نماد سایت مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

اصلاحات حکمرانی: قوانین خوب ولی بدون کارکرد

مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

اصلاحات حکمرانی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

شکاف میان فرم‌ها و کارکردهای حکمرانی خوب همواره توجه من را به خود معطوف داشته است. این شکاف در «گزارش‌های همبستگی جهانی» نیز قابل مشاهده است:

«گزارش همبستگی جهانی ابزاری برای درک سازوکارهای حکمرانی و مبارزه با فساد در سطح ملی است. این گزارش توسط محققان و روزنامه‌نگاران محلی و با یک روش‌شناسیِ تحسین‌شدۀ بدیع تحقیقاتی تهیه می‌شود که شامل یک فرآیند بررسی دقیق و مستحکم، با شفافیتی از آغاز تا پایان است.»

این گزارش‌ها شامل امتیازدهی به شماری از کشورهای جهان در رابطه با کیفیت قوانین و چگونگی اجرای آن‌ها است. همچنین این گزارش‌ها حاکی از شکافی است که میان قوانین و اجرای آن‌ها (میزان بهتر بودن فرم از کارکرد) وجود دارد. اکنون به نکات برجسته و برخی از مشاهدات مهم در رابطه با این گزارش‌ها اشاره می‌کنم:

نخست جدول زیر را در نظر بگیرید که کشورهایی با کمترین شکاف اجرایی را نشان می‌دهد.

شاخص همبستگی جهانی

سال ۲۰۰۸

 امتیاز کشور امتیاز قوانین امتیاز عمل به قوانین شکاف اجرایی (میان قوانین و عمل به قوانین)
ایتالیا ۷۹ ۸۲ ۷۳ ۹
لهستان ۸۸ ۹۲ ۸۲ ۹
قزاقستان ۷۶ ۸۰ ۶۹ ۱۱
ایالات متحده آمریکا (۲۰۰۷) ۸۵ ۹۰ ۷۸ ۱۲
ژاپن ۸۳ ۹۱ ۷۶ ۱۴
کره ۸۸ ۹۶ ۸۲ ۱۵
بلغارستان ۸۷ ۹۵ ۷۹ ۱۶
آفریقای جنوبی ۷۹ ۸۶ ۷۰ ۱۶
مجارستان ۷۷ ۸۵ ۶۷ ۱۸
ترکیه ۶۹ ۷۸ ۵۹ ۱۹
مقدونیه ۷۶ ۸۶ ۶۵ ۲۱
شیلی ۷۷ ۸۷ ۶۶ ۲۱
لیتوانی ۷۴ ۸۵ ۶۳ ۲۲
کانادا ۸۰ ۹۰ ۶۸ ۲۲
مراکش ۴۸ ۵۸ ۳۵ ۲۲
غنا ۶۷ ۷۷ ۵۵ ۲۲
کنیا ۶۹ ۷۹ ۵۶ ۲۳

در گام دوم، کیفیت قوانین را در برخی از کشورهای ثروتمند بالا، در مقایسه با کشورهایی که در جدول زیر نشان داده شده‌اند، مقایسه کنید.

شاخص همبستگی جهانی امتیاز کشور امتیاز قوانین امتیاز عمل به قوانین شکاف اجرایی (میان قوانین و عمل به قوانین)
کلمبیا ۴۶ ۵۸ ۳۰ ۲۸
اندونزی ۶۹ ۸۳ ۵۵ ۲۸
کرانۀ باختری ۵۳ ۶۸ ۳۹ ۲۹
صربستان ۶۲ ۷۵ ۴۵ ۳۰
مصر ۵۴ ۶۷ ۳۸ ۳۰
آنگولا ۴۱ ۵۶ ۲۶ ۳۰
کامرون ۵۵ ۷۰ ۳۹ ۳۱
نیجریه ۶۴ ۷۹ ۴۸ ۳۱
بنگلادش ۶۸ ۸۴ ۵۲ ۳۱
اکوادور ۶۰ ۷۵ ۴۳ ۳۲
نپال ۶۴ ۸۱ ۴۸ ۳۳
بلاروس ۶۶ ۸۱ ۴۸ ۳۳
چین ۵۹ ۷۴ ۴۱ ۳۳
رومانی ۸۰ ۹۷ ۶۴ ۳۴
روسیه ۶۹ ۸۹ ۵۲ ۳۶
گرجستان ۵۹ ۷۸ ۴۱ ۳۷
کلمبیا ۷۱ ۹۰ ۵۳ ۳۷
فیلیپین ۷۱ ۹۱ ۵۴ ۳۸
نیکاراگوئه ۵۸ ۷۶ ۳۹ ۳۸
آرژانتین ۷۰ ۹۰ ۵۱ ۳۹
مولداوی ۶۸ ۸۸ ۴۸ ۴۰
سومالی ۳۵ ۵۴ ۱۴ ۴۱
مونته نگرو ۵۶ ۷۷ ۳۶ ۴۲
پاکستان ۷۲ ۹۴ ۵۲ ۴۲
یمن ۴۶ ۶۶ ۲۳ ۴۳
عراق ۵۳ ۷۵ ۳۲ ۴۳
جمهوری قرقیزستان ۶۴ ۸۷ ۴۲ ۴۵
بوسنی‌و‌هرزگوین ۶۳ ۸۷ ۴۱ ۴۶
اوگاندا ۷۲ ۱۰۰ ۴۹ ۵۱
آذربایجان ۶۱ ۸۷ ۳۶ ۵۱
اتیوپی ۵۶ ۸۲ ۳۱ ۵۱

در گام سوم، به طرح چند سوال می‌پردازیم:

نگرانی‌ای که در خصوص این اعداد و ارقام وجود دارد این است که اصلاحات حکمرانی شکافی میان فرم و کارکرد ایجاد کرده‌اند و این شکاف پابرجا است. کشور‌های بسیاری وجود دارند که از اصلاحات پرهزینۀ حکمرانی «بهره‌مند» شده‌اند، اما قوانین در این کشورها هنوز هم به شکل ضعیفی اجرا می‌شوند (بسیاری از این قوانین از طریق اصلاحات وضع شده‌اند).

داده‌های موجود در این خصوص بسیار بحث‌برانگیز هستند و پرسش‌هایی را در مورد دست‌آوردهای اصلاحات در کشورهایی مانند کامبوج‌، اتیوپی، آذربایجان، مصر و گرجستان، مطرح می‌کنند. لازم به ذکر است که «مؤسسۀ مالی بین‌المللی» به برخی از این کشورها به عنوان بهترین اصلاح‌‌گران در زمینۀ «کسب‌وکار»، پاداش داده است. در مورد این وضعیت چه می‌توان گفت؟ آیا اصلاحات خوب در زمینۀ «کسب‌وکار» به معنای تصویب قوانین بسیار خوبی است که نمی‌توانیم آن‌ها را اجرا کنیم؟ آیا هدف این است که بدون اینکه در عمل بهتر شده باشیم، تنها بهتر به نظر بیاییم؟ یا شاید واقعاً بر این باوریم که با گذشت زمان این شکاف کاهش می‌یابد؟

تهیه‌کنندۀ متن: آرش گیاهچی

نویسنده: مت اندروز

منبع:

مطالب مرتبط:

شاخص‌های حکمرانی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعهشاخص‌های حکمرانی چگونه عمل می‌کنند؟ پیامدهای نظریه توانمندسازی برای توسعه ایران شکست تلاش‌ها در زمینه‌ی مبارزه با فساد شکاف میان فرم و کارکرد در مبارزه با فساد شکست اصلاحات فرمایشی و شکاف فزایندۀ حکمرانی شیر یا خط بانک جهانی برای افزایش کارآمدی حکومت