فساد و رشد اقتصاد
با وجود آنکه میزان و سطح فساد در کشورهای فقیر و کمتر توسعهیافته بسیار بالاتر و وسیعتر از کشورهای توسعهیافته است، اما اصولاً فساد منحصر به کشورهای با ویژگیهای سیاسی، اقتصادی یا جغرافیایی خاصی نیست. آنچه وضعیت کشورها را از لحاظ شاخصهای فساد متفاوت میکند، علاوه بر ابعاد و گستردگیِ ماهیت فساد و علل و عوامل آن است. از همین رو در آثار و عواقب، فسادِ رخ داده در کشورها نیز تفاوتهای زیادی با یکدیگر دارند. بااینوجود مطالعات صندوق بینالمللی پول درباره رابطه بین فساد اقتصادی، سرمایهگذاری و رشد اقتصادی نشان میدهد که سطوح بالاتر فساد در کشورها میتواند از طریق کاهش تمایل بخش خصوصی مولد به سرمایهگذاری، کاهش سطح سرمایهگذاری دولت در بخش عمومی و منابع انسانی و کاهش کیفیت خدمات بخش عمومی بر میزان رشد و توسعه اقتصادی اثر منفی بگذارد.
شواهد نظری و تجربی نشان میدهند که فساد از طریق تأثیر بر سرمایهگذاری فیزیکی میتواند رشد اقتصادی را تحت تأثیر قرار دهد. فساد با اضافه کردن عدم اطمینان به بازده فعالیتهای سرمایهگذاری، سرمایهگذاری را بهشدت کاهش میدهد. بهعلاوه کارآفرینان مجبور هستند که بخشی از درآمد حاصل از سرمایهگذاری خود را بهمنظور به دست آوردن دسترسی به بازار هدف یا صدور مجوزهای لازم به مقامات فاسد واگذار کنند؛ بنابراین فساد از یکسو با کاهش انگیزه افراد برای سرمایهگذاری و از سوی دیگر از طریق فعالیتهای غیرقانونی و پنهانکاری مفسدانه، هرگونه اطمینان و اعتماد برای سرمایهگذاری را زایل میکند. بر این اساس فساد، عدم قطعیت بازده فعالیتهای سرمایهگذاری را افزایش و در نهایت، انگیزه افراد برای سرمایهگذاری را کاهش میدهد. کاهش سرمایهگذاری فیزیکی نیز رشد اقتصادی را ناممکن میسازد.
فساد، نظام مالیاتی را تضعیف کرده و موجب فرار مالیاتی و همچنین معافیتهای مالیاتی برای حامی پروری میشود. کاهش درآمد مالیاتی موجب میشود تا منابع لازم برای بخش عمومی بهمنظور ارائه خدمات آموزشی، بهداشتی و رفاه عمومی کمتر شود. فساد، هزینههای جاری دولت را افزایش داده و در نتیجه موجب کاهش منابع در دسترس برای تقویت سرمایه انسانی میگردد. حتی گزارشها نشان میدهد احتمال دارد مقامات فاسد با دریافت رشوه نسبت به تخصیص غیر بهینه منابع دولت اقدام کنند. برخی اخبار حکایت از وجود فساد جدی در تخصیص ارز برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی دارد و همانطور که بسیاری صاحبنظران پیشبینی کرده بودند، تزریق منابع هنگفت به نظام سلامت بدون اصلاح ساختار آن در طرح تحول نظام سلامت موجب هدر رفتن بخش زیادی از این منابع شده است. بر این اساس فساد موجب افت نیروی انسانی شده و در نهایت منابع انسانی لازم را برای رشد و توسعه تخریب میکند. فساد میتواند مشوقی در جهت افزایش تخصیص ناکارآمد منابع دولتی به سمتی باشد که مقامات فاسد در پی به حداکثر رساندن رانتخواری خود هستند. مقامات فاسد میتوانند با ادعای خصوصیسازی یا مشارکت مردم، میزان هزینههای مصرف عمومی را محدود کنند تا رانتهای خود را افزایش دهند.
هزار و یک دلیل انسانی، قانونی، اخلاقی و دینی برای مبارزه با فساد ساختاری وجود دارد؛ اما همین یک دلیل بس که فساد، مانع جدی رشد و توسعه جوامع است.
***
در هفته ای که گذشت، اخبار زیر جلب توجه میکند:
- به گزارش شرق، کدخدایی برای حل موضوع نظارت بر انتخابات شوراها، پیشنهاد کرد که «یک نهاد ملی» برای نظارت بر انتخابات شوراها تشکیل شود و این نهاد میتواند دائمی باشد.
- مدیر مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت صمت از اجرایی شدن رتبهبندی اعتباری صرافان به خواست بانک مرکزی خبر داد.
- مدیرکل دفتر سرمایهگذاری و اقتصاد مسکن ضمن واکاوی دلایل اجرایی نشدن قانون مالیات بر خانههای خالی، از راهاندازی سامانه املاک و اسکان کشور تا پایان سال جاری خبر داد و بر راهاندازی هرچه سریعترِ سامانه با همکاری پنج دستگاه تأکید کرد.
- رئیس مرکز ملی مطالعات پایش و بهبود محیط کسب و کار وزارت اقتصاد از دریافت آنی مالیات نقل و انتقال املاک از نیمه اول مردادماه خبر داد.
- مدیریت سامانه تدارکات الکترونیکی دولت از راهاندازی سامانه تدارکات الکترونیکی دولت(ستاد) خبر داد و گفت: این سامانه بزرگترین سامانه معاملاتی دولت است که مبتنی بر مفاد، مواد و محتواهای قانونی متفاوت و استوار شکل گرفته است.
- با اجرایی شدن طرح ساماندهی کودکان کار و خیابان، بیش از ۱۵۰ کودک کار در مرکز «یاسر» پشت دیوارهای بلند و درهای بسته در محله شوش تهران گرفتار آمدهاند؛ آن هم در محلی که برای ۳۵ نفر ظرفیت دارد.
- به گزارش اقتصادآنلاین، معافیتهای گمرکی برای کولبران، بهطور میانگین سالانه چیزی حدود هزار و۳۰۰ میلیارد تومان عایدی بههمراه داشته است که این عدد بهجای کولبران، به آمرانی رسید که صاحبان اصلی کالا و اجیرکننده کولبران هستند.
- اکبر رنجبرزاده نماینده مردم اسدآباد در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری فارس، گفت: در راستای پاسخ به مطالبه آحاد مردم و طرح عدالتمحوری و کاهش فاصله طبقاتی و رفع موانع شفافسازی و مبارزه با فقر و فساد و تبعیض، فراکسیونی تحت عنوان فراکسیون عدالت خواهی تشکیل میگردد.
- برخی اخبار و گزارشها نشان میدهد مراجعهکنندگان به بخش خصوصی باید برای دریافت خدمات درمانی به ناچار هزینهها را بهصورت آزاد پرداخت کنند. آنها میگویند اخیراً بیمارستانهای خصوصی از قبول بیمههای مکمل طفره میروند و دیگر به بیماران تحت پوششِ تعدادی از این بیمههای مکمل خدماتی را ارائه نمیکنند.
- تازهترین گزارش مشترک فائو و دیگر نهادهای سازمان ملل درباره وضعیت امنیت غذایی و تغذیه در جهان نشان میدهد که به طور تقریبی۸۲۰ میلیون نفر از مردمان کره خاکی طی سال ۲۰۱۸ میلادی غذای کافی برای خوردن نداشتهاند.
بخش اول: «شفافیت و مقابله با فساد»
فصل اول: اخبار برگزیده هفته
اتاق شیشهای در انتظار صنعت بیمه
دسته بندی: شفافیت در حوزه نظام پولی، مالی و بانکی
خبرگزاری مهر-۲۱ تیرماهِ ۱۳۹۸
غلامرضا سلیمانی، رئیس کل بیمه مرکزی
نوبت به رتبهبندی صرافان رسید
دسته بندی: شفافیت در حوزه بازرگانی و امور مالیاتی
اقتصادآنلاین-۲۲ خردادماهِ ۱۳۹۸
علی رهبری، مدیر مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت صمت
خاموشی به کمیسیون فرهنگی مجلس گزارش داد/تأکید بر شفافیت در اوقاف
دسته بندی: شفافیت در حوزه نهادهای عمومی و غیر دولتی
خبرگزاری فارس- ۲۳ تیرماهِ ۱۳۹۸
حجتالاسلام سیدمهدی خاموشی، رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه
سامانه املاک و اسکان کشور تا پایان سال راهاندازی میشود
دسته بندی: شفافیت در حوزه املاک و مستغلات
پایگاه اطلاعرسانی دولت-۲۳ تیرماهِ ۱۳۹۸
عباس فرهادیه، مدیرکل دفتر سرمایهگذاری و اقتصاد مسکن
سامانه شفافیت مالی اتحادیه تشکلهای قرآن و عترت کشور رونمایی شد
دسته بندی: شفافیت در حوزه رسانه، فرهنگ و هنر
خبرگزاری مهر-۲۵ تیرماهِ ۱۳۹۸
دریافت آنی مالیات نقل و انتقال املاک از نیمه اول مرداد
دسته بندی: شفافیت در حوزه بازرگانی و امور مالیاتی
روزنامه اطلاعات-۲۵ تیرماهِ ۱۳۹۸
علی فیروزی، رئیس مرکز ملی مطالعات پایش و بهبود محیط کسب و کار وزارت اقتصاد
بزرگترین بازار شفاف دولت
دسته بندی: شفافیت در حوزه دولت
روزنامه شرق-۲۵ تیرماهِ ۱۳۹۸
سید امیر اصغری، مدیریت سامانه تدارکات الکترونیکی دولت
کشف ۱۸ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان فرار مالیاتی در سال گذشته
دسته بندی: شفافیت در حوزه بازرگانی و امور مالیاتی
روزنامه اطلاعات- ۲۵ تیرماهِ ۱۳۹۸
فصل دوم: سایر اخبار هفته
بیش از ۳ میلیون تماس با پلیس ۱۱۰ طی ۳ ماه
دسته بندی: شفافیت در حوزه وزارتخانه و سازمانهای تابعه
شفاف-۲۰ تیرماهِ ۱۳۹۸
سردار پرویز یعقوبی، معاون عملیات پلیس پایتخت
جرایم سنگین برای مخفیکاری بانکها
دسته بندی: شفافیت در حوزه نظام پولی، مالی و بانکی
روزنامه شرق-۲۰ تیرماهِ ۱۳۹۸
مهفام سلیمانبیگی، روزنامهنگار
دولت در تصویب «لایحه شفافیت» برخی سیاستهای ضد فساد را حذف کرد
دسته بندی: شفافیت در حوزه دولت
خبرگزاری فارس-۲۲ تیرماهِ ۱۳۹۸
متهمان پتروشیمی گیت
دسته بندی: شفافیت در حوزه نفت و پتروشیمی
روزنامه شرق-۲۲ خردادماهِ ۱۳۹۸
شکوفه حبیبزاده، روزنامهنگار
ثبت دیرهنگام هزینهها در شهرداری تهران
دسته بندی: شفافیت در حوزه مدیریت شهری
خبرگزاری ایلنا-۲۳ تیرماهِ ۱۳۹۸
بهاره آروین، عضو شورای شهر تهران
وزیر بهداشت: با فساد سازمان یافته در دارو و تجهیزات پزشکی مواجهیم
دسته بندی: شفافیت در حوزه بهداشت و سلامت
روزنامه اطلاعات-۲۳ تیرماهِ ۱۳۹۸
سعید نمکی، وزیر بهداشت
شهرداری قزوین به سامانه انتشار ودسترسی آزاد به اطلاعات کشور پیوست
دسته بندی: شفافیت در حوزه مدیریت شهری
خبرگزاری مهر- ۲۴ تیرماهِ ۱۳۹۸
عباس کشاورز صفیئی، سرپرست معاونت برنامهریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری قزوین
پرداخت هزینههای خدمات پستی شفافتر میشود
دسته بندی: شفافیت در حوزه دولت الکترونیک
خبرگزاری ایرنا-۲۴ تیرماهِ ۱۳۹۸
بهزاد اقبالخواه، عضو هیئتمدیره شرکت ملی پست
۹۰۰.۰۰۰ میلیارد تومان یارانه پنهان به حاملهای انرژی پرداخت میشود
دسته بندی: شفافیت در حوزه نفت و پتروشیمی
خبرآنلاین-۲۴ تیرماهِ ۱۳۹۸
وحید شقاقی، کارشناس اقتصادی
گامی در جهت شفافیت نظام سلامت
دسته بندی: شفافیت در حوزه بهداشت و سلامت
روزنامه ایران-۲۴ تیرماهِ ۱۳۹۸
رانت ساختمانی با امضاهای شفاهی
دسته بندی: شفافیت در حوزه املاک و مستغلات
روزنامه دنیای اقتصاد-۲۴ تیرماهِ ۱۳۹۸
فاجعه بیتوجهی مدیران ارشاد به سرمایههای مشکوک
دسته بندی: شفافیت در حوزه رسانه، فرهنگ و هنر
روزنامه شرق-۲۵ تیرماهِ ۱۳۹۸
فرانک آرتا، روزنامهنگار
عوامل فساد «بهینیاب» وزارت صنعت در دادگاه
دسته بندی: شفافیت در حوزه وزارتخانه و سازمانهای تابعه
روزنامه همشهری- ۲۵ تیرماهِ ۱۳۹۸
تکمیل سامانه جامع تجارت در بخش واردات
دسته بندی: شفافیت در حوزه دولت الکترونیک
روزنامه اعتماد-۲۵ تیرماهِ ۱۳۹۸
علی رهبری، رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی
اقدام دیرهنگام قوای سهگانه برای مقابله با فساد در حوزه دارو
دسته بندی: شفافیت در حوزه بهداشت و سلامت
روزنامه اعتماد-۲۶ تیرماهِ ۱۳۹۸
بخش دوم: «مبارزه با فقر، تبعیض و نابرابری»
فصل اول: اخبار برگزیده هفته
فقر عامل اصلی ازدواج با مردان مسن
خبرگزاری ایرنا-۲۲ تیرماهِ ۱۳۹۸
«یاسر» برای کودکان کار چیزی شبیه زندان است
خبرگزاری ایلنا-۲۲ تیرماهِ ۱۳۹۸
سوءاستفاده ۴/۲ میلیارد دلاری از معافیتهای کولبران
اقتصادآنلاین- ۲۳ تیرماهِ ۱۳۹۸
غذای ۱۵میلیون نفر در سطل زباله!
اقتصادآنلاین-۲۳ تیرماهِ ۱۳۹۸
تشکیل فراکسیون عدالتخواهی در مجلس
خبرگزاری فارس-۲۳ تیرماهِ ۱۳۹۸
اکبر رنجبرزاده، نماینده مجلس شورای اسلامی
نارضایتی بیماران از برخی بیمارستان های خصوصی؛ بستری با دفترچه، پرداخت آزاد
اقتصادآنلاین-۲۳ تیرماهِ ۱۳۹۸
به دنبال رشد تورم و افت قدرت خرید مردم؛ ایرانیها دیگر پسانداز نمیکنند
روزنامه آفتاب یزد- ۲۴ تیرماهِ ۱۳۹۸
محرومداری جایگزین استراتژی مبارزه با فقر شده است
خبرگزاری ایلنا-۲۴ تیرماهِ ۱۳۹۸
فرشید یزدانی، پژوهشگر اجتماعی و کارشناس رفاه
طرح افزایش ۲۵درصدی قیمت نان
روزنامه همشهری-۲۴ تیرماهِ ۱۳۹۸
فقیرترین کشورها در سال ۲۰۱۹
شفاف-۲۵ تیرماهِ ۱۳۹۸
افزایش آمار گرسنگان جهان برای سومین سال متوالی
روزنامه جامجم-۲۶ تیرماهِ ۱۳۹۸
فصل دوم: سایر اخبار هفته
شناسایی ۵۰۰ کودک کار در لرستان
خبرگزاری مهر-۲۲ تیرماهِ ۱۳۹۸
فاطمه زهرا توکلی، مدیرکل بهزیستی لرستان
تروریسم، ریشه در بی عدالتی دارد
خبرگزاری ایسنا-۲۲ تیرماهِ ۱۳۹۸
ژان لوک ناهل، هماهنگ کننده فعالیتهای بینالملی انجمن رؤسای دانشگاههای فرانسه
مردم کدام کشورها از فقر چندبعدی رنج میبرند؟
اقتصادآنلاین-۲۲ تیرماهِ ۱۳۹۸
مهسا نجاتی، خبرنگار
احتمال افزایش مستمری مددجویان بهزیستی
خبرگزاری ایسنا-۲۳ تیرماهِ ۱۳۹۸
وحید قبادی دانا، رئیس سازمان بهزیستی
گزارشی از یک کتاب؛ رنجنامه زندگی زنان سرپرست خانوار
خبرگزاری ایرنا-۲۴ تیرماهِ ۱۳۹۸
حذف یارانه پولدارها کلید میخورد؟
فرارو-۲۴ تیرماهِ ۱۳۹۸
دختران بازمانده از تحصیل
روزنامه آرمان-۲۴ تیرماهِ ۱۳۹۸
فرحناز میناییپور، مدیر کل دفتر امور زنان وزارت آموزش و پرورش
بیش از ۶٠ درصد معلولان فارس بیکارند
خبرگزاری ایسنا-۲۵ تیرماهِ ۱۳۹۸
سید مرتضی موسوی، مدیرکل بهزیستی استان فارس
بانک جهانی ۵۹ میلیارد دلار برای توسعه کشورها اختصاص داد
خبرگزاری ایرنا-۲۵ تیرماهِ ۱۳۹۸
فشار گرانی مسکن و اجاره بها به بازنشستگان/ مسکن مهر به بازنشستگان واگذار شود
خبرگزاری ایسنا-۲۵ تیرماهِ ۱۳۹۸
علیاصغر بیات، رئیس کانون عالی بازنشستگان و مستمری بگیران تأمین اجتماعی
آیا حرفهآموزی میتواند کلید حل مشکل بیکاری در آذربایجانغربی باشد؟
روزنامه ایران-۲۵ تیرماهِ ۱۳۹۸
مریم طالشی، روزنامهنگار
فقرمعیشیتی دامنگیر شده است
کسبوکار نیوز -۲۶ تیرماهِ ۱۳۹۸
فتحالله بیات، رئیس اتحادیه کارگران قراردادی
قیمت جدید مرغ تعیین شد
اقتصادآنلاین-۲۶ تیرماهِ ۱۳۹۸
محمدرضا کلامی، مدیر کل دفتر برنامهریزی، تأمین، توزیع و تنظیم بازار وزارت صمت
انتظار ریزش قیمتها در بازار مسکن
کسبوکار نیوز-۲۶ تیرماهِ ۱۳۹۸
ثمانه نادری، خبرنگار
بدون دیدگاه