تحلیلی بر کارآمدسازی نظام سیاسی – فاز سوم

در میان نشریات و مطبوعات کشور می‌توان دو خط فکری را دنبال کرد، تفکری که بر کارآمدی روز افزون نظام تاکید دارد و تفکری که ناکارآمدی نظام را از وجوه مختلفی تحلیل می‌کند و راه‌های برون رفت از این وضعیت را تشریح می‌کند. در این گزارش این دو خط فکری و رویکردهای تحلیلی‌ کارشناسان و متخصصان توضیح داده شده است. به گزارش مرکز توانمندی حاکمیت و جامعه، سنجش و ارزیابی کارآمدی نظام سیاسی ایران به حکمرانان و مسئولان کشور کمک می‌کند تا به درک درستی از وضعیت جمهوری اسلامی و موانع کارآمدی نظام برسند. شناخت همه جانبه از آرا و افکار متخصصان این امر  قطعا به این درک کمک خواهد کرد.

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

دو گزارش (فاز دو و سوم) پیش رو در ادامه گزارش (فاز یک) «تحلیلی بر کارآمدسازی نظام سیاسی در ایران»، نظریات و تحلیل‌های صاحبان فکر و پژوهشگران را در خصوص ناکارآمدی نظام سیاسی ایران را جمع آوری کرده است و مجموعه غنی و متنوعی از تحلیل‌ها را در کنار هم گذاشته است. در ادامه مروری کلی بر محتوای گزارش سوم را می‌خوانید:

گزارش فاز سوم در پنج فصل تنظیم شده است. فصل اول مختص به ماهنامه «مهرنامه» است. مهرنامه نشریه‌ای در زمینه علوم انسانی و علوم اجتماعی با رویکردی نئولیبرال و خط سیاسی-اقتصادی حزب کارگزاران سازندگی بود که از اسفندماه سال ۱۳۸۸ تا تیرماه سال ۱۳۹۶ در ۵۲ شماره در تهران منتشر می‌شد. مدیر مسئول این نشریه فروزنده ادیبی، قائم مقام آن، مهدی شمشیریان و سردبیر آن، محمدقوچانی بود. همانگونه که از خط سیاسی مهرنامه هویدا است، این نشریه با الهام گرفتن از مواضع تئوریک مشاوران علمی خود (دکتر مسعود نیلی، دکتر محمود سریع القلم، دکتر موسی غنی نژاد و…) عللِ پروبلماتیک ناکارآمدی را عمدتاً در انگاره‌های دولتِ حجیم، نظام اقتصادسیاسی مبتنی بر برنامه‌ریزی در قالب برنامه‌های پنج ساله، مداخله در سازوکارهای نظام بازار توسط نهادهای انتظام بخش و… ـ که عمدتاً با محوریت مسئله «چرایی توسعه‌نیافتگی» صورتبندی می‌شد ـ جستجو می‌کرد. البته گاه در قالب میزگردها و گفتگوهایی نظرات اقتصاددانان نهادگرا نیز انعکاس یافته با این حال، روح حاکم بر سوگیری نشریه، همان رویکرد همدلانه با نظام اقتصاد بازار است.

در خلاصه‌ای که از یادداشت‌های نویسندگان این نشریه ارائه شده است، کمتر متنِ متقنی وجود داشت که بر مفهوم کارآمدی یا ناکارآمدی متمرکز باشد. با این حال، بخشی از طرح مسئله و راهکارهای آنان و همچنین توضیح و تشریح چرایی ناکارآمدیِ نظام اقتصادی-سیاسی، آورده شده است و ‌ترتیب مقالات گردآوری شده به‌ترتیب تاریخ انتشار در ماهنامه مهرنامه است.

فصل دوم درباره ماهنامه‌ی «اندیشه‌ی پویا» است. این ماهنامه نشریه‌ای مستقل با رویکردی تحلیلی در زمینه‌ی علوم انسانی است که از اردیبهشت ۱۳۹۱ کار خود را به صورت دوماهنامه آغاز کرد و در ادامه ترتیب انتشار آن به ماهنامه تغییر پیدا کرد. این نشریه به سردبیری رضا خجسته‌رحیمی از اردیبهشت ۱۳۹۱ تا به امروز در ۵۸ شماره منتشر شده است. این نشریه در شش بخش کلی دیدبان (تحلیل‌های از ایران امروز)، یک فنجان اسپرسو (گفت‌وگو و مصاحبه)، مجله‌گردی (مطالب و مقالات‌ترجمه شده از مجلات خارجی)، جدلیات (میزگرد)، رودررو (گفت‌گو) و کتاب کوچه (معرفی کتاب) است.

در این نشریه مجموعه مطالبی در قالب مقاله، مصاحبه، میزگرد و ترجمه، به طور مستقیم و یا به طریق آسیب‌شناسی‌ها در موارد اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و حکمرانی ـ غیر مستقیم ـ به بیان علل ناکارآمدی در ایران و راه‌های برون رفت آن پرداخته شده است که چکیده مباحث مرتبط این مقالات در قالب ادبیات ناکارآمدی صورت‌بندی و به تفکیک مقالات آمده است.

فصل سوم، مختص به فصلنامه «فرهنگ پویا» است که نشریه‌ای فرهنگی، اجتماعی ـ سیاسی با رویکردی اصولگرا است و فعالیت خود را از شهریور ۱۳۸۵ با مدیرمسئولی حجت الاسلام دکتر سیداحمد رهنمایی آغاز کرده است و تا به امروز در ۳۷ شماره به چاپ رسیده است. در این نشریه بیشتر به چرایی کارآمدی نظام از نظر برخی نویسندگان و همکاران نشریه پرداخته شده است؛ مسئله‌ی ناکارآمدی نظام بیشتر معطوف به دولت در نظر گرفته شده و یا به عوامل خارجی و نفوذ فرهنگ غربی نسبت داده شده است.

در چکیده‌ای که از مباحث این گردآورندگان و نویسندگان ارائه شده است بخشی از طرح مسئله و راه‌حل آنان و همچنین برخی از دلایل چرایی کارآمدی نظام از نظر آنان آورده شده است. لازم به ذکر است که مقالات این فصل از شماره ۳۷ فصلنامه فرهنگ پویا (ویژه‌نامه) گردآوری شده است؛ هرچند سایر شماره‌های این نشریه نیز مورد بررسی قرار گرفته است و مقالاتی که مستقیماً به این بحث بپردازد در بین آن‌ها دیده نشده است.

فصل چهارم اختصاص به ارائه‌ی مقالات از دیگر منابع به ویژه روزنامه‌های کثیرالانتشار دارد که بر اساس جستجو در پایگاه داده نشریات کشور (مگ‌ایران) گزینش و مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

فصل پنجم حاوی مجموعه مقالاتی که است که روح حاکم بر آن‌ها انکار هرگونه ناکارآمدی بنیادی در نظام سیاسی و تاکید بر مولفه‌های کارآمدی نظام است و از منظرهای گوناگون بر کارآمدی روزافزون نظام تاکید می‌ورزد. شماری از مقالات با این رویکرد در نشریه «فرهنگ پویا» مورد بررسی قرار گرفتند. مجموعه مقالات باقی‌مانده از منابع دیگر گزینش شده‌اند. گرچه درون این رویکرد نیز طیفی از دیدگاه‌ها قابل تشخیص است، اما مخرج مشترک آن‌ها رد هرگونه مولفه‌ی بنیانی در ناکارآمدی نظام جاری و تاکید بر ابعاد کارآمدی آن است

برای مطالعه کامل فاز سوم، گزارش‌های «تحلیلی بر کارآمدسازی نظام سیاسی در ایران»، می‌توانید از لینک زیر متن کامل آن را دانلود کنید.

دریافت کامل متن گزارش کارشناسی تحلیلی بر کارآمدسازی – فاز ۳

مطالب مرتبط:

اصلاحات مدیریت مالی عمومی: تیرهایی که به هدف نمی‌خورند گزارش کارشناسی «توانمندسازی حاکمیت و جامعه برای مقابله با کووید-۱۹» توانمندسازی دولت برای کارآمدسازی نظام سیاسی تحلیلی بر کارآمدسازی نظام سیاسی – فاز دوم تحلیلی بر کارآمدسازی نظام سیاسی – فاز نخست  نهادهایِ مردمی همچون نهادهایِ‌ سیاست­گذار