکنار شده بود بیش‌ترین اظهارات را درباره این موضوع بیان کرده بود. وی در دومین مناظره انتخاباتی و همچنین گفتگوی ویژه خبری بارها به مسئله تعارض منافع در بخش‌های مختلف اشاره و وعده‌هایی را برای رفع آن داد. به گزارش ... مطالعه بیشتر

لزوم نگاه ساختاری به تعارض منافع

از زمان انتشار اخباری در مورد ساخت واکسن ایرانی، همواره نگرانی‌ها و شک و تردیدهایی نسبت به روند ساخت و تأیید این واکسن مطرح شده است. در هفته گذشته نیز در آخرین گام، اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت در مورد انجام واکسیناسیون عمومی با واکسن­های ایرانی با مخالفت‌هایی از سوی مردم به‌خصوص در فضای مجازی مواجه شد. این مخالفت‌ها که هم از سوی کانال‌های تلگرامی مربوط به متخصصان پزشکی و هم افراد غیرمتخصص در توییتر ابراز شد بر امکان وجود تعارض منافع در تولید و توزیع این واکسن تأکید داشته و عدم اقدامات لازم برای اخذ تأییدیه از سازمان بهداشت جهانی را ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در وزارت نیرو

تعارض منافع در وزارت نیرو

  وزارت نیرو برخلاف وزارتخانه‌های دیگر اداره کل یا سازمان ندارد. بلکه بر اساس ساختار شرکتی اداره می‌شود، مثل شرکت‌های آب و برق منطقه‌ای. این شرکت‌ها ۱۰۰ درصد سهامشان دولتی است مثل توانیر. شرکت‌هایی هم هستند که حداقل ۵۱ درصد سهامشان متعلق به بخش غیردولتی است. کارهای مشاوره پروژه و پیمانکاری در امور آب و برق وزارت نیرو، اکثراً توسط این شرکت‌های غیردولتی انجام می‌شوند. مشکل چیست؟ مشکل از آنجایی شروع می‌شود که مدیران و کارکنان دولتی، با تأسیس چند نسل شرکت تودرتو در نهایت خودشان، همسر یا فرزندانشان به اشخاص حقیقی سهامدار شرکت‌های خصولتی یا مالک شرکت‌های غیردولتی تبدیل ... مطالعه بیشتر

رهاوردهای اتحادیه های صنفی

نهادهای صنفی، توانمندسازی حاکمیت و جامعه 🔹نهادهای صنفی به‌مثابه یکی از تشکل‌های مهم جامعه مدنی، کارکردهایی در جهت نوسازی سیاسی و توانمندسازی جامعه و حکومت داشته‌اند. این تشکل‌ها در طول تاریخ با کارویژه‌هایی نظیر نهادینه کردن مشارکت و نظارت بر حکومت، تجمیع و مطالبه منافع اعضا، آموزش حقوق صنفی و شهروندی، ایجاد همبستگی و نظم اجتماعی به توانمندسازی جامعه یاری رسانده‌اند . 🔹از سوی دیگر، با ایجاد آگاهی صحیح حکومت از جامعه، تصمیم‌گیری‌های حاکمیت را جهت بخشیده و مانعی برای تمایل حکومت به سمت سیاست‌های پوپولیستی و اقتدارگرایانه شده‌اند و هم‌زمان مشروعیت و مقبولیت سیاست‌های اتخاذشده توسط حکومت را افزوده‌اند. ... مطالعه بیشتر
نهادهای صنفی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

نهادهای صنفی، توانمندسازی حاکمیت و جامعه

در یک تعریف اجمالی نهادهای صنفی (شغلی یا حرفه‌ای) به‌مثابه یکی از انواع گروهای هم‌سود، عبارت از ساختار سازمان‌یافته‌ای درون یک نظام سیاسی معین است که به‌طور جمعی از نفعی خاص دفاع می‌کند. آن‌ها در پی انباشتن ارزش‌ها و ارجحیت‌های اعضای خود است و با ابزار و بیان آن‌ها از طریق مذاکره مسالمت‌آمیز تا خشونت‌های فیزیکی خیابانی می‌کوشد هم بر افکار عمومی و هم بر خط‌مشی حکومت تأثیر بگذارد. اتحادیه‌های صنفی یکی از اعضای جامعه مدنی هستند، به این اعتبار می‌توان گفت نهادهای میانجی مستقل از دولت و در حدفاصل بین خانواده‌ها و دولت قرار دارند که مستقل از مقامات ... مطالعه بیشتر

تعارض منافع ابزاری برای دعواهای سیاسی

در هفته گذشته نیز مانند هفته پیش از آن بحث تعارض منافع در انتخاب یکی از بحث‌های اصلی بود که به سه شیوه در اظهارنظرها خود را نشان می‌داد. در وهله اول، برخی همچون هفته گذشته نامزد شدن تعدادی از داوطلبان را به علت تعارض منافع زیر سؤال برده و یا در مقابل، وجود چنین تعارض منافعی را رد کرده بودند، در دسته دوم اظهارنظرها، برخی داوطلبان در تشریح برنامه‌های خود به تعارض منافع و اقدامات آتی برای مدیریت آن در مقام رئیس‌جمهور اشاره کرده بودند و دسته سوم اظهارات شامل انتظارات گروه‌های مختلف از رسیدگی به مسئله تعارض منافع ... مطالعه بیشتر
هزینه‌های انتخابات- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

دام تعارض منافع در انتظار هزینه‌های انتخابات

انتخابات بارزترین شکل مشارکت افراد در عرصه سیاسی و بهترین شیوه برای دستیابی به قدرت در عرصه سیاسی است. یکی از فرایندها و مراحل مهم انتخابات که نقش بسزایی درنتیجه آن دارد مرحله تبلیغات است. پول از گذشته دور نقش مهمی در انتخابات داشته و امروزه این نقش پررنگ‌تر نیز شده است. پرواضح است که منابع مالی تبلیغات و هزینه‌هایی که در رقابت‌های انتخاباتی صرف می‌شود می‌تواند درنتیجه انتخابات تأثیرگذار باشد. چاپ بروشورها، اعلامیه‌های برگزاری مصاحبه‌های رادیویی و تلویزیونی، اجاره اماکن جهت برپایی ستاد تبلیغاتی همه هزینه‌بر هستند. بنابراین بدیهی است که پول را نمی‌توان از فرایند سیاسی و انتخاباتی ... مطالعه بیشتر

گونه‌های نظام بازار

اگر سابقاً باید از میان دو نظام اقتصادی (سرمایه‌داری و سوسیالیستی) یکی انتخاب می‌گردید امروز باید این انتخاب از میان گونه‌های نظام بازار صورت گیرد. در این مقاله نظام بازار به دو گونه‌ی نظام اقتصاد بازار آمریکایی ـ انگلیسی (آنگلوساکسون) و اروپای قاره‌ای ـ ژاپنی تقسیم می‌شود. این مقاله در سه فصل نوشته شده است. فصل اول درباره ضرورت شناخت گونه‌های بازار است. فصل دوم درباره پنج معیار برای تفکیک نظام بازار است که این موارد موردبحث قرار می‌گیرد: (۱) سازوکارهای هماهنگ‌کننده، (۲) نقش دولت در تأمین نیازهای اساسی، (۳) روابط کار، (۴) نقش تشکل‌های صنفی، (۵) نظام مالی. در ... مطالعه بیشتر
نظارت بر انتخابات

دغدغه‌های جدید برای سلامت انتخابات

لزوم جلوگیری از تعارض منافع در انتخابات فارغ از تعلقات سیاسی با نزدیک شدن به ایام انتخابات، اظهارنظرها پیرامون آن و افراد داوطلب ریاست‌جمهوری نیز شدت یافته است و در فضای مجازی افراد با دیدگاه‌های مختلف به بحث از تعارض منافع در جریان انتخابات پرداخته‌اند. دراین‌بین بیش‌ترین واکنش‌ها به سازوکار شورای نگهبان و احتمال بروز تعارض منافع در فرایند تأیید صلاحیت داوطلبان و همچنین بحث نظارت نمایندگان قوه قضاییه بر تخلفات انتخاباتی بوده است. نقطه آغاز بحث امکان تعارض منافع در جریان نظارت بر انتخابات را باید اظهارات آذر منصوری، سخنگوی جبهه اصلاحات ایران، دانست که نسبت به تعارض منافع ... مطالعه بیشتر