تحلیلی بر کارآمدسازی نظام سیاسی – فاز دوم

بررسی علل ناکارآمدی نظام سیاسی در ایران می‌تواند نمایانگر نقاط ضعفی از نظام باشد که باید پیش از ایجاد بحران به رفع آنان مبادرت ورزید و مطالعه مجموعه گزارش‌های «تحلیلی بر کارآمدسازی نظام سیاسی در ایران» به خوانندگان کمک می‌کند تا به درکی جامع و وسیع برسند و کنشگری در کارآمدسازی را پیشه کنند. به گزارش مرکز توانمندی حاکمیت و جامعه،‌ همواره یکی از دغدغه‌های اجتماعی و سیاسی اندیشمندان، متفکران و پژوهشگران تحلیل وضعیت کارآمدی و ناکارآمدی نظام سیاسی است. از سوی دیگر، شناخت موانع توسعه و حرکت به سمت آن نیز از جمله دغدغه‌های آنان در خصوص وضعیت ایران است.

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

دو گزارش (فاز دو و سوم) پیش رو در ادامه گزارش (فاز یک) «تحلیلی بر کارآمدسازی نظام سیاسی در ایران»، نظریات و تحلیل‌های صاحبان فکر و پژوهشگران را در خصوص ناکارآمدی نظام سیاسی ایران را جمع آوری کرده است و مجموعه غنی و متنوعی از تحلیل‌ها را در کنار هم گذاشته است. در ادامه مروری کلی بر محتوای گزارش دوم را می‌خوانید:

گزارش فاز دوم، در هفت فصل تنظیم شده است. فصل اول مشتمل بر نظریه‌هایی در تحلیل ناکارآمدی نظام سیاسی ایران که خلاصه مباحثی از کتاب‌های حسین بشیریه و کاظم علمداری است. دیدگاه‌های کاظم علمداری معرف نقطه‌ی نهایی طیفی از اپوزیسیون است که نقدهای ریشه‌ای و رادیکال نسبت به کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران دارند.

فصل دوم با عنوان «تحلیل ناکارآمدی از خلال توسعه» به بررسی مباحث مرتبط با ناکارآمدی از رهگذر سلسله‌ای از مطالب منتشرشده حول مسئله‌ی توسعه‌نیافتگی ایران می‌پردازد. مقالاتی که در این فصل گرد آمده‌اند، دیدگاه شماری از کارشناسان در مورد مسئله‌ی توسعه‌ی ایران هستند. این سلسله مقالات و مصاحبه‌ها در دوماهنامه‌ی چشم‌انداز ایران در حد فاصل سال‌های ۱۳۹۰-۱۳۸۸ منتشر شده‌اند. مسئله‌ی توسعه‌ی ایران فراتر از ناکارآمدی دولت و نظام سیاسی است و ممکن است به عواملی بیرون از ساخت دولت (شرایط بین‌المللی، جهت‌گیری فرهنگ و سنت، نظام هنجاری و …) بازگردد. در واقع نسبت این دو مسئله را می‌توان نوعی نسبت عموم و خصوص مطلق در نظر گرفت. بخشی از موانع توسعه‌یافتگی ایران به ناکارآمدی نظام سیاسی بازمی‌گردد و بخشی از راه‌حل‌ها و مسیرهای توسعه‌ی ایران نیز از رهگذر کارآمدسازی دولت می‌گذرد. لذا مباحث کارشناسانی که به بحث توسعه‌ی ایرانی پرداخته‌اند در قالب مسئله‌ی کارآمدی نظام سیاسی نیاز به صورت‌بندی مجدد دارد. در چکیده‌ای که از مباحث این کارشناسان ارائه شده کوشیده آن بخشی از طرح مسئله و راه‌حل آنان که ارتباط بیشتری با کارآمدی نظام سیاسی دارد، برجسته گردد. ترتیب مقالات این فصل به ترتیب تاریخ انتشار در دوماهنامه‌ی چشم‌انداز ایران است.

فصل سوم مباحث ناکارآمدی نظام را از مطالب منتشر شده ماهنامه‌ی آفتاب منعکس کرده است. این مجله عنوان مجله‌ای فکری ـ سیاسی با رویکرد تحلیلی بوده که به صاحب‌امتیازی و مدیرمسئولی عیسی سحرخیز در حد فاصل سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۳ طی ۳۵ شماره منتشر شده است. در زمان انتشار آفتاب این مجله به عنوان ادامه‌دهنده‌ی سیر فکری ماهنامه‌ی کیان تلقی می‌شد. از این حیث مباحث تحلیلی این نشریه در بسیاری از محافل فکری خوانده شده و شمار زیادی از چهره‌های شاخص نیز مباحث خود را در این نشریه منتشر کرده‌اند.

از میان مقالات، مصاحبه‌ها و دیگر مطالب ماهنامه‌ی آفتاب، متنی که به طور مستقیم به بحث ناکارآمدی حکومت و علل و راهکارهای آن پرداخته باشد، وجود نداشت. اما شماری از مقالات در ضمن بحث خود به مسئله‌ی ناکارآمدی پرداخته‌اند. در این فصل مباحث مرتبط با ناکارآمدی در این مقالات به تفکیک هر مقاله گزینش و صورت‌بندی شده است و ترتیب مقالات این فصل به ترتیب تاریخ انتشار در ماهنامه‌ی آفتاب است.

فصل چهارم مختص به دوماهنامه‌ی سیاسی ـ راهبردی چشم‌انداز ایران است که پیشینه‌ی آن به مجله‌ی «راه مجاهد» در دهه‌ی شصت بازمی‌گردد، دور جدید انتشار خود با این عنوان را از سال ۱۳۷۸ آغاز کرد و تاکنون نیز در بیش از ۱۰۷ شماره و تعدادی ویژه‌نامه منتشر شده است. در این نشریه علاوه بر خط تحلیلی موانع توسعه در ایران که مرتبط با بحث ناکارآمدی نظام سیاسی بوده، مجموعه مطالبی در قالب مقاله، مصاحبه و میزگرد وجود دارد که در خلال مباحث خود و درضمن بحث از آسیب‌شناسی حوزه‌های مختلف اقتصادی و سیاسی، به بحث ناکارآمدی در سطوح مختلف ساختاری و فردی پرداخته‌اند. چکیده مباحث مرتبط این مقالات در قالب ادبیات ناکارآمدی صورت‌بندی و به تفکیک مقالات آمده است.

فصل پنجم مختص به ماهنامه آیین است که به صاحب امتیازی جبهه مشارکت ایران اسلامی، مدیر مسئولی سید محمدرضا خاتمی و سردبیری هادی خانیکی در حد فاصل سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹ در ۳۲ شماره منتشر شده است. این ماهنامه هم حاوی تحلیل‌های سیاسی ـ راهبردی و هم حاوی مباحث فکری و نظری است. از میان مباحثی که در این ماهنامه مطرح شده مقالاتی حاوی اشارات و نکته‌هایی در مورد کارآمدی نظام سیاسی تشخیص داده شدند که چکیده مباحث مرتبط این مقالات در قالب ادبیات ناکارآمدی صورت‌بندی و به تفکیک مقالات آمده است.

فصل ششم حاوی سایر مقالات مربوط به ناکارآمدی نظام سیاسی است که در جستجوی ما در پایگاه‌های اطلاعاتی به دست آمده و در ضمن فاقد ظرفیت علمی ـ پژوهشی برای گنجاندن در فصل هفتم بوده‌اند.

فصل هفتم نیز حاوی پایان‌نامه‌ها و مقالات علمی ـ پژوهشی مربوط به ناکارآمدی نظام سیاسی است. مطالب این فصل پیشتر در گزارش فاز نخست بر اساس دسته‌بندی و تلفیق دیگری (سرفصل‌های محتوایی) ارائه شده بود. اکنون در گزارش فعلی با توجه به قالب مقاله‌محور (بر اساس نویسندگان و مقالات به صورت مجزا) مورد بازنویسی و صورت‌بندی مجدد قرار گرفته‌اند.

برای مطالعه کامل فاز دوم، گزارش‌های «تحلیلی بر کارآمدسازی نظام سیاسی در ایران»، می‌توانید از لینک زیر متن کامل آن را دانلود کنید.

دریافت کامل متن گزارش  کارشناسی تحلیلی بر کارآمدسازی – فاز ۲

مطالب مرتبط:

اصلاحات مدیریت مالی عمومی: تیرهایی که به هدف نمی‌خورند گزارش کارشناسی «توانمندسازی حاکمیت و جامعه برای مقابله با کووید-۱۹» توانمندسازی دولت برای کارآمدسازی نظام سیاسی تحلیلی بر کارآمدسازی نظام سیاسی – فاز سوم تحلیلی بر کارآمدسازی نظام سیاسی – فاز نخست  نهادهایِ مردمی همچون نهادهایِ‌ سیاست­گذار