پرسش تاریخی بنیادین کتاب «فرایند طولانی توسعه: ساختن بازارها و حکومت‌ها در انگلستان و اسپانیای پیشاصنعتی و مستعمرات آنها» اینست که چرا توسعه‌یافتگی کشورهایی همچون انگلستان به مرحله‌ای که حکومت و بازار کارآمد داشته باشند، فرآیندی بسیار کند و طولانی بوده است.
احتمالاً مشکل‌ترین جنبه از این کتاب همان بخشی باشد که به نظر ساده‌ترین می‌رسد، یعنی چگونه مطمئن شویم که خوانندگان معنای واقعی عبارت «صدها سال یا یک هزاره» را درک- یا در واقع احساس- می‌کنند. حتی یک یا دو سال بسر بردن در یک بحران برای ما به اندازه یک قرن به نظر می‌رسد اگر مجبور باشیم با عواقب نامطلوب آن زندگی کنیم، اما وقتی به زمان‌های گذشته نگاهی می‌اندازیم دهه‌ها به نظر مثل سال و قرن‌ها به نظر مثل دهه می‌رسد. هزاره‌ها هم چنین حالتی دارند وقتی درباره هزاره سوم پیش از میلاد یا مثل آن صحبت می‌کنیم.
به تاریخنگاری در انگلستان پس از اشغال انگلستان به دست نورمان‌ها در ۱۰۶۶ نگاه کنید. ماگنا کارتا در ۱۲۱۵ امضا شد؛ لندن برای پایتختی یک دولت-شهر در ۱۳۳۷ تثبیت گردید؛ لندن در ۱۴۸۵ کنترل خود را بر همه انگلستان مسجل کرد (در واقع ابتدای قرن شانزدهم)؛ انقلاب شکوهمند در ۱۶۸۸ تحقق یافت و حرکت محدود و ناقص به سمت دموکراسی‌سازی بریتانیا در قانون اصلاحات ۱۸۳۲ شروع شد.
با بکارگیری مقداری ریاضیات ساده متوجه می‌شویم دوره زمانی بین هر کدام از این رویدادها چیزی حدود ۱۵۰ سال بود. جنگ داخلی امریکا که ۱۵۰ سال پیش رخ داد برای ما گویی بخشی از تاریخ باستان است. در فاصله ۱۰۶۶ و ۱۸۳۲ بیش از پنج تا از چنین دوره‌های ۱۵۰ ساله در انگلستان وجود داشت. باور کردن اینکه انقلاب شکوهمند ۵۷۶ سال پس از ماگنا کارتا در سال ۱۲۱۲ رخ داد، دوره‌ای که ۵۰ سال طولانی‌تر از سفر کریستف کلمب تا زمان حال است، دشوارتر است.
بیائید به دنیایی خیالی سفر کنیم. شهر کابل پایتخت افغانستان، در عین حال که مرکز یک کنفدراسیون است، هنوز تمام نقاط درون این کشور را در کنترل ندارد. اما بیائید خوش‌بینانه تصور کنید این اتفاق در سال ۲۰۲۰ بیفتد. پیروزی هنری هفتم در ۱۴۸۵ رویداد سرنوشت‌ساز معادل آن در تاریخ انگلستان بود. اگر افغانستان در همان مسیر زمانی انگلستان باشد، انقلاب شکوهمندش در سال ۲۳۲۳ و دموکراسی کامل در ۲۴۳۷ رخ خواهد داد. بدیهی است که تغییرات در افغانستان معاصر خیلی سریع‌تر خواهد بود چون دگرگونی در فناوری و در تحصیلات را داریم، اما این تعیین تاریخ کردن‌ها به ما کمک می‌کند تا درک کنیم انگلستان چقدر کند تکامل یافت.
** این کتاب به قلم جعفرخیرخواهان ترجمه شده و در دست انتشار است.
بدون دیدگاه