ادراک فساد و احساس عدالت
برای مقابله با فساد تنها وجود شواهد مبنی بر فساد درون ساختارها کافی نیست، شناخت اینکه فساد در کدام بخشها شایعتر است، یا اینکه فساد در کدام بخشها اثرات مخربتری دارد و نیز اینکه ارزیابی شهروندان از میزان فساد چه میزان است، اهمیتی دوچندان دارد. شاخص ادراک فساد نشان میدهد که شهروندان چه ارزیابیای از وضعیت فساد دارند. این ادراک از فساد رابطه بسیار نزدیکی با احساس عدالت دارد.
مطالعات فسادسنجی عموماً در پی آن هستند تا تصویری حتیالامکان جامعتر از فساد ارائه دهند. ادراک فساد عبارت است از تصور افراد جامعه از وضعیت فساد و مصادیق آن در جامعه. عموماً برای سنجش ادراک فساد سؤالاتی درباره رشوهگیری مقامات دولتی، کلاهبرداری در خریدهای دولتی، اختلاس و میزان قوت و تداوم سیاستهای ضد فساد پرسیده میشود. در گزارش سازمان شفافیت بینالمللی در سال ۲۰۱۴، ایران بر حسب شاخص ادراک فساد رتبه ۱۳۷ را در میان ۱۷۵ کشور کسب کرد. اگرچه مطابق این گزارش کشورهایی مثل لبنان، سوریه، یمن، عراق و سودان، وضعیتی بهمراتب بدتر از ایران دارند، اما در همان حال بسیاری از کشورهای منطقه نیز وضعیتی بسیار بهتر از ایران داشتهاند.
در مقابل ادراک فساد میتوان از احساس عدالت سخن گفت. احساس عدالت برآیندی از ذهنیت و عینیت عدالت در جامعه است. احساس عدالت را میتوان بر حسب دو نوع عدالت توزیعی و رویهای مورد بررسی قرار داد. احساس عدالت توزیعی نشاندهنده احساس مردم نسبت به موفقیت دولت در انجام تکالیفی مثل توزیع مناسب دسترسی به مشاغل، مناصب و اموال عمومی است. احساس عدالت رویهای نیز نشان میدهد رویههای جاری در جامعه و سازمانها تا چه حد از نظر مردم عادلانه است.
شواهد هم در سطح ملی و هم در سطح محلی و سازمانی نشان میدهد سطح ادراک از فساد بالا است. در بسیاری نظرسنجیها درباره مسائل و مشکلات جامعه ایران، پاسخدهندگان فساد اداری را یکی از مهمترین مسائل و مشکلات جامعه ایران به شمار آوردهاند. فساد خود یکی از نمودهای نبود عدالت اجتماعی است. در واقع باور شهروندان به وجود فساد به معنای آن است که آنان معتقدند ساختارهای موجود فاقد شایستهسالاری بوده و در ضمن از توزیع عادلانه اقتصادی نیز بیبهرهاند. ادراک شهروندان از فساد حاصل تجربه عینی و روزمرهشان از زندگی اجتماعی است . به همین دلیل هرچه تجربه فساد در یک بخش، سازمان یا مؤسسه در مقایسه با بخش دیگر بیشتر باشد به همان میزان بر کاهش احساس عدالت در میان شهروندان نیز اثرگذار است. از همین رو سازمانها و مؤسساتی که مردم ناچارند در زندگی روزمره بیشتر با آنها سروکار داشته باشند، در اولویت مبارزه با فساد قرار دارند. بهعبارتدیگر، جهت مبارزه برای کاهش فساد باید متوجه سازمانها و دستگاههایی شود که بیشترین ادراک از فساد را تولید میکنند.
رابطه ادراک فساد و احساس عدالت، متقابل و همبسته منفی است. در واقع کاهش احساس عدالت به تقویت ادراک فساد منجر میشود و در مقابل، ادراک فساد بیشتر به کاهش احساس عدالت خواهد انجامید. برای مثال وقتی افراد نوعی از بیعدالتی را در جامعه، سازمان یا هر محیط دیگری ادراک کنند، در معرض آسیبدیدگی قرار میگیرند و در پی تأمین نیازهای خود از طرق غیرمعمول اقدام میکنند. این فرایند عموماً به فساد اداری ختم میشود. بهعبارتدیگر، احساس بیعدالتی به کاهش وفاداری، تعهد و احساس مسئولیت اجتماعی و سازمانی منجر میشود. بر این اساس انتظار میرود هرچه جوامع نابرابرتر شوند، فساد در آنها شایعتر شده و در نتیجه ادراک فساد نیز افزایش یابد. متقابلاً با افزایش فساد و ادراک آن توسط شهروندان، احساس عدالت اجتماعی آنان کاهش مییابد. آیا راهی برای خروج از این چرخه سیاه وجود دارد؟
***
در هفته ای که گذشت، اخبار زیر جلب توجه میکند:
- علی مویدی، رئیس ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز از شناسایی ۶ میلیون شماره حساب بانکی فعال در پول شویی و قاچاق خبر داد و گفت: از این تعداد، حدود ۵ میلیون شماره حساب مسدود شد.
- رئیس فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفت: ٣۴ هزار خودرو غیرقانونی در سالهای ٩۶ و ٩٧ ثبت سفارش شده است و همچنین چهار خانواده با استفاده از رانت و تشکیل باندهای فساد اقتصادی، ١٢۵ هزار خودرو خارجی را به کشور وارد کردند.
- مدیرکل دفتر توسعه و نظارت بر مراکز و مؤسسات غیردولتی سازمان بهزیستی کشور گفت: خیریهها و سمنها براساس شاخص های تعیین شدهای، رتبهبندی میشوند.
- مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران از انتشار سالنامههای آماری شهرداری از سال ۱۳۶۳ تا تا ۱۳۹۶ در سامانه «داده نمای تهران» خبر داد.
- حاصل قانونگریزی مؤسسان و طمع سپردهگذاران، ۳۶ هزار میلیارد تومان جبران خسارت برای سه میلیون و ۴۰۰ هزار فردی شدکه به هشدارها بیتوجهی کردند و سود پول خواستند. در یک حساب سرانگشتی این رقم به ازای هر ایرانی چیزی در حدود ۴۵۰ هزار تومان است.
- در ادامه روند شفافسازی در صندوق بازنشستگی کشوری، مدارک تحصیلی ۱۱۷ نفر از مدیران عامل و اعضای هیئتمدیره شرکتهای تابعه این صندوق منتشر شد.
- «فیلیپ آلستون»، گزارشگر ویژه فقر و حقوق بشر سازمان ملل در جدیدترین گزارش خود هشدار داده است: «اگر فکری برای تغییرات جوی نشود، این تغییرات باعث میشود روند توسعه، بهداشت جهانی و فقرزدایی ۵۰ سال به عقب بازگردد و تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۱۲۰ میلیون نفر بر جمعیت فقرای جهان افزوه شود.
- گزارشی حیرتانگیز از بازار خریدوفروش مو به دلیل تنگناهای معیشتی: بررسیها نشان میدهد که نیاز مالی دلیل اصلی فروش مو خصوصاً موهای کودکان است.
- با توجه به آماری که مرکز آمار ایران منتشر کرده است، در ایران نزدیک به ۵/۲ تا ۳ میلیون افغان زندگی میکنند و پیشبینی میشود که این تعداد تا اواخر امسال به نصف برسد.
- اعداد و ارقام رسمی نشان میدهد بیمهشدگان تأمین اجتماعی حداقل ۴ میلیون تومان عقبماندگی مزدی دارند. در این میان، کارگران ۴ میلیون و ۲۸۰ هزار تومان و بازنشستگان ۴ میلیون و ۷۸۰ هزار تومان عقبماندگی مزدی دارند.
- مسکن اجتماعی، وتو شد. این سرنوشت طرح تولید مسکنی است که در نخستین روزهای آغاز به کار دولت یازدهم با هدف تأمین مسکن اقشار کمدرآمد ارائه شده بود اما به دلیل کمبود بودجه، هیچگاه به بار ننشست.
- در آخرین روز اردیبهشت امسال دیوان عالی کشور سرانجام رأی وحدت رویهای را صادر کرد که براساس آن، صندوق تأمین خسارتهای بدنی بیمه مرکزی موظف شده تا مابهالتفاوت دیه بانوان اعم از دیه نفس یا اعضا را پرداخت کند. این اتفاق در واقع گامی بسیار بلند و مثبت در راستای کاهش تبعیض بین حقوق زنان با مردان محسوب میشود.
- سازمان بینالمللی کار در گزارش اخیر خویش(۲۰۱۸) با عنوان «بازگشت از خصوصی سازی: بازسازی نظام بازنشستگی عمومی در اروپای شرقی و امریکایلاتین» به بررسی وضعیت روند خصوصیسازی و بازگشت آن در نظام بازنشستگی پرداخته است. بنا به گزارش مذکور، در کشورهای مورد اشاره(شیلی، آرژانتین و …)، نرخ پوشش راکد شده یا کاهش یافته است، مزایای بازنشستگی وضعیتی بدتر از گذشته یافته، نابرابری جنسیتی و درآمدی دوچندان شده و خصوصی کردن از مقبولیت افتاده است.
بخش اول : «شفافیت و مقابله با فساد»
فصل اول: اخبار برگزیده هفته
رأی به بینفعی مردم در اموال عمومی
دسته بندی: شفافیت در حوزه مدیریت شهری
روزنامه شرق-۶ تیرماهِ ۱۳۹۸
حسن خلیلخلیلی، وکیل پایهیک دادگستری
چرا حقوقها در سامانه حقوق و مزایا ثبت نمیشود؟
دسته بندی: شفافیت در حوزه اطلاعات و فضای مجازی
تابناک-۶ تیرماهِ ۱۳۹۸
خریدوفروش میلیاردی مجوز داروخانهها
دسته بندی: شفافیت در حوزه بهداشت و سلامت
روزنامه شرق-۶ تیرماهِ ۱۳۹۸
سمیرا حسینی، روزنامهنگار
۳۶ هزار میلیارد تومان خسارت برای جبران پنهانکاری بانکها
دسته بندی: شفافیت در حوزه نظام پولی، مالی و بانکی
خبرآنلاین-۷ تیرماهِ ۱۳۹۸
زهرا علیاکبری، خبرنگار
کدام دستگاهها در زمینه مبارزه با فرار مالیاتی با سازمان امور مالیاتی همکاری نکردند
دسته بندی: شفافیت در حوزه بازرگانی و امور مالیاتی
خبرگزاری فارس-۸ تیرماهِ ۱۳۹۸
سید فرید موسوی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس
انتشار اطلاعات تحصیلی ۱۱۷ نفر از مدیران صندوق بازنشستگی
دسته بندی: شفافیت در حوزه صندوقهای بازنشستگی
خبرگزاری مهر-۹ تیرماهِ ۱۳۹۸
سید میعاد صالحی، مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری
ایران دربین ۱۹۰ کشور از نظر پرداخت مالیات ۱۴۹ است
دسته بندی: شفافیت در حوزه بازرگانی و امور مالیاتی
خبرگزاری ایرنا-۹ تیرماهِ ۱۳۹۸
سعید زرندی، معاون طرح و برنامه وزیر صنعت، معدن و تجارت
انتشار ۳ دهه آمارِ شهر و شهرداری تهران
دسته بندی: شفافیت در حوزه مدیریت شهری
کسبوکار نیوز-۹ تیرماهِ ۱۳۹۸
محمد فرجود، مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات
خیریهها رتبهبندی میشوند
دسته بندی: سایر
خبرگزاری ایرنا- ۱۰ تیرماهِ ۱۳۹۸
جهان حیدری، مدیرکل دفتر توسعه و نظارت بر مراکز و مؤسسات غیردولتی سازمان بهزیستی کشور
افشاگری یک نماینده از نقش ۴ خانواده در وارد کردن ۰۰۰/۱۲۵ خودرو خارجی به کشور
دسته بندی: شفافیت در حوزه بازرگانی و امور مالیاتی
خبرآنلاین- ۱۲ تیرماهِ ۱۳۹۸
امیر خجسته، رئیس فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی مجلس شورای اسلامی
حدود ۵ میلیون شماره حساب فعال در پولشویی و قاچاق مسدود شد
دسته بندی: شفافیت در حوزه نظام پولی، مالی و بانکی
خبرگزاری مهر- ۱۲ تیرماهِ ۱۳۹۸
علی مویدی، رئیس ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز
فصل دوم:سایر اخبار هفته
نسبت به فساد درون قوهقضاییه سختگیری کنید
دسته بندی: شفافیت در حوزه قضایی
روزنامه همشهری-۶ تیرماهِ ۱۳۹۸
حضرت آیتالله خامنهای، رهبر معظم انقلاب اسلامی
مافیای دخانیات سرمایههای ملی را دود میکند
دسته بندی: شفافیت در حوزه بهداشت و سلامت
روزنامه رسالت-۶ تیرماهِ ۱۳۹۸
محمدحسین قربانی، نایبرئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی
«کدفروشی» حبس دارد
دسته بندی: شفافیت در حوزه بازرگانی و امور مالیاتی
خبرگزاری ایسنا-۷ تیرماهِ ۱۳۹۸
میلیاردرهایی که نماینده به مجلس میفرستند/ دلالها در بازی انتخابات
دسته بندی: شفافیت در حوزه مجلس و نمایندگان
خبرآنلاین-۸ تیرماهِ ۱۳۹۸
زهره ترسایی، خبرنگار
چرا شفاف نمیگویید استراماچونی، برانکو، ویلموتس، کالدرون و بقیه چقدر میگیرند؟
دسته بندی: شفافیت در حوزه ورزش
خبرآنلاین-۸ تیرماهِ ۱۳۹۸
گزارش دیدهبان شفافیت و عدالت درباره زمینخواری برخی مسئولان در قزوین
دسته بندی: شفافیت در حوزه املاک و مستغلات
خبرگزاری فارس-۹ تیرماهِ ۱۳۹۸
شفافیت، حلقه مفقوده صورتهای مالی در صنعت بیمه
دسته بندی: شفافیت در حوزه نظام پولی، مالی و بانکی
اقتصادآنلاین-۱۰ تیرماهِ ۱۳۹۸
مجلس گزارشی درباره حقوقهای نجومی ارائه میکند
دسته بندی: شفافیت در حوزه سلامت اداری و بوروکراتیک
روزنامه اعتماد- ۱۰ تیرماهِ ۱۳۹۸
ترکیب شورای عالی شفافیت؛ «دولت» قوه قضائیه را نیمکتنشین کرد
دسته بندی: شفافیت در حوزه دولت
خبرگزاری فارس- ۱۱ تیرماهِ ۱۳۹۸
آشنا: شفافیت قضایی برای مبارزه با فساد ضروری است
دسته بندی: شفافیت در حوزه قضایی
خبرگزاری ایرنا-۱۱ تیرماهِ ۱۳۹۸
حسامالدین آشنا، مشاور رئیسجمهور
ویژگیهای سامانه اشتغال ایرانیان
دسته بندی: سایر
خبرگزاری ایسنا-۱۱ تیرماهِ ۱۳۹۸
کلاهبرداری «فیشینگها» از نام بانک مرکزی
دسته بندی: شفافیت در حوزه نظام پولی، مالی و بانکی
کسبوکار نیوز-۱۱ تیرماهِ ۱۳۹۸
مبارزه وزارت صنعت با منشأ توزیع رانت پتروشیمی در سایت بهینیاب آغاز شد
دسته بندی: شفافیت در حوزه نفت و پتروشیمی
روزنامه همشهری-۱۱ تیرماهِ ۱۳۹۸
برقدزدهای بزرگ
دسته بندی: شفافیت در حوزه نظام پولی، مالی و بانکی
روزنامه شرق-۱۲ تیرماهِ ۱۳۹۸
لیلا مرگن، روزنامهنگار
بخش دوم:«مبارزه با فقر، تبعیض و نابرابری»
فصل اول: اخبار برگزیده هفته
تورم خردادماه استان تهران ۹/۳۸ درصد
روزنامه شرق-۶ تیرماهِ ۱۳۹۸
تغییرات اقلیمی میتواند جهان را در فقرزدایی ۵۰ سال عقب براند
روزنامه ایران-۶ تیرماهِ ۱۳۹۸
افزایش فاصله تورمی دهکها
روزنامه مردمسالاری-۶ تیرماهِ ۱۳۹۸
گزارشی از بازار خریدوفروش مو به دلیل تنگناهای معیشتی
خبرآنلاین-۷ تیرماهِ ۱۳۹۸
کوچ نیمی از کارگران افغانستانی از ایران
عصر ایران-۹ تیرماهِ ۱۳۹۸
کارگران ۴ میلیون و ۲۸۰ هزار تومان و بازنشستگان ۴ میلیون و ۷۸۰ هزار تومان عقبماندگی مزدی دارند
خبرگزاری ایلنا-۱۰ تیرماهِ ۱۳۹۸
افزایش احساس نابرابری با جداسازی مسکن دهکها
اقتصادآنلاین-۱۰ تیرماهِ ۱۳۹۸
برابریِ دیه: گامی به سوی برابری
روزنامه همشهری-۱۲ تیرماهِ ۱۳۹۸
مهدیه تقویراد، خبرنگار
در آخرین روز اردیبهشت امسال هیئت عمومی دیوان عالی کشور با حضور مستشاران، رؤسا و اعضای معاون همه شعبِ دیوان عالی، جلسهای را برگزار و بعد از بررسی چندین رأی مختلف که برای پروندههای مشمول دیه زنان صادر شده بود سرانجام رأی وحدت رویهای را صادر کرد که براساس آن، صندوق تأمین خسارتهای بدنی بیمه مرکزی موظف شده تا مابهالتفاوت دیه بانوان اعم از دیه نفس یا اعضا را پرداخت کند. این اتفاق در واقع گامی بسیار بلند و مثبت در راستای کاهش تبعیض بین حقوق زنان با مردان محسوب میشود.
نگاهی به آخرین گزارش سازمان بینالمللی کار (۲۰۱۸)؛ دوربرگردان خصوصیسازی در نظام بازنشستگی
روزنامه اعتماد-۱۲ تیرماهِ ۱۳۹۸
یاسر باقری، پژوهشگر
فصل دوم: سایر اخبار هفته
دزدی به خاطر تأمین معیشت خانواده
روزنامه ایران-۶ تیرماهِ ۱۳۹۸
کوچ مستأجران به مناطق پایین
کسبوکار نیوز-۶ تیرماهِ ۱۳۹۸
۸۳ درصد زنان سرپرست خانوار البرز بیکار هستند
خبرگزاری ایرنا -۶ تیرماهِ ۱۳۹۸
ضرورت تبیین نقش مهم مشارکت مردم در فقرزدایی
خبرگزاری مهر-۹ تیرماهِ ۱۳۹۸
سید منصور برقعی، قائم مقام کمیته امداد امام خمینی(ره)
۳۰ هزار طرح اشتغالزایی در دستورکار بنیاد برکت قرار دارد
خبرگزاری ایرنا-۹ تیرماهِ ۱۳۹۸
سعید جعفری، مدیرعامل بنیاد برکت
مشکلات اقتصادی و اجتماعی عامل افزایش پروندههای قضایی است
خبرگزاری مهر-۱۰ تیرماهِ ۱۳۹۸
آیتالله سیدمحمدکاظم نورمفیدی، نماینده ولی فقیه در گلستان
فقر، زنگ خطری برای جامعه
روزنامه صبح امروز-۱۰ تیرماهِ ۱۳۹۸
خلأ آمار اشتغال غیررسمی در بازار کار/جای خالی سیاستهای حمایتی
خبرگزاری مهر-۱۰ تیرماهِ ۱۳۹۸
هزینه خانوار شهری اصفهان در شاخص خط فقر ۳۵ میلیون ریال است
خبرگزاری ایرنا-۱۱ تیرماهِ ۱۳۹۸
احمد فروزنده، رئیس دبیرخانه شورای برنامهریزی و توسعه اصفهان.
کاهش ۴۹ درصدی معامله مسکن
روزنامه مردمسالاری-۱۱ تیرماهِ ۱۳۹۸
کمک ۲۷ میلیارد تومانی مردم به مراکز نیکوکاری تهران
خبرگزاری ایسنا- ۱۲ تیرماهِ ۱۳۹۸
حمیدرضا شیران، مدیرکل کمیته امداد استان تهران
۲۶۰ هزار نفر بیمه بیکاری میگیرند
امتدادنیوز-۱۲ تیرماهِ ۱۳۹۸
کریم یاوری، مدیرکل حمایت از مشاغل و بیمه بیکاری وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی
بودجهای برای بازگرداندن کودکان بازمانده از تحصیل به مدرسه نداریم
روزنامه آرمان-۱۲ تیرماهِ ۱۳۹۸
رضوان حکیمزاده، معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش.
جزئیات برنامه افزایش سقف تسهیلات خرید مسکن اعلام شد
روزنامه اطلاعات-۱۲ تیرماهِ ۱۳۹۸
محمد اسلامی، وزیر راهوشهرسازی
افزایش سرقت در پایتخت به دلیل مشکلات اقتصادی
جوانآنلاین-۱۲ تیرماهِ ۱۳۹۸
حجتالاسلام محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور
بدون دیدگاه