• طرح مسئله و کلیات پروژه

داده‌های دولتی باز بخشی از داده‌های باز هستند که از تعهد دولت‌های بیشتر توسعه‌یافته به دولت باز و حق دسترسی آزاد به اطلاعات ناشی می‌شود. براین اساس شهروندان حق دسترسی به اسناد و رویه‌های دولتی را دارند. به طور عمومی دولت الکترونیک ظرفیت اصلی ایجاد داده‌های دولت باز است. دولت الکترونیک در دنیای امروز نه یک پیشنهاد بلکه به عنوان یک ضرورت معرفی می‌شود. این ضرورت از یک طرف ناشی از تحولات دنیای مدرن و نیاز روزافزون به اطلاعات و از طرف دیگر به دلیل ظرفیت‌هایی است که برای دولت و جامعه خلق می‌کند، است.

• هدف و ضرورت تشکیل سامانه

شاخص‌های دقیق مهمترین ابزار برای شناخت صحیح از وضعیت موجود و ترسیم برنامه برای بهبود وضعیت آینده است. داده‌های موجود در گزارشات منتشر شده توسط سه نهاد متولی یعنی وزارت اقتصاد و امور دارائی، سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات و سازمان اداری استخدامی کشور، در قالب‌های PDF، عکس و غیره است. چنین داده‌هایی اساسا ضعیف‌ترین فرمت قابل عرضه برای داده‌های دولت باز است چراکه فراخوانی داده‌ها، جستجو در میان آنها، اجرای محاسبات، انجام مقایسه و بسیاری عملیات‌های دیگر را برای مخاطبان این داده‌ها سخت خواهد کرد.

سامانه پایش و ارزیابی دولت الکترونیک که توسط مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی ایجاد شده است تلاش دارد تا این خلاء را پوشش دهد. بر همین اساس هدف سامانه فوق ارزیابی میزان خدمات الکترونیکی دستگاه‌های دولتی، مقایسه عملکرد دستگاه‌ها و نمایش هرچه بهتر نقاط ضعف و قدرت سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها در بحث ارائه خدمات الکترونیکی است. نقطه عطف این سامانه نسبت به گزارش‌های بالا عبارت است از:

• برخلاف فرمت یکسویه گزارش‌های بالا سامانه دارای فرمت عملگر است؛ یعنی می‌تواند با دریافت فرمان‌های مختلف دستگاه‌ها را با یکدیگر مقایسه کند، در سطح بخشی آن را نمایش دهد، نقشه ارتباطات دستگاه‌ها را ارائه کند و غیره.
• اطلاعات گزارش‌های مختلف با یکدیگر ترکیب شده و تمام داده‌های موجود درباره وضعیت استقرار دولت الکترونیک را از یک منبع پیگیری می‌کنید.
• بر اساس شاخص‌های ارائه شده نمره‌دهی و رتبه‌بندی جدیدی از وضعیت دستگاه‌ها را مشاهده کنید.
• معرفی بخش‌های مختلف سامانه

سامانه از چهار بخش اصلی تشکیل شده که هر کدام از آن‌ها نیز شامل زیربخش‌هایی هستند. بخش‌های اصلی شامل “دستگاه‌ها”، “حوزه‌ها”، “گزارش‌ها” و “رتبه‌بندی” است. در ادامه یادداشت هر بخش را به طور مختصر توضیح خواهیم داد.

بخش دستگاه‌ها شامل دو زیر بخش است. در بخش نمای خدمات الکترونیک دستگاه‌ها، ضمن معرفی اهداف و وظایف کلی هر دستگاه، اطلاعات مربوط به نوع خدمات و وضعیت الکترونیکی بودن خدمات ارائه شده قابل مشاهده است. در بخش مقایسه نمای خدمات الکترونیک دستگاه‌ها، کاربر می‌تواند با انتخاب سازمان‌های مورد نظر، وضعیت الکترونیکی بودن ارائه خدمات آنها را مقایسه نمائید. در بخش حوزه‌ها، سازمان‌ها و وزارت‌خانه‌هایی که اطلاعات آن‌ها در سه گزارشات موجود است بر پایه هفت معیار مقایسه شده‌اند.

در گزارش منتشر شده سازمان فن‌آوری اطلاعات، کلیه خدمات ارائه شده توسط دستگاه‌های اجرایی را از لحاظ وضعیت الکترونیکی بودن مورد ارزیابی قرار می‌دهد و برای هر دستگاه یک امتیاز نهایی تعیین می‌کند. گزارش خدمات دستگاه‌های اجرایی از منظر دولت الکترونیک، که توسط سازمان اداری و استخدامی تهیه شده است نیز درصد الکترونیکی بودن مراحل مختلف دسترسی به خدمات را مشخص کرده است اما امتیاز تجمیعی دستگاه‌ها از لحاظ میزان الکترونیکی بودن خدمات محاسبه نشده است. به همین دلیل تیم سامانه پایش دولت الکترونیک، بر اساس داده‌های موجود در این گزارش و طبق جزییاتی که در سایت آورده شده، امتیاز نهایی دستگاه‌هایی که در این گزارش مورد ارزیابی قرار گرفته را محاسبه شده است.