چندرسانه‌ای

صرفه‌های مقیاس خشونت

ماژول ۱ کلیپ ۳: صرفه‌های مقیاس در خشونت- بخش ۲

    ما از جهان چهار کشاورز متفاوت در یک دره، به جهان سه دره‌ای وارد شدیم که در هر دره چهار کشاورز و در مجموع ۱۲ کشاورز داریم. در مرحله بعد قصد داریم سری به جهان کناری بزنیم که دقیقاً در آن سوی رشته تپه‌ها قرار دارد، جایی با سه دره دیگر و ۱۲ کشاورز دیگر با ساختاری کاملاً مشابه که در آنجا ساکن هستند. آنها نیز از صرفه‌های مقیاس خشونت بهره‌برداری می‌کنند. این سه آدم خشن نیز از مدتها پیش دست‌شان در یک کاسه بوده است. آنها با سنجیدن همه جوانب دیده‌اند که ارزش دارد با هم همکاری ... مطالعه بیشتر
بی‌حکومتی

ماژول ۱ کلیپ ۲: دو فعالیت اقتصادی اصلی

    ما جهان واقعا ساده‌ای ساخته‌ایم که از این ساده‌‌تر شاید محال باشد. خب، به نظر شما چه اتفاقی می‌افتد؟ به رفتار بازیگران در این جهان دقت می‌کنیم. ابتدا از کشاورز بالا چپ شروع می‌کنیم. او کشاورز ماهر و در عین حال قوی است. پیش‌بینی رفتار وی نباید کار خیلی سختی باشد. اگر او کشاورزی نکند گرسنه می‌ماند، پس انگیزه خیلی قوی دارد که کشاورزی کند. بنابراین او کشاورزی می‌کند. البته چون کشاورز مولدی است می‌تواند محصول زیادی نیز برداشت کند. حال به نقطه کاملاً مقابل کشاورز قبلی یعنی جایی می‌رویم که کشاورز با مهارت کشاورزی افتضاح و توان ... مطالعه بیشتر
حکومت متمرکز

ماژول ۱ کلیپ ۱: مرور کلی

در شروع بحثْ نخستین مفهوم این فصل یعنی ایده حکومت متمرکز معرفی می‌شود. منظور ما از حکومت متمرکز چیست؟ این اصطلاح چیزی شبیه بسیار بزرگ و باشکوه به نظر می‌آید و عده‌ای شاید اتحاد جماهیر شوروی یا چین به ذهنشان بیاید. اما آنچه در اینجا مد نظر است خیلی کم‌ادعاتر از این چیزهاست. حکومت متمرکز یعنی موجودیتی[۱] که یک قلمرو سیاسی را کنترل می‌کند. به عبارت دیگر، موجودیت برخوردار از انحصار خشونت در یک قلمرو. بنابراین در قلمرو حکومت متمرکز فقط یک بازیگر قابلیت اِعمال خشونت بر دیگران را دارد. نقطه مقابل این وضعیت چیست؟ نقطه کاملاً مخالف این وضعیت ... مطالعه بیشتر
شفاف سازی شهرداری

شهرداری شیشه‌ای

گفتگوبا دکتر بهاره آروین – نماینده شورای پنجم شهر تهران شورای پنجم شهر تهران با شعار شهرداری شیشه‌ای و ایجاد شفافیت در اداره شهر تهران بر سر کار آمد و در این راستا اقدامات درخور توجهی به انجام رساند. یکی از اقدامات این دوره شورا تلاش برای شفاف سازی بودجه شهرداری و تراکنش‌های شهرداری تهران و واحدهای تابعه بود که علی‌رغم پیگیری‌های فراوان به نتیجه نهایی نرسید. در ادامه مجموعه مصاحبه‌های «جعبه سیاه» با موضوع انضباط مالی و شفافیت بودجه که توسط اکوایران با همکاری مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی تهیه شده است، در این قسمت پای صحبت‌های ... مطالعه بیشتر
خزانه‌داری کل

تاریخ تحولات خزانه‌داری در ایران (۱۲۹۰-۱۳۲۱)

پس از برکناری شوستر از ریاست خزانه‌داری کل، موسیو مرنارد با برخورداری از اختیارات تامه و انتصاب دائمی به‌جای او نشست. در این دوره، روند اصلاحات نظام مالیه به سستی گرایید و بسیاری از اقدامات شوستر کنار گذاشته شدند. مرنارد در دوره فعالیت خود شیوه‌های جدیدی را برای تشخیص و گردآوری مالیات به کار گرفت. او تعداد زیادی از کارشناسان مالی بلژیکی را به استخدام درآورد. او تشکیلات ادارات سبعه استیفایی را به علت فقدان کارایی آن منحل کرد. او دفاتر جزوجمع (مالیاتی) را به اداره مالیات مستقیم منتقل و در امور آن تمرکز ایجاد نمود. اداره محاسبات در این ... مطالعه بیشتر
اصلاحات در نظام مالیه

اصلاحات نظام مالیه و تأسیس خزانه‌داری کل در ایران

گسترش روابط ایران با غربیان در دوره قاجار و ورود بی‌رویه کالاهای اروپایی به کشور موجب خروج نقدینگی و تراز بازرگانی منفی شد. بی‌پولی دولت در تأمین هزینه‌های واردات و خزانه خالی آن دولتمردان را به سمت اجرای اصلاحات در حوزه اقتصادی وادار کرد. اصلاحات در نظام مالیه کشور به‌صورت جدی توسط امیرکبیر صورت گرفت. او با هدف افزایش درآمدهای دولت و اخذ منظم عایدات و مالیات ایالات، دریافت مالیات را از کنترل حاکمان محلی خارج کرد و تحت نظارت مستقیم خود درآورد. او کشور را به شش حوزه مالیاتی تقسیم نمود و هیئتی را برای رسیدگی به میزان عواید ... مطالعه بیشتر
انضباط مالی و شفافیت

حمایت اجتماعی و شفافیت بودجه

  در ادامه مجموعه برنامه‌های جعبه سیاه با موضوع انضباط مالی و شفافیت بودجه که با همکاری مشترک اکو ایران و مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی تهیه می‌شود، در این قسمت برای بررسی اثر انضباط مالی و شفافیت بر کارآمدی سیاست‌گذاری حمایتی و رفاهی با دکتر احمد میدری اقتصاددان و معاون رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مصاحبه کرده‌ایم. امکان رصد نحوه هزینه‌کرد بودجه و تحلیل داده‌های حاصل از این رصد می‌تواند ابزار مناسبی برای سیاست‌گذاری جهت تخصیص بهینه منابع حمایتی دولت به نیازمندترین افراد جامعه فراهم کند و با به تصویر کشید سهم فقرا از بودجه ... مطالعه بیشتر
اقتصاد سیاسی مجلس

مجلس و اقتصاد سیاسی بودجه

  مجلس یکی از نهادهای تأثیرگذار و شاید به لحاظ اختیارات قانونی از مهمترین نهادهای تأثیرگذار بر انضباط مالی و شفافیت بودجه است. مجلس هم به لحاظ قوانین متعددی که در این زمینه تصویب کرده و خلاءهای قانونی که همچنان در مورد آنها اقدامی نکرده است و هم به لحاظ تصمیماتی که در فرآیند تصویب و نظارت بر بودجه دارد، نقش مهمی در مدیریت مالیه عمومی کشور ایفا می‌کند و بی‌گمان در کاستی‌های اساسی و نیز پیشرفت‌های تدریجی در این زمینه سهم بزرگی دارد. اکوایران با همکاری مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی، در این قسمت از مجموعه برنامه‌های ... مطالعه بیشتر
فرایند طولانی توسعه

فرایند طولانی توسعه

پرسش تاریخی بنیادین کتاب «فرایند طولانی توسعه: ساختن بازارها و حکومت‌ها در انگلستان و اسپانیای پیشاصنعتی و مستعمرات آنها» اینست که چرا توسعه‌یافتگی کشورهایی همچون انگلستان به مرحله‌ای که حکومت و بازار کارآمد داشته باشند، فرآیندی بسیار کند و طولانی بوده است. احتمالاً مشکل‌ترین جنبه از این کتاب همان بخشی باشد که به نظر ساده‌ترین می‌رسد، یعنی چگونه مطمئن شویم که خوانندگان معنای واقعی عبارت «صدها سال یا یک هزاره» را درک- یا در واقع احساس- می‌کنند. حتی یک یا دو سال بسر بردن در یک بحران برای ما به اندازه یک قرن به نظر می‌رسد اگر مجبور باشیم با عواقب ... مطالعه بیشتر
مستثناسازی از قانون کار

مستثناسازی از قانون کار

قانون کار قانونی است که برای حمایت از کارگران و ایجاد امکان دست‌یابی آن‌ها به حداقل‌های موردنیازشان و نیز تنظیم روابط آن‌ها با کارفرمایان تدوین شده است. در این قانون به مسائلی مانند حقوق و دستمزد کارگران و چگونگی تعیین آن، حق و حقوق کارگران مانند حق تشکل یابی، حق کار در محیطی ایمن و بهداشتی و مواردی از این قبیل پرداخته شده است. اما طبق نظر فعالان کارگری و صاحب‌نظران این حوزه، این قانون به دلایلی دچار انواع مشکلات و ابهامات شده است و نمی‌تواند آن‌طور که باید و شاید از حقوق کارگران حمایت نماید. برای مثال برخی از ... مطالعه بیشتر
توسعه‌یافتگی

تعارض منافع و توسعه‌یافتگی

تقریباً از اوایل دهه ۸۰ میلادی بود که الگوهای مرسوم اقتصادی (تعدیل ساختاری) از لزوم کوچک کردن دولت و برون‌سپاری وظایف آن صحبت می‌کردند. برای این منظور دولت‌ها تصمیم گرفتند که بخشی از وظایف و خدمات عمومی را که به مردم ارائه می‌دادند به بخش خصوصی بسپارند. تا قبل از آن افراد یا در بخش خصوصی بودند یا در دولت. اما با آغاز فرآیند خصوصی‌سازی برخی از بروکرات‌های دولتی از طریق روابط نزدیک خود آغاز به گرفتن پروژه از دولت کردند. این کارمندان-بروکرات‌های دولتی از طریق رانت سعی در گرفتن این پروژه‌ها از دولت داشتند. این‌گونه نه دولت به هدف ... مطالعه بیشتر
طبقه‌بندی بودجه

کم‌گویی‌های بودجه در ایران

همان‌طور که در اینفوگرافی مشاهده می‌شود با به‌کارگیری استانداردهای بین‌المللی در طبقه‌بندی بودجه اطلاعات مهمی مانند مخارج دولت در زمینه حمایت اجتماعی که به‌صورت مزایای بیکاری، تأمین هزینه‌های مسکن، انواع بیماری و ناتوانی شهروندان، مزایای مرتبط با خانواده و فرزندان، سالمندان، بازماندگان و دیگر موارد مرتبط با پوشش محرومیت‌های اجتماعی هرساله ثبت و ضبط و گزارش می‌شود اما این اطلاعات به دلیل عدم به‌کارگیری صحیح استاندارد بین المللی  COFOG(طبقه‌بندی وظایف دولت) در کشور به‌سختی قابل جمع‌آوری و تحلیل هستند. همچنان که اطلاعات مهمی مانند مخارج دولت در زمینه آموزش به تفکیک هفت سطح طبقه‌بندی استاندارد بین‌المللی آموزش (ISCED) یعنی آموزش‌های ... مطالعه بیشتر
خزانه داری و انضباط مالی

قطعه گمشده نظارت بر دخل و خرج شهر

  مجموعه مصاحبه‌هایی با موضوع انضباط مالی و شفافیت بودجه در برنامه جعبه سیاه تلویزیون اینترنتی اکو ایران با همکاری مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه تهیه شده است که مصاحبه با دکتر مجید فراهانی عضو شورای شهر پنجم تهران اولین قسمت از این مجموعه است. اگر بودجه نتواند به انضباط مالی ختم شود، انجام وظایف حاکمیتی، هزینه بالایی برای جامعه به بار خواهد آورد. یکی از نهادهای مهمی که در سال‌های اخیر نسبت به دخل و خرج آن، حساسیت بالایی ایجاد شد، شهرداری است. از مهمترین وعده‌های شورای شهر پنجم هم ارتقای انضباط مالی در شهرداری بوده است. ایجاد سازوکار ... مطالعه بیشتر
نظام بهداشت و درمان

کشاکش منافع| قسمت پنجم: تعارض منافع در نظام سلامت و درمان

  اوایل سال ۱۳۹۹ بود که ۱۷ نفر از وزرا و معاونین وزرای سابق وزارت بهداشت در نامه ای خطاب به دکتر نمکی وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از فساد و تعارض منافع در زیرمجموعه های این وزارتخانه خبر دادند. مدیریت تعارض منافع و مبارزه با فساد در نظام بهداشت و درمان، گره خورده با منافع بسیاری از پزشکان، شرکت های دارویی و تجهیزات پزشکی، شرکت های بیمه و بخش های زیاد دیگری درون و بیرون نظام سلامت است. هر کدام از بازیگران عرصه نظام سلامت، منافعی ویژه خود دارند که سعی میکنند از طریق حضور در بدنه ... مطالعه بیشتر
مصادیق تعارض منافع در صنعت خودرو

کشاکش منافع| قسمت چهارم: تعارض منافع در صنعت خودرو

  اواخر سال ۱۳۹۸ بود که گزارش تحقیق و تفحص از صنعت خودروسازی به صحن مجلس رسید. گزارشی که در آن از تعارض منافع در صنعت خودروسازی بالاخص سهامداری تودرتو و چندلایه شرکت های مختلف خودروساز، به عنوان یکی از اصلی ترین علل فساد و ناکارآمدی در این صنعت یاد کرده بود. مدیریت تعارض منافع و مبارزه با فساد در صنعت خودروسازی ، بسیار پیچیده است. چرا که شرکت های بزرگ و کوچک مختلف در بخش های مختلف صنعت خودرو، بخش های بزرگی از وزارت صنعت در دولت و دیگر گروه های مختلف ذینفع درگیر این بازی چندوجهی هستند که ... مطالعه بیشتر
کار شایسته

کار شایسته و نماگرهای آن در ایران

کار شایسته مفهومی است که به دلیل ناکارآمدی شاخص‌هایی چون نرخ بیکاری، ساعت کار و اطلاعات سنتی نیروی کار در بیان تمام واقعیت‌های بازار کار، برای ارزیابی و سیاست‌گذاری در این حوزه مطرح شد. این مفهوم اولین بار در سال ۱۹۹۹ توسط رئیس سازمان بین­ المللی کار (ILO) به‌عنوان ضرورتی برای بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی نیروی کار در بازار کار جهان معرفی شد. هدف از طرح این مفهوم، فراهم کردن فرصت برابر برای مرد و زن جهت دستیابی به کار مولد در شرایط آزاد، ایمن و حفظ کرامت انسانی است. اگرچه اهمیت نسبی جنبه‌های مختلف کار شایسته از فردی ... مطالعه بیشتر
تشکل‌های کارگری

مواضع تشکل‌های کارگری در برنامه‌های توسعه اول تا ششم

تدوین برنامه‌های توسعه پنج ساله به‌منظور تعیین اهداف و استراتژی‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور، پس از پایان جنگ، از سال ۱۳۶۸ از سر گرفته شد و تا به امروز ادامه دارد. برنامه‌ریزی برای توسعه نیازمند مشارکت و ایفای نقش ذی‌نفعان است. تشکل‌های کارگری و کارفرمایی همواره یکی از ذی‌نفعان برنامه‌های توسعه اقتصادی کشور بوده‌اند اما حضور و مشارکت آنان در تدوین این برنامه‌ها چندان مشخص و معین نبوده است. با توجه به نتایج جستجوها به نظر می‌رسد که در دوران برنامه‌ریزی برنامه‌های سوم و چهارم توسعه بر نقش و مشارکت ذی‌نفعان در تدوین برنامه به‌قدری توجه شد که ثمرات ... مطالعه بیشتر
تعارض منافع در وزارت نیرو

تعارض منافع در وزارت نیرو

  وزارت نیرو برخلاف وزارتخانه‌های دیگر اداره کل یا سازمان ندارد. بلکه بر اساس ساختار شرکتی اداره می‌شود، مثل شرکت‌های آب و برق منطقه‌ای. این شرکت‌ها ۱۰۰ درصد سهامشان دولتی است مثل توانیر. شرکت‌هایی هم هستند که حداقل ۵۱ درصد سهامشان متعلق به بخش غیردولتی است. کارهای مشاوره پروژه و پیمانکاری در امور آب و برق وزارت نیرو، اکثراً توسط این شرکت‌های غیردولتی انجام می‌شوند. مشکل چیست؟ مشکل از آنجایی شروع می‌شود که مدیران و کارکنان دولتی، با تأسیس چند نسل شرکت تودرتو در نهایت خودشان، همسر یا فرزندانشان به اشخاص حقیقی سهامدار شرکت‌های خصولتی یا مالک شرکت‌های غیردولتی تبدیل ... مطالعه بیشتر

رهاوردهای اتحادیه های صنفی

نهادهای صنفی، توانمندسازی حاکمیت و جامعه 🔹نهادهای صنفی به‌مثابه یکی از تشکل‌های مهم جامعه مدنی، کارکردهایی در جهت نوسازی سیاسی و توانمندسازی جامعه و حکومت داشته‌اند. این تشکل‌ها در طول تاریخ با کارویژه‌هایی نظیر نهادینه کردن مشارکت و نظارت بر حکومت، تجمیع و مطالبه منافع اعضا، آموزش حقوق صنفی و شهروندی، ایجاد همبستگی و نظم اجتماعی به توانمندسازی جامعه یاری رسانده‌اند . 🔹از سوی دیگر، با ایجاد آگاهی صحیح حکومت از جامعه، تصمیم‌گیری‌های حاکمیت را جهت بخشیده و مانعی برای تمایل حکومت به سمت سیاست‌های پوپولیستی و اقتدارگرایانه شده‌اند و هم‌زمان مشروعیت و مقبولیت سیاست‌های اتخاذشده توسط حکومت را افزوده‌اند. ... مطالعه بیشتر
سند تحول قضایی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

راهبرد مدیریت تعارض منافع در سند تحول قضایی

سند تحول قضایی بر مبنای هفت مأموریت اصلی قوه قضاییه برگرفته از تکالیف تعیین شده در قانون اساسی و سیاست‌های کلی نظام از سوی رئیس قوه قضاییه در دی ماه سال ۱۳۹۹ ابلاغ شد. در این سند ۳۰ راهبرد تحولی اجرای مأموریت‌های قوه قضاییه برشمرده شده است که یکی از این راهبردها مربوط به مدیریت تعارض منافع است. در فرایند نگارش سند تحول قضایی، هفت مأموریت اصلی قوه قضاییه منبعث از تکالیف تعیین شده در قانون اساسی و همچنین سیاست‌های کلی نظام، مبنای تدوین سند شد. مأموریت‌های یاد شده بدین شرح است: مأموریت ۱. «رسیدگی به تظلمات، تعدیات، شکایات، حل‌وفصل ... مطالعه بیشتر