ایده نگارش کتاب از مشاهده سطح پایین مطالعاتی که در سراسر دنیا در زمینه نقش نهاد پارلمان در توسعه وجود داشت، شکل گرفت. برنامه تقویتکننده پارلمان از سوی بانک جهانی ارائه شد و مجمع مجالس کشورهای مشترکالمنافع باعث شد در پاسخ به یافتههای تحقیق و تقاضای کشورها، سلسله کنفرانسهایی با حضور کارشناسان پیشرو، اعضای پارلمان و کارکنان پارلمان سراسر دنیا در دوره سه ساله برگزار شود. این کتاب با مروری بر یافتههای اصلی، در زمینه نقش نمایندگان در مبارزه با فساد پیشنهادهایی را بر مبنای مجموعهای از تجارب و درسهای مطرح شده در این کنفرانسها ارائه میدهد.
این کتاب شامل پانزده فصل است. در فصل اول نشان داده میشود که مجالس مجموعه وسیعی از ابزارها اعم از قانونگذاری، قدرت نظارتی و مشارکت در ائتلافهای قدرتمند با جامعه مدنی برای همکاری در سطح بینالمللی در اختیار دارند.
در فصل دوم ضمن تأکید بر تأثیر فساد در ناکامی پروژههای توسعه، به نقش محوری نمایندگان پارلمان در فراهم کردن شرایط مشارکت همه ذینفعان اصلی توسعه برای بهبود مستمر حکمرانی میپردازد. همچنین قانونگذاران همچون سرمایهگذاران، ناظران و نمایندگان میتوانند به تقویت چارچوب پاسخگویی و پرورش رقابت اقتصادی و سیاسی کمک کنند و از این طریق مشارکت قابلتوجهی در کاهش فشار در کشور خود داشته باشند.
فصل سوم ارتباط بین نهادهای سیاسی و فساد را مورد بررسی قرار میدهد و چنین نتیجه میگیرد که با دمکراسی، نظامهای پارلمانی، ثبات دموکراتیک و آزادی بیان و تمرکززدایی سیاسی، فساد بهصورت نظاممند کاهش مییابد.
فصل چهارم با عنوان اراده سیاسی به این مسئله میپردازد که مبارزه علیه فساد فرایندی طولانیمدت است که مستلزم باز گذاشتن دست مخالفان برای اصلاحات، گسترش مشارکت سیاسی و پاسخگویی و در نظر گرفتن منافع طیف گستردهای از حوزهها است.
فصل پنجم به تجربه پارلمان کنیا در مبارزه با فساد اختصاص دارد. فصل ششم تحت عنوان بازرسی دقیق مالی، به بررسی ابزارهای سازمانی لازم برای کنترل دولت از طریق فرایند بودجه سالانه از جمله دسترسی به همه اطلاعات مرتبط و باکیفیت، پشتیبانی اقتصاددان حرفهای و محققان بودجهای و محیط سیاسی آزادانه میپردازد.
در فصل هفتم نقش مؤثر مؤسسات عالی حسابرسی در کاهش فساد بررسی میپردازد و تأکید میکند که پرورش مدیریت مالی قوی، بر اساس گزارشهای قابلاعتماد و سیستمهای کنترل داخلی نقش مهمی در تشخیص و جلوگیری از فساد دارد زیرا شفافیت و پاسخگویی برنامهها و فعالیتهای دولت را افزایش میدهد.
فصل هشتم به بررسی نقش رسانه در مقابله با فساد اختصاص دارد. همچنین تأکید میشود پارلمان بهمنظور ایجاد محیط مناسب برای پرورش مؤثر رسانهها، با تصویب قوانین دسترسی آزاد به اطلاعات و آزادی بیان، و در اختیار گذاشتن عملکرد خود به تقویت نقش رسانهها در مبارزه با فساد مبادرت کند.
در فصل نهم با عنوان کمیسیونهای ضد فساد، بحران سازمانی ناشی از استعفای کمیسیون سنتر در پارلمان اروپا و نتایج آن بررسی میشود. فصل دهم به این نکته میپردازد که پارلمان با ائتلاف جامعه مدنی که مبتنی بر اشتراک منافع و انگیزهها باشد، وزنه تعادل مؤثری در مقابل مدیران اجرایی و ذینفعان فساد خواهد شد.
فصل یازدهم به دلایل نهادینه شدن ضعیف احزاب در دموکراسیهای نوپا و نقش پارلمان در تقویت یکپارچگی و نهادینه شدن احزاب در این کشورها میپردازد.
فصل دوازدهم به تأمین مالی احزاب توسط سیاستمداران و فسادهایی که از این طریق ایجاد میشود میپردازد و بیان میکند که قانونگذاران میتوانند از طریق تصویب قوانین تأمین مالی فعالیتهای سیاسی، فشار بر دولت برای تأمین بودجه اجرای قانون مربوطه و بازخواست دولت در مورداجرای این قانون در کنترل فساد مرتبط با تأمین مالی فعالیتهای سیاسی، مؤثر باشند.
در فصل سیزدهم به نقش پارلمان و قانونگذاری در انجام اصلاحات قانونی در راستای اصلاحات اخلاقی و استقرار نظامهای اخلاقی میپردازد.
فصل چهارده درباره ۹ اصل راهنمایی شبکههای پارلمان بر اساس تجربیات اعضای سازمان جهانی مجالس علیه فساد و شبکه پارلمانی در بانک جهانی و پژوهش است که از سوی موسسه بینالمللی برای توسعه پایدار ارائه شده است. فصل پانزدهم به جمعبندی و نتیجهگیری مطالب ارائه شده در کتاب اختصاص دارد.
منبع:
- استفنهارست، ریک؛ جانستون، نیل؛ پلیزو، ریکاردو (۱۳۹۴) نقش پارلمان در مبارزه با فساد، مترجمان: رضا وفایی یگانه، مریم آقانصیری، تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
بدون دیدگاه