آمار تکان‌دهنده کودکان محروم از تحصیل

در روز‌های باز شدن مدارس، بار دیگر بحث تعداد دانش آموزان محروم از تحصیل اهمیت یافته است؛ بر پایه آمار سازمان بهزیستی حدود ۳۲۷ هزار کودک محروم از تحصیل تنها در تهران وجود دارد. تعداد کودکان محروم از تحصیل یکی از هزاران آماری است که اطلاعات دقیقی از آن در دست نیست. وزارت آموزش و پرورش رقمی می‌گوید؛ سازمان بهزستی رقمی دیگر و نهادهای مردم‌نهاد و ان‌جی‌او ها نیز اطلاعات دیگری می‌دهند. احتمالا همین اختلاف آمار، خود نشانه‌ای از وخامت ماجرا باشد. بندپی سرپرست کنونی وزارت کار و رئیس بهزیستی این آمار را در تهران آنهم تنها در سه ماه نخست امسال حدود ۳۲۷ هزار کودک ذکر کرده بود و گفته بود این تعداد در خیابان‌ها شناسایی شده‌اند.

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

اگر آمار بهزیستی را مبنا بگیریم، و کودکان محروم از تحصیل در استان‌های دیگر در تخمینی خوش‌بینانه تنها یک‌سوم تهران محاسبه کنیم، با احتساب ۳۱ استان، به رقمی تخمینی ۳ میلیون و پانصد هزار کودک محروم از تحصیل خواهیم رسید. در محاسبه‌ای دیگر البته وضع وخیم‌تر از این است: آنگونه که در آخرین سرشماری آمده است، جمعیت ۷ تا ۱۹ ساله کشور چیزی حدود ۲۰ میلیون نفر هستند. اگر این رقم را در کنار آخرین آمار ۱۲ میلیون و ۶۰۰ هزار دانش‌آموزی ایرانی بگذاریم، به نتیجه خوبی نخواهیم رسید: ۷ میلیون و ۴۰۰ هزار کودک محروم از تحصیل! با اینهمه وزارت آموزش و پرورش چه در دولت احمدی نژاد چه در دولت روحانی محاسبه این چنینی را نپذیرفته است. آمار هرچه باشد، اصل در ماجرا تفاوتی ایجاد نمی‌کند؛ آنهم در روزهای منتهی با باز شدن مدارس.

فریده اولادقباد، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در گفت‌وگو با رویداد۲۴ در خصوص اینکه چند روزی تا بازگشایی مدارس باقی نمانده اما هنوز آماری از کودکان بازمانده از تحصیل در دست نیست، گفت: فارغ از اینکه در کمیسیون آموزش و تحقیقات هستم و این دغدغه برای همکاران ما آنجا مطرح است، در فراکسیون زنان هم به دنبال این موضوع هستیم و قرار است راجع به موضوعات مختلف و مخصوصاً این مورد خاص، با وزیر آموزش و پرورش ملاقاتی داشته باشیم. چندی پیش به اتفاق اعضای کمیسیون آموزش به استان گلستان رفتیم و مدیر آموزش و پرورش یکی از شهرستان‌های این استان به ما گفت با کودکان بازمانده از تحصیلی زیادی روبرو هستیم که بخش عمده آن دختران هستند. در سفر ما به استان گلستان، کل آمار کودکان محروم از تحصیل ۲۵ هزار نفر اعلام شد و ما با جلسات و برنامه‌هایی که با دوستان داشتیم بنا را بر این گذاشتیم که موضوع بطور جدی بررسی و در اسرع وقت حل شود.

نماینده تهران با اشاره به اینکه آمار دقیقی از کودکان بازمانده از تحصیل در کشور وجود ندارد، افزود: تعداد این افراد در قسمت‌های مختلف کشور و بنا به شرایط اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی حاکم بر هر استانی، متفاوت است. بطور مثال استان سیستان و بلوچستان در این زمینه شرایط خوبی ندارد و آماری که ما از کودکان بازمانده از تحصیل در این استان داریم چیزی در حدود ۱۰۰ هزار نفر است ولی نمی‌دانیم که آیا استانی با شرایط بغرنج‌تر از این هم وجود دارد یا نه؟

وی تصریح کرد: به شخصه برای من که عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات و رییس فراکسیون زنان مجلس هستم این دغدغه که چه میزان کودک بازمانده از تحصیل داریم و دلایل این عدم تحصیل چیست بسیار حائز اهمیت است و این مشکل را هم به اطلاع آقای لاریجانی رساندم و در این رابطه مدت‌هاست که تحرکاتی را هم شروع کردیم. وزارت آموزش و پرورش باید با تحقیقات خود آمار کودکان بازمانده از تحصیل را مشخص و وزیر در این خصوص، گزارشی را به نمایندگان بدهد تا بتوانیم برای رفع این چالش برنامه‌ریزی‌هایی را داشته باشیم. خوشبختانه ما در مجلس لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان را تصویب کردیم و در یکی از ماده‌های این قانون آماده که خانواده‌ها باید شرایط تحصیل را برای فرزندان خود مهیا کنند و اگر آن‌ها از این امر استنکاف کنند به تشخیص دادستان به جزای نقدی درجه ۶ و ۷ محکوم خواهند شد. حال اگر خانواده‌ها از تمکن مالی برای تحصیل فرزندان خود برخوردار نباشند وزارت آموزش و پرورش و سازمان بهزیستی باید به موضوع ورود و امکانات لازم را برای دانش آموز فراهم کنند. ان‌شاا… پس از تصویب نهایی این قانون توسط شورای نگهبان اثرات مثبت آن را همگان به مرور در جامعه احساس خواهند کرد.

اولادقباد در پاسخ به اینکه چه میزان از دلایل عدم تحصیل بچه‌ها به عوامل اقتصادی و چه میزان به عوامل اجتماعی برمی‌گردد، گفت: اینکه بشود آمار دقیقی از اینکه چقدر از این عدم تحصیل به مسائل اقتصادی یا اجتماعی مربوط می‌شود را ارائه داد، نیاز به کارِ کارشناسی دارد و ما حتی آمار دقیقی نداریم که چه میزان از کودکان بازمانده از تحصیل دختر یا پسر هستند. در حال حاضر برخی دختران در حین تحصیل، ازدواج و در ادامه، درس و مدرسه را رها می‌کنند. عده‌ای از بچه‌ها به خاطر اینکه بی‌سرپرست یا بدسرپرست هستند امکان تحصیل ندارند. وظیفه وزارت آموزش و پرورش و سازمان بهزیستی است که آمار دقیقی را از کودکان محروم از تحصیل ارائه کنند تا مطلع شویم که چه نوع کارهایی را می‌توان برای جلوگیری و رفع این مشکل ارائه دهیم.

عضو فراکسیون امید مجلس در پایان خاطرنشان کرد: یکی از تهدیدهای عدم تحصیل کودکان همین است که شاهد حجم زیادی از کودکان کار و متکدی در جامعه هستیم. از طرفی دخترانی که در سنین پایین ازدواج می‌کنند و دیگر به تحصیل ادامه نمی‌دهند از یادگیری خیلی از موضوعاتی که در آینده می‌تواند در زندگیشان به کار آید محروم می‌شوند.

نویسنده: محمد آیتی

مطالب مرتبط:

عزم اجتماعی عمومی کلید واژه کاهش کودک کاری فقر فرهنگی ، فقر مادی و فلسفه وجودی دولت ها زندگی بر مدار سوختن: کودکان بازمانده از تحصیل در سیستان‌وبلوچستان وارد چرخه قاچاق سوخت می شوند گزارشی از یک مرکز آموزش کودکان بازمانده از تحصیل در مشهد آغاز شناسایی کودکان «بازمانده از تحصیل» برای بازگشت به مدرسه چالش‌های پیش روی ثبت‌نام کودکان بازمانده از تحصیل