کلاه‌برداری بانک‌ها و موسسات مالی

اخیرا تقلب در بانک‌ها و موسسات مالی در ایران غوغا به پا کرده است و برخی آن را با اختلاس و پولشویی می‌شناسند. برای شناخت سطوح تقلب در بانک‌ها و راه‌های جلوگیری از آن، این کتاب می‌تواند راهنمای خوبی باشد. گسترش حوزه فعالیت بانک‌ها و مؤسسات مالی و خدمات ارائه‌شده توسط آنها، بر گستره ابعاد نظارتی واسطه‌های مالی افزوده و ضرورت آشنایی مقامات نظارتی با ابعاد و حوزه‌های شکل‌گیری تقلب در این مؤسسات را پررنگ‌تر نموده است. آشنایی با این مقوله، در بعد کنترل داخلی موسسات مالی و بانک‌ها، می‌تواند نقش به سزایی در کاهش احتمال وقوع تخلف‌های مالی ایفا نماید و کارایی سیستم‌ مالی را افزایش دهد.

راضیه شیخ رضایی

کارشناس ارشد جامعه شناسی

کارشناس پژوهشی- حمایتگری مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

در کتاب «تقلب در بانک‌ها و موسسات مالی» این مسئله به ‌نحو مناسبی بررسی و به چگونگی شکل‌گیری تقلب درون‌سازمانی (در سطح کارکنان و مدیریت) و برون‌سازمانی (در سطح شرکت‌های خدمات مالی) اشاره شده است. سازوکارهای معرفی‌شده در کتاب حاضر در برآورد خطر تقلب و کشف تقلب در موسسات، می‌تواند مقامات نظارتی و حسابرسان داخلی را با ضرورت طراحی راهکارهایی در پیشگیری و کشف تقلب و همچنین گستره راهکارهای بالقوه در این زمینه آشنا نماید. رهنمودهای مورد اشاره در این کتاب در مورد کنترل خطر تقلب می‌تواند در شناسایی شکاف‌های مقرراتی موجود در سیستم مالی ایران نیز نقش مؤثری ایفا نماید.

کتاب در ۹ فصل نوشته است. مقدمه کتاب با خلاصه‌ای از تاریخچه تقلب در صنعت خدمات مالی آمریکا شروع می‌شود که در این تاریخچه از دوران تورم و پریشانی پول و بانکداری در دوران جنگ داخلی گفته می‌شود و سپس تقلب در قرن بیستم تا دوران‌های بحران در موسسات پس انداز و وام و نحوه پاکسازی و درآخر دوران بازگشت رونق در ۱۹۹۰ بیان می‌شود.

فصل اول با یک سوال اساسی آغاز می‌شود که چرا هیچ یک از موسسات خدمات مالی در برابر تقلب مصونیت ندارند. در قالب این سوال معنا و مفهوم تقلب بیان شده و باورهای غلط و واقعیت‌ها درباره تقلب در صنعت خدمات مالی بیان می‌شود.

فصل دوم به مبحث عامل انسانی تقلب اختصاص دارد که در آن به کیستی کلاهبرداران، شرایط تهدید درون سازمانی، مثلث تقلب، فرصت و توجیه سازی، توجیه سازی تقلب‌های سطح بالا و هرم تقلب می‌پردازد.

فصل سوم درباره تقلب وام و وام‌های رهنی در درون سازمانی است که در این فصل علاوه بر توضیح چیستی این دو وام، علائم هشداردهنده تقلب در سطح کارکنان و راهکارهای پیشگیری از تقلب وام و وام رهنی توضیح داده می‌شود.

فصل چهارم به اختلاس در سطح کارکنان می‌پردازد که آن می‌تواند شامل سرقت وجوه مشتریان، سرقت وجوهی غیر از وجود مشتریان، سرقت اطلاعات محرمانه و سوءاستفاده اشخاص درون سازمانی از سیستم‌های رایانه‌ای باشد. سپس علائم اختلاس در سطح کارکنان و پیشگیری از اختلاس و سرقت اطلاعات توضیح داده شده است.

فصل پنجم به تقلب درون سازمانی در سطح مدیریت می‌پردازد که در سطوح سرقت و اختلاس، معاملات مالی غیرقانونی (فساد)، گزارشگری مالی متقلبانه، اغوای وام گیرندگان، سرمایه گذاران و قانون گذاران تاکید و مطرح شده است و سپس علائم هشداردهنده و پیشگیری از تقلب در سطح مدیریت ارائه شده است.

فصل ششم به تقلب برون سازمانی در شرکت‌های خدمات مالی اختصاص دارد. فصل هفتم شیوه اجرای برآورد تقلب را بیان می‌کند. فصل هشتم قوانین و مقررات برای کنترل خطر تقلب را مطرح می‌کند. فصل نهم روشهای کشف تقلب، ابزارها و نحوه حسابرسی تقلب در موسسات مالی را تشریح می‌کند.

منبع:

• گلدمن، پیتر (۱۳۹۲) تقلب در بانک‌ها و مؤسسات مالی، مترجم ناصر مکارم، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی.         

مطالب مرتبط:

فساد به‌مثابه جرم حکومتی ریشه‌کنی فساد در مالزی کارکردهای شفافیت و الزامات اجرای آن کشور قربانی فساد عامل عقب ماندگی مسلمانان مخرج مشترک مبارزه با فساد: اراده سیاسی