دانشجوی دکتری توسعه اقتصادی دانشگاه علامه طباطبایی
کارشناس پژوهشی- حمایتگری مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه
اهداف توسعه پایدار (SDGs) و ضرورت مبارزه با فساد
در سپتامبر سال ۲۰۱۵، نمایندگان بلندپایه‌ی نهادهای تخصصی سازمان ملل متحد و جامعه مدنی گردهم آمدند و در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، دستور کار ۲۰۳۰ برای توسعه‌ی پایدار را به تصویب رساندند. در «دستور کار ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار[۱]» هفده هدف اصلی تحت عنوان «Sustainable Development Goals (SDG)» تعریف شده است که نقشه‌‌ی راه جامعه‌ی بین‌المللی را در زمینه‌ی نیل به توسعه پایدار تا سال ۲۰۳۰ ترسیم می‌کند.
هدف شانزدهم از مجموعه اهداف اصلی هفده‌گانه؛ به “ترویج جوامع صلح‌آمیز و فراگیر برای دستیابی به توسعه پایدار”، “فراهم کردن دسترسی به عدالت قضایی برای همه” و “برپایی ساختارهای اجتماعی کارآمد، پاسخگو و فراگیر در همه سطوح” اشاره دارد. تحقق تمامی این موارد مستلزم برقراری عدالت در جامعه، توقف جریان‌های غیرقانونی مالی و پایان دادن به فساد و رشوه است. از این‌رو، به‌نظر می‌سد مبارزه با فساد به نوبه‌ی خود دارای نقشی حائز اهمیت در دستیابی به آینده‌ای پایدار است.
ابزار حمایتگری اجتماعی (advocacy) در مبارزه با فساد
پیش از آنکه به نقش ابزار حمایتگری اجتماعی در مبارزه با فساد پرداخته شود، بهتر است تا به این پرسش پرداخته شود که: “حمایتگری اجتماعی چیست؟”
تعاریفی که از حمایتگری اجتماعی ارائه می‌شوند، بسیار متنوع هستند، هرچند که تمامی تعاریف موجود، به لحاظ زبان و مفهوم اشتراکاتی دارند. با این‌حال، توجه به این نکته ضروری است که حمایتگری، اول از همه یک فرآیند محسوب می‌شود که در دوره‌ی زمانی نامشخص، گاهی کوتاه و گاهی طولانی‌مدت، انجام می‌گیرد. این فرآیند، استراتژیک است و انجام دادن اقدامات هدفمندی را از سوی ذی نفعان و تصمیم‌گیرندگان اصلی می‌طلبد. دست آخر اینکه، حمایتگری اجتماعی همیشه در نظر دارد بر خط‌مشی‌ها، قوانین، مقررات و برنامه‌ها در بالاترین سطوح تصمیم‌گیری در بخش عمومی و خصوصی تأثیر بگذارد. به‌طور خلاصه، حمایتگری اجتماعی، در ساده‌ترین شکل، عبارت از عملی است که به اثرگذاری یا پشتیبانی از چیزی یا کسی منجر می‌شود.
همانطور که پیش از این نیز بیان گردید، مبارزه با فساد یکی از مؤلفه‌های ضروری برای دستیابی به توسعه پایدار است. مبارزه با فساد، امری موضعی نیست و نیازمند مبارزه‌ای فراگیر و همه جانبه است. بر همین مبنا، تحقق اهداف توسعه پایدار در درجه‌ی اول در گروی پالایش آن‌ها به منظور سنجش پیشرفت، فرآیندهای نظارت و میزان پاسخگو بودن نهادهای مربوطه است. تحقق این مهم نیازمند فراخوانی برای انجام اقدامات جهان‌شمول است و همچنین، همکاری و مشارکت همه‌جانبه‌ی تمامی دولت‌ها و بخش‌ها را نیز در سراسر جهان می‌طلبد.
نقش اتحادیه اروپا در حمایتگری اجتماعی ضد فساد
مبارزه با فساد یکی از مؤلفه‌های ضروری برای دستیابی به توسعه پایدار است. مبارزه با فساد، امری موضعی نیست و نیازمند مبارزه‌ای فراگیر و همه جانبه است. بر همین مبنا، تحقق اهداف توسعه پایدار در درجه‌ی اول در گروی پالایش آن‌ها به منظور سنجش پیشرفت، فرآیندهای نظارت و میزان پاسخگو بودن نهادهای مربوطه است. تحقق این مهم نیازمند فراخوانی برای انجام اقدامات جهان‌شمول است و همچنین، همکاری و مشارکت همه‌جانبه‌ی تمامی دولت‌ها و بخش‌ها را نیز در سراسر جهان می‌طلبد.
اتحادیه اروپا، به عنوان یکی از امضاءکنندگان اصلی اهداف SDG، نقش مهمی را در تحقق اهداف برنامه توسعه پایدار ۲۰۳۰، چه در مورد کشورهای عضو اتحادیه اروپا و چه در مورد کشورهای خارج از اتحادیه اروپا ایفا می‌کند.
تحقق اهداف توسعه پایدار در اتحادیه اروپا، مستلزم پیگیری راهبرد (استراتژی) در این زمینه است که این امر به اقدامات بیرونی و درونی به صورت توأمان نیاز دارد. استراتژی اخذ شده از برنامه‌های اجرایی، اهداف دقیق و برنامه زمانی تشکیل شده است و باید دستاوردهایی را نیز در پی داشته باشد. اما، تحقق این امر به خودی خود امکان‌پذیر نیست. اعضای اتحادیه اروپا باید علاوه بر اهداف مورد نیاز، بر چگونگی دستیابی به آن‌ها نیز متمرکز شود.
در این زمینه، اتحادیه اروپا نیازمند به گسترش مکانیزم‌هایی چون نظارت دقیق، بررسی و بازبینی پاسخگویی نهادها و سازمان‌های مربوطه و در نهایت، انجام فرآیند مشاوره برای انتخاب شاخص‌های موجود در این زمینه است. همچنین، اتحادیه اروپا باید داده‌هایی را که از سوی شهروندان تهیه شده است، در نظر بگیرد تا پیگیری پیشرفت روند دستیابی به اهداف را تسهیل نماید.
در سطح بین‌المللی، اتحادیه اروپا بیش از نیمی از کمک‌های جهانی را به‌منظور تحدید اثرات منفی توسعه پایدار پوشش داده است. بر اساس تخمین‌های صورت گرفته، سالانه در کشورهای در حال توسعه، به طور تقریبی یک تریلیون دلار جریان غیرقانونی مالی به صورت فرار مالیاتی، اختلاس، رشوه، پول‌شویی و قاچاق صورت می‌گیرد. امروزه، سرعت رشد این جریانات غیرقانونی مالی دو برابر بیشتر از سرعت رشد GDP جهانی است. این امر، منجر به این شده است تا بسیاری از کشورها و افراد از دسترسی به منابع موجود، محروم شوند.
در مقام جمع‌بندی می‌توان به راه‌حل پیشنهادی موجود در گزارشی که از پروژه‌ی «حمایتگری اجتماعی مقابله با فساد برای توسعه‌ی پایدار»[۲] در وب‌سایت سازمان شفافیت بین‌الملل اتحادیه اروپا[۳] آورده شده است، اشاره و استناد کرد:
«به‌منظور تضمین تحقق اهداف توسعه‌ی پایدار، لازم است تا اعانه‌ها و کمک‌های ارائه شده از سوی نهادهای بین‌المللی همچون کشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا، در بسترهای مبارزه با فساد هزینه شوند.»
منابع:
- معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سیاست‌گذاری و حمایت اجتماعی.
- گزارش شفافیت بین‌الملل اتحادیه اروپا از پروژه حمایتگری اجتماعی مقابله با فساد برای توسعه‌ی پایدار
- United Nations (2015), transforming our world: The 2030 Agenda for Sustainable Development.
- Coleman, Aison (2016), Anti-Corruption Advocacy for Sustainable Development, Transparency International EU.
- https://transparency.eu/project/anti-corruption-advocacy-for-sustainable-development/
پانوشت:
- [۱] The 2030 Agenda For Sustainable Development
- [۲] Anti-Corruption Advocacy for Sustainable Development
- [۳] Transparency International EU
بدون دیدگاه