تجربه مبارزه با فساد در کره جنوبی و تانزانیا

کت‍اب «ب‍ررس‍ی‌ وض‍ع‍ی‍ت‌ و ب‍رن‍ام‍ه‌ری‍زی‌ ب‍رای‌ م‍ب‍ارزه ب‍ا ف‍س‍اد اداری در ک‍ره‌ ج‍ن‍وب‍ی‌ و ت‍ان‍زان‍ی‍ا» ت‍رج‍م‍ه‌ و ت‍دوی‍ن‌ م‍ق‍الات‌ س‍ه‌ ه‍م‍ای‍ش‌ «ج‍ه‍ان‍ی‌ م‍ب‍ارزه‌ ب‍ا ف‍س‍اد» در س‍ال‍ه‍ای‌ ۱۹۹۹ - ۲۰۰۱ است که توسط اب‍راه‍ی‍م‌ م‍ع‍دن‍چ‍ی‍ان‌ گردآوری شده است. این کتاب با رویکرد تحقیقی یعنی استفاده از تجربیات دیگر کشورها، سازمان‌های فراملی منطقه ای و بین‌المللی نوشته شده است. بر این اساس تجربه پیشگیری و مبارزه با فساد در دو کشور تانزانیا و کره جنوبی گزارش شده است. بازبینی تجارب سایر کشورها در زمینه مبارزه با فساد، نشان می‌دهد که علاوه بر افزایش ظرفیت ملی مقابله با فساد، کشورها غالبا به دنبال اجرای برنامه‌های جامع پیشگیری هستند و بعضی حتی اصلاحات نظام اداری را هم تحت عنوان برنامه پیشگیری از فساد پیگیری می‌کنند.

راضیه شیخ رضایی

کارشناس ارشد جامعه شناسی

کارشناس پژوهشی- حمایتگری مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

در این کتاب، تصویری از تلاش‌های دو کشور ارائه شده است که هریک به برنامه خاص و مناسب شرایط خود دست یافته است. با ملاحظه این تجربه‌ها، می‌بینیم که برنامه جامع مبارزه با فساد در قالب اصلاح قوانین، ساده سازی مقررات، شفاف سازی سامانه‌های اداری و استخدامی، جریان یافتن ارزیابی عملکرد دستگاه‌ها و نظارت همگانی بر آنها، استفاده از فناوری اطلاعات برای ایجاد جریانات کاری مکانیزه و کاهش تعامل مستقیم و رو در روی خدمت گیرندگان و خدمات دهندگان و آگاه سازی عمومی راجع به فساد و نقش مردم در امر مبارزه با فساد شکل می‌گیرد اما عملیاتی شدن این برنامه‌ها مستلزم عنایت جدی به ظرفیت‌های موجود و ایجاد توانایی‌های جدید است.

کتاب به تفکیک دو کشور کره جنوبی و تانزانیا دارای دو بخش است. بخش اول مربوط به کره جنوبی است و در دو فصل نوشته شده است.

فصل اول آن به بررسی وضعیت سیستم سلامت ملی کره جنوبی اختصاص دارد. در این بررسی در ابتدا تاریخ این سیستم، از تشکیل حکومت تا جمهوری‌های اول تا ششم و سپس دولت غیر نظامی و بعد از آن مرور شده است. سپس به طور مفصل، سالم سازی سیستم‌ها در دهه اخیر عنوان شده که در آن به وضعیت ثبت و اعلان دارایی‌های کارکنان دولت، وضع قانون بازگرداندن مزایای غیرقانونی، قانون افشای اطلاعات مؤسسات دولتی، کمیسیون ضد فساد ریاست جمهوری، میثاق سلامت و … پرداخته شده است.

در ادامه همین فصل، سیستم‌های سالم سازی شامل امور اداری، قانونگذاری، تأمین مالی احزاب، نهادهای حسابرسی، امور قضایی، خدمات اجتماعی، خریدهای دولتی، سازمان بازرسی کل، کمیسیون ریاست جمهوری در زمینه ضد فساد، رسانه‌ها، جامعه مدنی، دولت محلی و راهبرد دولت بررسی شده است.

در فصل دوم، واقعیت و علل بروز فساد، اهداف و راهبردهای برنامه مبارزه با فساد در کره جنوبی، سیاست‌ها (مثل ایجاد زیرساخت ضد فساد، اصلاحات اداری، آگاهی عمومی بر علیه فساد و کشف موارد و مجازات کارکنان آلوده فساد) و برنامه‌های آینده (مثل ادامه اصلاحات اداری، ایحاد زیرساخت آماری فساد، تدوام آموزش و حرکت‌های تبلیغی ضد فساد و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی ضد فساد) مطرح شده‌اند.

بخش دوم نیز همانند بخش اول در دو فصل درباره تانزانیا است. فصل اول وضعیت موجود و راهبرد ملی مبارزه با فساد در تانزانیا تشریح می‌شود که در اصول مبارزه با فساد پیشگیری، اجرای قانون، آگاهی‌های عمومی و نهادسازی مطرح است. سپس هفت اولویت راهبرد ضد فساد شامل حاکمیت قانون، نظام امور مالی، خریدهای دولتی، آموزش همگانی و آگاه سازی نسبت به حقوق اجتماعی، اصلاح ساختار خدمات عمومی، حمایت از شهود و مخبران موارد فساد و وسایل ارتباط جمعی توضیح داده شده است.

در ادامه همین فصل، عوامل مؤثر بر اجرای راهبردهای ضد فساد عنوان شده که شامل تصویب سیاسی راهبرد، منابع لازم برای اجرای، حمایت جامعه کمک دهندگان، حمایت جامعه مدنی و وسایل ارتباط جمعی، حمایت بخش خصوصی و برنامه اصلاحات و جامعه مدنی است.

سپس عوامل مؤثر بر پایداری راهبردهای ضد فساد را به این شرح ذکر شده که شامل حمایت سیاسی، فناوری مناسب، ظرفیت فرهنگی و سازمانی، عوامل اقتصادی و اجتماعی، جنبه‌های مربوط به زنان و توان مالی است.

فصل دوم به برنامه اجرایی م‍ب‍ارزه ب‍ا ف‍س‍اد اداری در تانزانیا اختصاص دارد که براساس هفت اولویت ضد فساد اجرا شده و نتایج آنها را بررسی کرده است.

منبع:

م‍ع‍دن‍چ‍ی‍ان،‌ اب‍راه‍ی‍م(۱۳۸۲) ب‍ررس‍ی‌ وض‍ع‍ی‍ت‌ و ب‍رن‍ام‍ه‌ری‍زی‌ ب‍رای‌ م‍ب‍ارزه ب‍ا ف‍س‍اد اداری در ک‍ره‌ ج‍ن‍وب‍ی‌ و ت‍ان‍زان‍ی‍ا، ت‍ه‍ران‌: پ‍ژوه‍ش‍ک‍ده‌ ام‍ام‌ خ‍م‍ی‍ن‍ی‌(ره‌) و ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی‌، م‍ع‍اون‍ت‌ پ‍ژوه‍ش‍ی‌‏.

مطالب مرتبط:

فساد به‌مثابه جرم حکومتی فساد سد راه توسعه ابتکارات حقوقی علیه فساد نقش سازمان‌ها در مبارزه با فساد راهکارهایی برای سه معضل فراروی انقلاب اسلامی  هزینه‌ها و نتایج اقدامات ضد فساد در آسیا