سرمقاله
در بحثهای سیاستگذاری و در زمینۀ دسترسی و استفاده از امکانات عمومی و تسهیلات اجتماعی، دو واژۀ accessibility و affordability بسیار پرکاربردند و تمایز میان این دو در سیاستگذاری اهمیت اساسی دارد. هرچند در فارسی بعضاً «دسترسپذیری» بهعنوان ترجمۀ هر دو واژه استفاده میشود، اما واژۀ دوم بیشتر به توانایی شهروندان در استفاده از امکانات و تسهیلات دلالت دارد. به بیان ساده، امکانات عمومی غیر از آنکه باید موجود باشند و ضریب دسترسی به آنها براساس معیارهای تعریفشده، استاندارد باشد، افراد مختلف باید توان استفاده از آنها را داشته باشند. نمونۀ ساده اما مهم این مسئله به مناسبسازی فضاهای شهری و امکانات عمومی برای گروههای مختلف جمعیتی اعم از سالمندان، کودکان، افراد دارای معلولیت و… مربوط میشود. اما وجه مهمتر و محوریتری در این رابطه وجود دارد و آن، مسئلۀ توان و استطاعت مالی در استفاده از امکانات دردسترس است.
طی سالهای اخیر تحت عناوینی نظیر برونسپاری، واگذاری، خودگردانی، و مواردی از این دست بهدلیل شهریهای شدن و پولی شدن، بهطور روزافزونی امکانات عمومی از دسترس «عموم» خارج شده و در اختیار کسانی قرار میگیرد که توان مالی لازم برای پرداخت شهریه و استفاده از این امکانات را دارند. این روند حتی به مناطق و محلههای فقیرنشین و حاشیهای شهرها و حتی امکانات عمومی ایجادشده در روستاها نیز کشیده شده است. برای مثال، دولت از محل منابع عمومی در مناطق روستایی، سالن یا زمین ورزشی احداث کرده اما استفاده از آن منوط به پرداخت شهریه یا اجاره است و ازهمینرو براساس مشاهدههای میدانی، چهبسا بسیاری از این فضاها با حداقل ظرفیت استفاده میشوند. یا فضاهای فرهنگی و ورزشی که از محل منابع عمومی یا منابع شهرداریها در محلههای حاشیهای احداث شده، اما اکثر برنامهها و دورههایی که در آنها طراحی و اجرا میشود، مستلزم پرداخت شهریه از سوی متقاضیان است.
نکتۀ قابلاعتنا این است که در ارزیابیهای دستگاهها از این امکانات، شاخصها صرفاً معطوف به ضریب دسترسی است و همینکه در یک روستا یا محله و یا شهر نسبت جمعیت به امکانات (یا زیربنای امکانات) استاندارد باشد، بهمعنای موفقیت در برنامهریزی تعبیر میشود و هیچ شاخصی در زمینۀ میزان استفاده از این امکانات تعریف نمیشود. برای مثال، همینکه در محلۀ حاشیهای سالن ورزشی وجود داشته باشد به این معنا تعبیر میشود که پس امکانات موجود است. این در حالی است که اگر برای مثال، هدف از احداث فضای ورزشی یا فرهنگسرا، ارتقای سطح سلامت و بهبود گذران اوقات فراغت است، بدیهی است که با ایجاد محدودیتهای مالی در استفاده، چنین اهدافی محقق نمیشود یا اینکه بخش اصلی گروه هدف یعنی گروههای کمبرخوردارتر از آن بهرهای نمیبرند.
میتوان مصداقهای زیادی از این موارد فهرست کرد. تأسیساتی که از محل منابع عمومی و عوارض شهری ایجاد شده و بهتدریج با پولیشدن عملاً از دسترس بخشی از مردم خارج شده است. امکانات موجود، اما برای خیلیها دور از دسترس و غیرقابل استفاده است. پیشتر در خبرنامۀ شفافیت مختصری از گزارش سازمان ملل تحت عنوان «فقر شدید و حقوق بشر» منتشر شد. در این گزارش استدلال شده است که چگونه گونههای مختلف خصوصیسازی آشکار و پنهان، به نادیدهگرفتن هرچهبیشتر فقرا و گروههای حاشیهای منجر میشود و بهطور نظاممند حقوق اولیۀ آنها را نقض میکند.
***
در هفتهای که گذشت، اخبار زیر جلب توجه میکند:
- گزارش جدید فائو در حالی از میزان بالای اسراف در مصرف مواد غذایی حکایت میکند که در گزارش سال ۲۰۱۶ این سازمان، دورریز غذای ایرانیان ۱۸ میلیون نفر را سیر میکند.
- به گزارش روزنامه مردمسالاری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از تشکیل کمیتهای برای اجرای قانون جامع حمایت از معلولان به ریاست معاون اول رئیس جمهوری خبر داد.
- در تازهترین گزارش صندوق بینالمللی پول، رشد اقتصادی ایران به دلیل تحریمهای نفتی در سال ۲۰۲۰ با حدود ۵/۳ درصد تعدیل، به منفی ۵/۹ درصد خواهد رسید.
- طبق آمارهای ارائه شده از سوی تشکلهای کارگری، هزینه خوراکیهای یک خانوار کارگری در شهریور امسال نسبت به اسفند پارسال حدود ۱۱۵ درصد بیشتر شده است.
- چیزی حدود ۱/۵ درصد از بچه دبستانیهایی که باید در مدارس مشغول تحصیل باشند، خارج از مدرسهاند. حالا این خارج هرجایی میتواند باشد؛ جایی در کنج خانهها، جایی در بازار کار، در خانه بخت حتی یا در شهر و کشوری دیگر.
- مرکز آمار گزارشی از تحولات قیمت زمین، آپارتمان و اجارهبها حدفاصل بهار۹۷ تا بهار۹۸ منتشر کرد که نشان میدهد قیمت زمین در مدت مذکور ۱۷۵درصد، آپارتمان ۱۱۰درصد و اجارهبها ۳۵ درصد رشد داشته است.
- به گزارش روزنامه همشهری، آن دسته از خانوارهای کارگری که دریافتی آنها کفاف تأمین نیازهای اولیه معیشت را نیز نمیدهد، با چالش حذف از بافت جمعیتی کلانشهرها مواجه شدهاند.
- مدیرکل دفتر تحول اداری و نوسازی سازمان بیمه سلامت گفت: اختیاری بودن بیمه سلامت باعث شده برخی از افراد هنوز بهرهمند از بیمه سلامت نباشند که به موجب قانون این بیمه برای افراد فاقد پوشش، اجباری میشود.
- تازهترین آمارهای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشان میدهد سهم هزینههای بهداشت و سلامت از سبد دخل و خرج خانوار ایرانی وارد کانال۲ رقمی شده و برای دومین سال متوالی از مرز۱۰درصد عبور کرده است.
- اداره کل هنرهای نمایشی و دفتر نوسازی و تحول اداری، دستورالعمل صدور پروانه اجرای نمایش را منتشر کردند. این کار، در راستای مرحله دوم شفافیت و ساماندهی مجوزهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، انجام شده است.
- یک کارشناس اقتصادی گفت: جزیرهای عمل کردن دستگاهها و نبود اراده جدی در تغییر فرآیند کسبوکار و کاهش زمان صدور مجوزها، موجب شده تا مشکلات عدیدهای برای صاحبان کسبوکار ایجاد شود.
- معاون حقوقی گمرک تهران، گفت: در شش ماهه ابتدایی سال جاری حدود ۱۰۵۰ پرونده قاچاق به ارزش بیش از چهار هزار و سیصد میلیارد تومان توسط حوزه معاون حقوقی و قضایی گمرک در استان تهران بررسی شده است.
- رئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: جبران کسری مؤسسات مالی و ساماندهی آنها یک اولویت مهم برای اقتصاد ایران به شمار میرود، اما نباید این کسری از جیب مردم پرداخت شود.
- معاون رفاهی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، گفت: باید ببینیم برای بازگشت اعتماد اجتماعی چه کاری میتوان انجام داد تا هم شفافیت به میان مردم بازگردد و هم مردم به سازمانها و یکدیگر اعتماد کنند.
- محمود صادقی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس از کشف حداقل۲۰۰ مورد صندلی فروشی در دانشگاههای علوم پزشکی خبر داد.
- عضو حقوقدان شورای نگهبان اظهار داشت: مذاکرات عمومی که در روند مصوبات شورای نگهبان انجام میشود، اکنون و به مرور در چندین جلد از سوی پژوهشکده شورا و سایت منتشر میشود.
- به گزارش روزنامه مردمسالاری، امکان دسترسی به سامانه ثبت دارایی مقامات، مسئولان و کارگزاران جمهوری اسلامی ایران از بستر شبکه ملی در داخل کشور فراهم شد.
- به گزارش ایسنا، در هفتادوپنجمین جلسه علنی شورای اسلامی شهر مشهد که در تالار شهر برگزار شد، آییننامه حمایت و تشویق اعلامکنندگان مفاسد اداری در شهرداری مشهد به تصویب رسید.
- رئیس سازمان بهزیستی کشور گفت: ۱۱۰۰ نفر از مدیران سازمان بهزیستی، مراکز غیردولتی یا مؤسسات وابسته یا همکار با بهزیستی دارند؛ به نحوی این افراد خودشان با خودشان همکاری میکنند.
بخش اول:««مبارزه با فقر، تبعیض و نابرابری»»
فصل اول: اخبار برگزیده هفته
دورریز غذای ایرانیان ۱۸ میلیون نفر را سیر میکند
روزنامه اعتماد-۲۵ مهرماهِ ۱۳۹۸
اجرای جدی قانون استخدام معلولان
روزنامه مردمسالاری-۲۵ مهرماهِ ۱۳۹۸
محمد شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی
تعدیل پیشبینیها از رشد اقتصادی
اقتصادآنلاین-۲۵ مهرماهِ ۱۳۹۸
معیشت کارگران زیر تیغ گرانی
روزنامه همشهری-۲۸ مهرماهِ ۱۳۹۸
۵/۱ درصد از دانشآموزان لازمالتعلیم، جایی بیرون از مدرسه هستند
روزنامه جامجم-۲۸ مهرماهِ ۱۳۹۸
قیمت زمین ۱۷۵ درصد رشد کرد
روزنامه اعتماد-۲۹ مهرماهِ ۱۳۹۸
خطر حذف کارگران اجارهنشین از کلانشهرها
روزنامه همشهری-۳۰ مهرماهِ ۱۳۹۸
فرامرز توفیقی، رئیس کمیته دستمزد کانون عالی شوراهای اسلامی کار
بیمه سلامت برای افراد فاقد پوشش بیمه، اجباری میشود
عصر ایران-۱ آبانماهِ ۱۳۹۸
مسعود مشایخی، مدیرکل دفتر تحول اداری و نوسازی سازمان بیمه سلامت
فشار هزینه سلامت بالا رفت
روزنامه همشهری-۱ آبانماهِ ۱۳۹۸
احمد میرخدائی، روزنامهنگار
فصل دوم: سایر اخبار هفته
افزایش شمار گرسنگان جهان و ناامیدی از تلاش جهانی
روزنامه شرق-۲۵ مهرماهِ ۱۳۹۸
محمدحسین عمادی، نماینده دائم ایران در سازمان فائو
کودکان ۲ برابر بزرگسالان دچار فقر شدید میشوند
خبرگزاری ایرنا-۲۵ مهرماهِ ۱۳۹۸
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد
انجام طرح توانمندسازی اجتماعمحور
باشگاه خبرنگاران جوان-۲۸ مهرماهِ ۱۳۹۸
بهمن بوچانی، رئیس اداره بهزیستی سرپل ذهاب
ضرورت حذف تنوع مدارس
خبرگزاری تسنیم-۲۸ مهرماهِ ۱۳۹۸
محمد حسنی، عضو هیئتعلمی پژوهشگاه مطالعات آموزشوپرورش
معافیت بیمهای کارفرمایانی که معلولان را بهکار میگیرند
روزنامه ایران-۲۹ مهرماهِ ۱۳۹۸
وحید قبادی دانا، رئیس سازمان بهزیستی کل کشور
بازگشت شاخص فلاکت به تابستان۹۲
روزنامه همشهری-۲۹ مهرماهِ ۱۳۹۸
۲۵۰ هزار خوزستانی فاقد بیمههای درمانی هستند
خبرگزاری ایسنا-۳۰ مهرماهِ ۱۳۹۸
علی خسروی، مدیرکل بیمه سلامت استان خوزستان
سیگنالهای آمارگیری جدید برای بازار کار
روزنامه مردمسالاری-۳۰ مهرماهِ ۱۳۹۸
علاءالدین ازوجی، مدیرکل دفتر سیاستگذاری و توسعه بازار کار
بیش از ۹ هزار مددجو از خدمات آموزش خانواده در قزوین بهرهمند شدند
خبرگزاری ایلنا-۱ آبانماهِ ۱۳۹۸
حجتالاسلام محمود مولایی، معاون فرهنگی کمیته امداد استان قزوین
معاون فرهنگی کمیته امداد استان قزوین گفت: طی شش ماهه نخست سال جاری، ۹ هزار و۴۵۰ مددجو از خدمات آموزش خانواده در استان قزوین بهرهمند شدهاند. حجتالاسلام محمود مولایی با اشاره به اینکه اثرات فقر فرهنگی را نمیتوان به راحتی درمان کرد، افزود: یکی از گامهای فرهنگی که به ارتقای زندگی مددجویان کمک میکند، ارائه خدمات آموزش خانواده است که در قالب برنامههای مختلف ارائه میشود.
بخش دوم: «شفافیت و مقابله با فساد»
فصل اول: اخبار برگزیده هفته
دستورالعمل صدور پروانه اجرای نمایش، منتشر شد
دسته بندی: شفافیت در حوزه رسانه، فرهنگ و هنر
خبرگزاری ایسنا-۲۷ مهرماهِ ۱۳۹۸
ب
عدم شفافیت، دلیل طولانی شدن صدور مجوزهای کسبوکار
دسته بندی: شفافیت در حوزه سلامت اداری و بوروکراتیک
اقتصادآنلاین-۲۷ مهرماهِ ۱۳۹۸
رضا وفایی یگانه، کارشناس مسائل اقتصادی
رسیدگی به ۱۰۰۰ پرونده قاچاق کالا با ارزش ۴۰۰۰ میلیارد تومان در تهران
دسته بندی: شفافیت در حوزه بازرگانی و امور مالیاتی
خبرگزاری تسنیم-۲۸ مهرماهِ ۱۳۹۸
وحید خدرویسی، معاون حقوقی گمرک تهران
م
کسری مؤسسات مالی نباید از جیب مردم پرداخت شود
دسته بندی: شفافیت در حوزه نظام پولی، مالی و بانکی
خبرگزاری ایسنا-۲۸ مهرماهِ ۱۳۹۸
غلامحسین شافعی، رئیس اتاق بازرگانی ایران
ضرورت شفافسازی و جلب اعتماد عمومی در میان مردم
دسته بندی: شفافیت در حوزه وزارتخانه و سازمان های تابعه
خبرگزاری مهر-۲۸ مهرماهِ ۱۳۹۸
احمد میدری، معاون رفاهی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
ادعای کشف حداقل ۲۰۰ مورد صندلیفروشی در دانشگاههای علوم پزشکی
دسته بندی: شفافیت در حوزه بهداشت و سلامت
خبرآنلاین-۲۸ مهرماهِ ۱۳۹۸
محمود صادقی، نماینده مجلس شورای اسلامی
استدلالهای شورای نگهبان در بررسی طرحها و لوایح منتشر میشود
دسته بندی: شفافیت در حوزه مجلس و نمایندگان
خبرگزاری فارس-۲۹ مهرماهِ ۱۳۹۸
سیامک رهپیک، عضو حقوقدان شورای نگهبان
سامانه ثبت دارایی مسئولان روی شبکه ملی قرار گرفت
دسته بندی: شفافیت در حوزه سلامت اداری و بوروکراتیک
روزنامه مردمسالاری-۲۹ مهرماهِ ۱۳۹۸
دو ماه حقوق و مزایا برای معرفی مفاسد اداری شهرداری مشهد
دسته بندی: شفافیت در حوزه مدیریت شهری
خبرگزاری ایسنا-۲۹ مهرماهِ ۱۳۹۸
۱۱۰۰ نفر از مدیران بهزیستی، مراکز غیردولتی و مؤسسات وابسته دارند
دسته بندی: شفافیت در حوزه سلامت اداری و بوروکراتیک
خبرگزاری ایلنا-۳۰ مهرماهِ ۱۳۹۸
وحید قبادیدانا، رئیس سازمان بهزیستی کشور
فصل دوم: سایر اخبار هفته
هشدار دادستان پلدختر در خصوص استفاده شخصی از خودروهای دولتی
دسته بندی: شفافیت در حوزه سلامت اداری و بوروکراتیک
خبرگزاری مهر-۲۸ مهرماهِ ۱۳۹۸
مرید شیخی، دادستان پلدختر
ضرورت رویکردهای برنامهای و پیشگیرانه در مبارزه با فساد
دسته بندی: سایر
خبرگزاری ایلنا-۲۸ مهرماهِ ۱۳۹۸
فرشاد مؤمنی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی
منابع مالی کاندیداها در قانون انتخابات شفاف شده است
دسته بندی: شفافیت در حوزه مجلس و نمایندگان
خبرگزاری تسنیم-۲۸ مهرماهِ ۱۳۹۸
محمدجواد کولیوند، رئیس کمیسیون شوراهای مجلس
ریلگذاری جدید دولت برای مقابله با فساد چه عناصری دارد؟
دسته بندی: شفافیت در حوزه دولت
روزنامه دنیای اقتصاد-۲۸ مهرماهِ ۱۳۹۸
معافیت مالیاتی در مناطق آزاد شفافیت را از بین میبرد
دسته بندی: شفافیت در حوزه بازرگانی و امور مالیاتی
روزنامه کیهان-۲۹ مهرماهِ ۱۳۹۸
هادی ترابیفر، کارشناس مسائل اقتصادی
یارانههای پنهان و آشکار از بودجه سال ۹۹ منفک میشود
دسته بندی: شفافیت در حوزه دولت
خبرگزاری ایرنا-۲۹ مهرماهِ ۱۳۹۸
محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامهوبودجه کشور
اصلیترین راهکار پیشگیری از فساد، شفافسازی نظام اقتصادی کشور است
دسته بندی: شفافیت در حوزه وزارتخانه و سازمانهای تابعه
روزنامه کیهان-۲۹ مهرماهِ ۱۳۹۸
ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه
گزارش هزینه درآمد شهرداری به شورای شهر ارسال شود
دسته بندی: شفافیت در حوزه مدیریت شهری
خبرگزاری مهر-۳۰ مهرماهِ ۱۳۹۸
علی اعطا، سخنگوی شورای شهر تهران
قاچاق کالا به حداقل میزان خود در کشور رسیده است
دسته بندی: شفافیت در حوزه بازرگانی و امور مالیاتی
باشگاه خبرنگاران جوان- ۳۰ مهرماهِ ۱۳۹۸
امیر خجسته، نائبرئیس کمیسیون اصل۹۰ مجلس شورای اسلامی
۷ هزار میلیارد تومان از مفسدان اقتصادی، دریافت و به خزانه بازگردانده شد
دسته بندی: شفافیت در حوزه قضایی
خبرگزاری تسنیم-۳۰ مهرماهِ ۱۳۹۸
غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضائیه
وزیر ارشاد: اتاق شیشهای، نجاتبخش نظام اداری کشور است
دسته بندی: شفافیت در حوزه رسانه، فرهنگ و هنر
خبرگزاری ایلنا-۱ آبانماهِ ۱۳۹۸
سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
آییننامه سجل قضایی از سوی رئیس قوه قضاییه ابلاغ شد
دسته بندی: شفافیت در حوزه قضایی
خبرگزاری ایرنا-۱ آبانماهِ ۱۳۹۸
ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه
لیست ۹۸ نفره اسامی آقازادههای بورسیهای در اختیار قوه قضاییه قرار گرفت
دسته بندی: شفافیت در حوزه وزارتخانه و سازمانهای تابعه
روزنامه همشهری-۱ آبانماهِ ۱۳۹۸
محمود صادقی، نماینده مجلس شورای اسلامی
بدون دیدگاه