چگونه می‌توانیم معایب و نواقص را برطرف کنیم، فسادها را بزداییم و به معنای درست کلمه، اصلاح را در کشور به وجود بیاوریم. این سؤال بسیار مهمی است و جا دارد که ذهن‌های همهٔ کسانی که به سرنوشت این کشور و این ملّت علاقه‌مندند، روی این سؤال متمرکز بشود. امروز مسئلهٔ اصلاحات در کشور مطرح است. نویسنده با ارجاع به سخنان مقام معظم رهبری اشاره می‌کند که از مشکلات فراروی انقلاب، مبارزه با سه معضل مهم اجتماعی یعنی فقر، فساد و تبعیض است و مبارزه با آن را اصلاحات واقعی می‌دانند. نویسنده نیز هدف خود را بررسی سه معضل فقر، فساد و تبعیض و ارائه راهکارهای اصلاحی می‌داند.
کتاب در پنج بخش نوشته شده است. بخش اول درباره فقر است که به تعریف فقر، مصادیق آن (مانند ناتوانان، محرومان، آسیب‌دیدگان، بیکاران، ضعیفان و فقیر نمایان)، آثار و پیامدها (شامل ضعف باورهای دینی، سوءتغذیه و ضعف جسمانی، بیماری‌های روانی و عقب‌ماندگی فرهنگی و اجتماعی)، علل و عوامل (اقتصادی، فرهنگی و سیاسی) و راهکارها (حمایت از تولید، اصلاح الگوی کلان توزیع ثروت، بهینه‌سازی الگو و رفتارهای مصرفی و اصلاح و نوسازی نظام فرهنگی) پرداخته می‌شود.
بخش دوم کتاب درباره فساد است. در این بخش نیز به تعریف فساد، مصادیق (فساد اداری، فساد اجتماعی و اعتیاد)، آثار و پیامدها (نابودی ملت‌ها و رواج بیماری‌های فساد و فحشا)، علل فساد اداری (ضعف پایه‌های اخلاقی و فرهنگی در بخش دولتی، پایین بودن سطح حقوق و دستمزد، فقدان نظارت کافی، عدم برخورد جدی با متخلفین به خصوص متخلفین قدرتمند و عالی‌رتبه)، علل فساد اجتماعی (ضعف عقاید و باورهای عمومی، سرد شدن روحیهٔ تذکر و انتقاد سازنده، تهاجم فرهنگی غرب، فراهم نشدن زمینه‌های مناسب اجتماعی)، راهکارهای ایجابی (اقدامات فرهنگی، ترویجی و اجرایی) و راهکارهای سلبی (ایجاد مانع در مسیر تخلف، بازرسی و نظارت، برخورد و مجازات) پرداخته شده است.
بخش سوم کتاب درباره تبعیض است که به تعریف تبعیض، مصادیق (تخصیص ناهمگون بودجهٔ عمومی کشور، توزیع ناعادلانهٔ امکانات، امتیازات و فرصت‌ها در مناطق مختلف، اختلاف فاحش حقوق و مزایای مدیران رده‌بالا و کارمندان عادی، نابرابری در خدمات رفاهی ادارات و سازمان‌ها و ناهماهنگی در ارائهٔ خدمات به اقشار محروم و ثروتمند)، علل و عوامل (نارسایی الگوهای کلان تخصیص، نارسایی در شیوه‌های پرداخت حقوق و مزایا، باندبازی و جناح‌گرایی و قدرت‌طلبی و زیاده‌خواهی)، راهکارها (ابهام‌زدایی و تبیین ملاک‌های عدل و داد در امر مدیریت اجتماعی، توزیع عادلانهٔ بودجه، شفاف کردن نظام پرداخت‌ها، ضابطه‌مند شدن ارائهٔ خدمات در سازمان‌ها و اصلاح دیدگاه‌های فرهنگی) پرداخته شده است.
بخش چهارم به آسیب‌شناسی مشترک فقر، فساد و تبعیض اختصاص دارد که آن را فاصله گرفتن برخی از نظام‌های اجتماعی از تعالیم دینی دانسته و راهکار موجود را تنظیم برنامه‌های توسعه بر محور اقتصاد، اصلاح مبانی، روش‌ها و شاخص‌های کارشناسی، توسعه و تکامل منطق استنباط ارائه می‌دهد.
بخش پنجم کتاب توصیه‌های کلی و معرفی کارشناسان به برنامه‌سازان صداوسیما است زیرا که این کتاب به سفارش آن‌ها نوشته شده است.
منبع:
*پرور، اسماعیل (۱۳۸۰) اصلاحات: مبارزه با فقر، فساد و تبعیض، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی.
