دغدغه دیگری که منجر به تالیف این اثر شده، مرور بیش از ۵۰ رساله در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه‌های ایران بود که تماما نشان از فقدان رویکردهای نظری در مطالعات فساد و سلامت اداری داشتند. در این آثار عموما دو مفهوم متفاوت فساد اداری و سلامت اداری نادیده گرفته شده بودند و رویکردهای نظری این دو را با هم خلط کرده‌اند. این ماجرا در سازمان‌های ایران نیز وجود دارد که سلامت اداری و فساد اداری واجد معنای یکسان است.
در این کتاب علاوه بر تفکیک و تشریح رویکردهای نظری سلامت اداری و فساد اداری، روش‌ها و برخی از ابزارهای سنجش فساد و سلامت اداری را توضیح می‌دهد. نکته مدنظر کتاب این است که تبیین یا سیاستگذاری نهایی درباره‌ی فساد و سلامت باید بر مبنای نظری یا مدلی استوار باشد که فساد و سلامت را همزمان مورد توجه قرار دهد.
کتاب شامل پنج فصل است که فصل اول به مفهوم شناسی فساد اختصاص دارد. فصل دوم نظریه‌های فساد را توضیح داده است که رویکردهای مختلف اخلاقی (رویکرد موسوم به نظریه سیب بد)، روان شناختی (نظریه ناتوانی در درک اخلاقی مناسب)، جامعه شناختی (نظریه آنومی مرتن، ساخت بندی گیدنز، انتخاب عقلانی، نظریه مبادله، نظریه مارکسیستی فساد و نظریه‌هابرماس)، اقتصاد اجتماعی، انسان شناختی، فرهنگی و فرهنگ سازمانی در تبیین پدیده فساد مورد بحث قرار گرفته است.
فصل سوم دلالت‌های مفهومی سلامت و تعاریف آن بیان شده است که به دقت تمایز مفهومی سلامت و فساد تشریح شده است. فصل چهارم در ادامه فصل قبلی نظریه‌های سلامت اداری را بررسی کرده و در این فصل نظریه‌های سلامت فردی یا شخصی، مولفه‌ها و کارکردهای آن؛ سلامت نهادی، رویکردهایی در مطالعه سلامت سازمان، معرفی برخی مدل‌های سنجش سلامت سازمانی، سنجش سلامت سازمان در حیات درونی و بیرونی و … مورد بحث قرار گرفته است.
فصل آخر مختص به روش‌ها و شاخص‌های سنجش فساد و سلامت اداری است. این فصل بر دو بخش است، بخش اول شامل دو قسمت است که در یک قسمت سه نسل روش‌های سنجش فساد مورد بحث قرار گرفته است. از آنجایی پژوهش‌های انجام شده درباره مسئله فساد نسبت به سلامت قدمت بیشتری دارند؛ عمده بحث‌های این فصل درباره روش‌های سنجش فساد است، هرچند بسیاری از روش‌های مورد استفاده برای سنجش فساد، برای سنجش سلامت نیز قابلیت استفاده دارد، مانند روش‌های ادراک و تجربه فساد و سلامت، در قسمت دیگری از این فصل برخی از شاخص‌های سنجش فساد و سلامت مانند: شاخص سلامت سازمانی ملل متحد، شاخص کیکاک، شاخص شفافیت بودجه، شاخص هزینه عمومی و پاسخگویی مالی مورد بحث قرار گرفته است؛ در بخش دیگر این فصل روش‌های سنجش فساد و سلامت در بستر شهرداری تهران که روشی ترکیبی و ابداعی نویسندگان کتاب است معرفی می‌شود، همچنین ویژگی‌های این روش و ابزارهای چندگانه مورد استفاده برای سنجش فساد و سلامت در شهرداری تهران مورد بحث قرار گرفته است.
منبع:
- حسن عابدی‌جعفری…[و دیگران] (۱۳۹۵) نظریه‌های فساد و سلامت اداری، [به سفارش] مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، تهران: شهرداری تهران، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، معاونت علم و فناوری.
