در سال‌های اخیر مجموعه وسیعی از ادبیات مربوط به الگوهای مختلف سیاست‌های اجتماعی به زبان فارسی ترجمه‌شده‌اند و مورد ارجاع پژوهشگران و سیاست‌گذاران بوده‌اند. اما بسیاری از نظریه‌پردازان این حوزه، تأکیددارند که نقایص در نظام رفاهی و حمایتی در کشورهای درحال‌توسعه در عدم وجود اراده سیاسی، منابع لازم یا عدم پایبندی به بهترین سرمشق‌های جهانی ریشه ندارند بلکه حل این مشکلات در گرو شناخت و حل موانع درزمینه‌ی محلی و ساخت ظرفیت‌های پیاده‌سازی سیاست‌ها در ساختار موجود هستند. بنابراین، شناخت بهترین سرمشق‌ها برای تولید موفقیت کافی نیست و ضروری است که فرآیندهای ظرفیت‌سازی در جهت تضمین موفقیت نیز موردتوجه قرار گیرند.
در همین راستا، در تجربه سیاست‌گذاری اجتماعی در ایران در دهه‌های اخیر شاهد آن بوده‌ایم که به‌رغم وجود اراده سیاسی در سطوح بالای تصمیم‌گیری، فراهم‌سازی منابع و الگوبرداری از تجربیات جهانی، هنوز موفقیت‌ها در حوزه سیاست‌گذاری حمایتی و رفاهی محدود هستند. با توجه به این دغدغه، می‌توان بیان کرد که منابع مناسب برای شناخت شیوه‌های تدوین و پیاده‌سازی سیاست‌های اجتماعی موفق به زبان فارسی معرفی نشده‌اند. کتاب حاضر می‌تواند شروع خوبی برای رسیدگی به این ملاحظات باشد.
بخش بزرگی از پژوهش‌های اخیر در حوزه تحلیل سیاست‌گذاری‌های اجتماعی درزمینه‌ی ارزیابی سیاست‌های اجتماعی و طراحی سیاست‌های مؤثر و کارآمدتر تمرکز دارند. هدف از چنین مطالعاتی، شناخت استراتژی‌ها و رویه‌های طراحی سیاست‌گذاری‌های اجتماعی کارا است. پژوهشگران این حوزه فرآیندهای پیاده‌سازی سیاست و ابزارهای سیاست‌گذاری را تحلیل می‌کنند تا سازوکارهای مناسبی که ویژگی‌های طراحی را به فرآیندهای پیاده‌سازی و نتایج سیاستی پیوند می‌دهند، شناسایی کنند. هدف نهایی این تلاش‌ها نیز تبدیل اصول و رویه‌های شناسایی‌شده به سیاست‌گذاری‌های موفق است.
اگر بپذیریم که تحلیل سیاست‌های اجتماعی موجود بخش مهمی از طراحی سیاست‌ها را تشکیل می‌دهد و اگر بپذیریم که چنین تحلیلی باید در مطالعه علمی نمونه‌های سیاست‌های اجتماعی که کارکرد خوبی دارند ریشه داشته باشد، پس باید روش‌هایی برای ارزیابی موفقیت یا شکست سیاست‌گذاری‌های اجتماعی تدوین کنیم.
در مفهوم‌سازی و ارزیابی نتایج سیاست‌های اجتماعی موفق، بازنمایی ماهیت پیچیده، پویا و منازعه آمیز هر سیاست، کاری دشوار و چالش‌برانگیز خواهد بود. علاوه بر این، کاربرد استانداردهای استخراج‌شده در مورد سیاست‌های متنوع در بخش‌های مختلف و نیز شناسایی الگوهای مشترک شرایط، عوامل و سازوکارهای تولیدکننده موفقیت هم از چالش‌های مهم بر سر تحلیل و طراحی علمی سیاست‌گذاری‌های اجتماعی کارآمد هستند. کتاب حاضر مدعی انجام چنین رسالتی است.
نمونه‌های موفق از سیاست‌های اجتماعی موردبررسی در این کتاب عبارت‌اند از (۱) طرح بولسا فامیلیا در برزیل (چطور برزیل عظیم‌ترین طرح یارانه نقدی مشروط را برقرار ساخت)، (۲) خدمات درمانی با کیفیت بالا و هزینه پایین در سنگاپور، (۳) کاهش زمان انتظار در نظام سلامت ملی انگلستان، (۴) کنترل مصرف تنباکو در انگلستان، (۵) GI Bill چگونگی فراهم‌سازی حمایت‌های اجتماعی برای سربازان آمریکایی که از جنگ دوم جهانی بازگشتند، (۶) نظام آموزشی فنلاند، (۷) تحولات دیجیتال در کشور استونی پس از گذار از کمونیسم، (۸) صندوق پتروشیمی نروژ (چگونگی خنثی ساختن «نفرین منابع»)، (۹) تحول اساسی اقتصادی نیوزیلند، (۱۰) اصلاحات بازار کار در آلمان.
نام پژوهشگران: آرش گیاهچی _ آریاناز گلرخ_ بهنام ذوقی رودسری
دیدگاهتان را بنویسید