در سال ۲۰۱۰ کنسرسیوم تحقیقات اقتصادی و اجتماعی (CIES) پروژه‌ی «انتخابات ۲۰۱۱ پرو، تمرکز بر مناظره انتخاباتی» را راه‌اندازی کرد و تجربه‌ای که برای اولین بار در سال ۲۰۰۶ به اجرا درآمده بود را بار دیگر عملی ساخت. این پروژه هدف خود را تعمیق پیوند میان دانشگاه و احزاب سیاسی و نیز تقویت جایگاه کنسرسیوم در رسانه‌ها و به‌طور کل در جامعه‌ی سیاسی قرار داده بود.
این پروژه درصدد ارتقای سطح مناظرات انتخاباتی از طریق طرح‌های پیشنهادی سیاست عمومی در رابطه با موضوعات مرتبط با توسعه‌ی ملی بود. هدف از این کار تقویت طرح‌های سیاست‌گذاری احزاب و نیز تقویت سیاست‌های دولت بعدی بود.
متحدان و تأمین منابع مالی
بیش از یک سال قبل از انتخابات، تلاش‌های مالی‌ای به‌منظور کمک به توسعه‌ی این پروژه انجام شد. در مقایسه با تجربه‌ای که در سال ۲۰۰۶ صورت گرفته بود، این امکان به وجود آمده بود که تعداد اهداکنندگان کمک‌های مالی از ۷ به ۱۹ افزایش یابد که بیشتر این مشارکت‌ها از جانب همکاری‌های بین‌المللی در کشور بود.
ازآنجایی‌که کوشش سال ۲۰۰۶ منجر به ظهور پروژه‌های مشابهی شده بود (برای مثال «دانشگاه اقیانوس آرام» Universidad del Pacífico پروژه‌ی خود را راه‌اندازی کرده بود)، این کنسرسیوم تلاش کرد تا با گسترش شبکه‌ی متحدان استراتژیک خود به هشت نهاد متحد (که حتی هیئت ملی انتخابات را شامل می‌شد) موازی‌کاری‌ها را به حداقل برساند.
الگوی اقدام
این اقدام ۵ مرحله را شامل می‌شد:
- تدوین ۱۵ سند سیاست‌گذاری عمومی
- مباحثه با تیم‌های طراحی احزابِ عمده بر سر این اسناد
- تولید منابع مربوطه برای انتشار
- کارزار اشاعه‌ی گسترده در لیما و سایر مناطق
- مناظرات انتخاباتی
تدوین اسناد سیاست‌گذاری
هدف از این مرحله نظام بخشیدن به دانش موجود و تهیه‌ی پیشنهاد‌هایی در خصوص موضوعات اصلی سیاست‌گذاری است. در مورد پروژه‌ی پرو این موضوعات عبارت بودند از:
- مدیریت عمومی
- فساد و حکمرانی
- امنیت و مواد مخدر
- سیاست مالیاتی
- سیاست‌های مالیاتی در رابطه با نفت و مواد معدنی
- توسعه‌ی منطقه‌ای
- توسعه‌ی روستایی
- منابع طبیعی
- منازعات اجتماعی
- بینافرهنگی‌گرایی
- تغییرات اقلیمی
- فقر و سیاست‌های اجتماعی
- آموزش
- نوآوری، علم و تکنولوژی
- شیوه
پس از تعریف این موضوعات، رقابتی برای تهیه‌ی اسناد سیاست‌گذاری، بر مبنای شرایط مرجع شکل گرفت. هدف از این کار استانداردسازی مطالب، تأکید بر امکانات موجود سیاست‌گذاری، محاسبه‌ی سود و زیان‌ها، و در نظر گرفتن موانع اجرایی و راهکارهای غلبه بر آن‌ها بود.
علاوه بر این، هر یک از تیم‌های نویسنده موظف به تهیه‌ی سه نقشه‌ی راه بودند: یک نقشه برای ۱۰۰ روز ابتدایی، یک نقشه برای سال اول و دیگری برای دوره‌ی کامل پنج‌ساله.
سپس نویسندگان این اسناد را بین اکتبر ۲۰۱۰ و مارس ۲۰۱۱ آماده کردند. اسناد پیش از انتشار، توسط همتایان دانشگاهی مورد بازنگری قرار گرفتند و پیش‌نویس‌هایی برای ارائه به تأمین‌کنندگان مالی تنظیم شدند.
گفت‌وگو با تیم‌های طراحی احزاب سیاسی
کنسرسیوم تحقیقات اقتصادی و اجتماعی (CIES) با طراحان سیاستیِ پنج حزب عمده‌ی سیاسی (بر اساس نظرسنجی‌ها) تماس گرفت و ۲۵ دیدار غیرعلنی را میان نویسندگان و تکنوکرات‌های احزاب برگزار کرد. جلسات بدون حضور مطبوعات برگزار می‌شد و بر روی ارائه‌ی دو یا چند سند، بنا به خواسته‌ی هر حزب، متمرکز بود.
ابزارهای اشاعه
برای اشاعه‌ی محتوای اسناد، شش قالب مختلف ارتباطی طراحی شد:
- پوشه‌ای با ۱۵ سند سیاست‌گذاری (در ۱۰۰۰ نسخه) میان نامزدها، سیاست‌مداران، دانشگاهیان، روزنامه‌نگاران و سیاست‌گذاران توزیع شد،
- نسخه‌ی ویژه‌ای از مجله‌ی اقتصادی و اجتماعی CIES، با عنوان «ادای سهمی به دولت پرو ۲۰۱۱-۲۰۱۶»، به همراه خلاصه‌ای از ۱۵ سند (در ۳۰۰۰ نسخه)،
- ضمیمه‌ی یک نسخه‌ی مطبوعاتی یک صفحه‌ای از هر سند به مهم‌ترین روزنامه‌های لیما و دیگر مناطق (در ۱۴۲،۰۰۰ نسخه)،
- ۳۰ میان‌برنامه‌ی رادیویی (دو میان‌برنامه برای هر سند) که توسط ۱۵۰ ایستگاه رادیویی پخش می‌شد،
- پرونده‌های مطبوعاتی به همراه سؤال‌های پیشنهادی برای پرسش از نامزدها،
- ۱۵ برنامه‌ی کوتاه تلویزیونی (۷ دقیقه‌ای) درباره‌ی هر سند،
- بروشورهای اطلاع‌رسان که در مناطق مختلف توزیع می‌شدند (در ۸۷،۵۰۰ نسخه).
علاوه بر این‌ها، نویسندگان برای شرکت در برنامه‌های مختلف انتخاباتیِ رادیو و تلویزیون، از فیلم‌ها و اسناد سیاست‌گذاری به‌عنوان اطلاعات پیش‌زمینه‌ای استفاده می‌کردند. در زمینه‌ی ارتباطات دیجیتال، وب‌سایتی به‌منظور گردآوری همه‌ی موارد مرتبط با پروژه (از قبیل اسناد سیاست‌گذاری، پاورپوینت‌ها، فیلم‌ها و غیره) طراحی شد. از شبکه‌های اجتماعی و نامه‌های پستی گسترده نیز برای دستیابی علاقه‌مندان استفاده شد.
سمینارها در لیما و سایر مناطق
این کارزارِ اشاعه شامل ۷ سمینار در مناطق مختلف (پیورا، لورِتو، تروهیلو، چیکًلایو، آیاکوچو، کاسکو و آرِکوییپا) با بیش از ۱۰۰۰ شرکت‌کننده بود. بدین منظور، کنسرسیوم با نهادهای منطقه‌ای همکاری کرد. این نهادها همچنین حامی جلسات و کنفرانس‌های مطبوعاتی با حضور رهبران افکار عمومی و نیز مصاحبه‌های تلویزیونی و رادیویی با نویسندگان اسناد سیاست‌گذاری بودند.
دو رویداد در لیما، پایتخت کشور برگزار شد: یک کارگاه به وقت ظهر با حضور رهبران ملی افکار عمومی و یک سمینار متشکل از سه برنامه‌ی متوالی صبحگاهی با حضور بیش از ۳۰۰ شرکت‌کننده از جانب دانشگاه، بخش دولتی، جامعه‌ی مدنی، احزاب سیاسی، همکاری بین‌المللی و مطبوعات.
علاوه بر این، جلساتی به منظور ارائه‌ی اسناد به آژانس‌های مختلف بخش دولتی ترتیب داده شد.
مناظرات انتخاباتی
CIES با همکاری هیئت ملی انتخابات و بنیاد دموکراتیک ملی، به طور مشترک یک مناظره را میان یازده نامزد ریاست‌جمهوری در دور اول و دو مناظره را در دور دوم برگزار کردند.
اولین مناظره «مناظره‌ی برنامه محور» نام داشت و توسط کنسرسیوم و با پیروی از نمونه‌ی سال ۲۰۰۶ برگزار شد. سه سازمان دهنده تسهیلگر مذاکرات میان طرفین بودند. این همکاری منجر به شکل‌گیری مناظره‌ای فنی بین تیم‌های دو حزبی شد که در دور دوم با یکدیگر برخورد کردند (حزب فوئرزا ۲۰۱۱ و حزب گانا پرو). این مناظره به‌طور زنده و مستقیم پخش می‌شد و به رکوردی در زمینه‌ی تعداد مخاطبین دست یافت.
آخرین مناظره میان کیکو فوجیموری (از حزب فوئرزا ۲۰۱۱) و اولانتا هومالا (از حزب گانا پرو) برگزار شد. مذاکره‌ی میان نمایندگان نامزدها بسیار زمان‌بر و در یک فضای سیاسی به‌شدت دوقطبی برگزار می‌شد، که امری قابل انتظار در مناظرات دور دوم بود که در آن نظرسنجی‌ها از شانس برابر طرفین سخن می‌گفتند.
در خلال هر دو مناظره، طرفین خواستار برنامه‌های زمانی مشخص برای مداخله، پرسش‌ها و بررسی‌های متقابل بودند. هر موضوع و پرسشی باید از پیش به اطلاع هر دو نامزد می‌رسید. شهروندان از سراسر کشور ۱۰۰۰ پرسش را از طریق وب‌سایت ارسال کردند و که توسط کمیته‌ای گزینش شدند. مخاطبان مناظره‌ی ریاست‌جمهوری رکورد تعداد مخاطبین را در همه‌ی کانال‌های پخش‌کننده‌ی مناظره شکستند. سی‌ان‌ان نیز این مناظره را به زبان اسپانیایی پخش کرد.
تأثیرات
این پروژه به ارتقای طرح‌های پیشنهادی سیاست‌گذارانه و برنامه‌های حکمرانی احزاب شرکت‌کننده در روند انتخابات ۲۰۱۱ کمک کرد. همچنین فراهم‌کننده‌ی عناصر فنی برای مناظره و داده‌های لازم برای روزنامه‌نگاران پوشش‌دهنده‌ی روند انتخابات بود. علاوه بر این، این پروژه به دولت جدید نقشه‌ی راهی با ۱۵ موضوع مهم برای حکمرانی و توسعه‌ی پرو ارائه داد. این اقدام همچنین فراتر از این پروژه، تسهیل‌کننده‌ی ارتباط میان محققین، تکنوکرات‌ها و سیاست‌مداران بود.
پسا انتخابات
پس از انتخابات، CIES در یک سمینار معارفه‌ی رسمی کنگره‌ی تازه انتخاب شده شرکت کرد که توسط دفتر اصلی کنگره برگزار می‌شد. در آن فرصت، این پروژه به ارائه‌ی چالش‌های اقتصادی پرو بین سال‌های ۲۰۱۱-۲۰۱۶ و معرفی خودِ پروژه، به همراه توزیع ۱۵ سند به هر نماینده پرداخت.
اقبالی که به مناظرات دور دوم شد، برگزارکنندگان مناظرات را بر آن داشت تا سرگذشتی از این مناظرات را منتشر کنند، که این مسئولیت بر عهده‌ی CIES بود. این کتاب علاوه بر گزارش مباحث، شامل مصاحبه با ذینفعان اصلی به منظور برگزاری بهتر مناظرات در آینده بود. این نشریه میان سیاست‌مداران، روزنامه‌نگاران و دانشگاهیان توزیع شد.
آموخته‌ها
از این تجربه می‌توان درس‌هایی را آموخت:
در زمینه‌ی بافتار:
- انتخابات ملی فرصتی استثنایی برای تحکیم پیوند میان تحقیقات، احزاب سیاسی، جامعۀ مدنی، همکاری بین‌المللی و رسانه‌ها، به منظور دستیابی به سه هدف است: ارائه‌ی کمک‌های فنی به احزاب، ارتقای سطح مناظرات انتخاباتی و مشارکت در طراحی سیاست‌های دولت جدید.
در زمینه‌ی تأمین مالی:
- CIES کنسرسیومی از پیش تأسیس‌شده و کاملاً جا افتاده بود، امری که در لحظه‌ی دریافت بودجه یک مزیت محسوب می‌شود.
- شکل بخشیدن به یک سبد بودجه (در میان بسیاری از آژانس‌ها) با یک تأمین‌کننده‌ی اصلی و یک طرح انعطاف‌پذیر، که موجب انطباق کنسرسیوم با عملکرد هر تأمین‌کننده‌ی دیگر می‌شد، ضروری بود.
- مشارکت ۱۹ تأمین‌کننده، بودجه‌ی قابل‌توجهی را ایجاد می‌کرد و بدین ترتیب، هیچ‌یک از آن‌ها مجبور نبودند که متعهد به تأمین منابع مالی زیادی شوند.
- از دیدگاه تأمین‌کنندگان، انگیزه‌ی اصلی آن‌ها مشارکت با همتایان خود در یک پروژه‌ی جذاب و چشم‌گیر بود و اینکه از این طریق کانالی ایجاد می‌شد که تداوم کمک‌های فنی آن‌ها به دولت را تسهیل می‌کرد.
- مشارکت تأمین‌کنندگان نه‌تنها درزمینه‌ی تأمین بودجه، بلکه در طراحی و اجرای پروژه نیز حائز اهمیت بود.
در زمینه‌ی حیات پروژه:
- به سختی می‌توان از هماهنگی کامل میان جدول زمان‌بندی پروژه و تقویم انتخاباتی مطمئن بود. در حالت ایدئال، پیش‌بینی بودجه و تهیه‌ی اسناد سیاست‌گذاری باید پیش از آنکه احزاب برنامه‌های حکمرانی خود را ارائه دهند، انجام شود.
در زمینه‌ی انتخاب موضوعات سیاست‌گذاری:
- علت بخش اعظم همکاری‌های بین‌المللی در تأمین بودجه این است که موضوعات سیاست‌گذاری، در نهایت پیوندی با منافع آن‌ها داشته باشند. این مسئله‌ای است که باید در آغاز مورد رسیدگی قرار گیرد.
در زمینه‌ی اسناد سیاست:
- کیفیت فنی مقالات از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا ظرفیت پروژه را برای گفت‌وگو با ذینفعان مختلف افزایش می‌دهد. در پرو احزاب و هیئت ملی انتخابات تخصص فنی این کار را نداشتند و نیازمند آن بودند.
- اما کیفیت فنی کافی نیست. اسناد باید شامل توصیه‌های عملی، قابل‌اجرا و مخاطب‌پسند باشند.
- شرایط مرجع و برخی راهنمایی‌های حاصل از آن‌ها، برای اطمینان از کیفیت و استاندارد نمودن مطالعات از اهمیت بالای برخوردارند.
- CIES نهادی درجه‌ی دوم است که مراکزی با گرایش‌های مختلف را گرد هم می‌آورد. در چنین مواردی ممکن است میان انتخاب تکثر آرای سیاسی و انسجام آن‌ها تعارضی به وجود آید. مورد اول برای مناظرات و مورد دوم برای دولت بعدی مفید است.
- تضارب آرا در میان نویسندگان حائز اهمیت است.
- لازم است که دیدگاه خوانندگان غیردانشگاهی نیز مورد توجه قرار گیرد.
در زمینه‌ی هماهنگی فعالیت‌ها:
- یک چالش برای مدیریت پروژه توجه به دستورالعمل‌ها، اولویت‌ها و مطالبات اداری گروه متنوعی از تأمین‌کنندگان مالی است.
- ماهیت شبکه CIES اقتضا می‌کرد که مطالعات به شیوه‌ی غیرمتمرکز و رقابتی انجام شود، درحالی‌که اشاعه به‌صورت متمرکز و هماهنگ، با همکاری متحدان استراتژیک انجام می‌شد.
- این نوع اقدامات مستلزم سرمایه‌گذاری متعادل میان تحقیق و اشاعه هستند. اسناد سیاست‌گذاری، بیش از مطالعات جدید، به نظام‌مندسازی و به‌روزرسانی توسط افراد متخصص در این زمینه‌ها نیازمندند. بیشتر تلاش‌ها صرف برقراری ارتباطات می‌شدند.
- نقش هماهنگ‌کننده بسیار مهم است و باید تجربه‌ی تعامل با عاملین مختلف، به‌ویژه سیاست‌مداران را داشته باشد. علاوه بر این، مهم است که از درگیری‌های احتمالی میان متحدان (به‌عنوان‌مثال، درگیری برای حضور در رسانه‌ها) جلوگیری کند یا آن‌ها را کاهش دهد.
- اگرچه سازمان‌دهی مناظره به دیده شدن بیشتر CIES منجر شد، اما از نظر زمانی هزینه‌ی زیادی صرف این فرآیند شد. به‌عنوان نمونه، برگزاری اولین مناظره، طی ۱۵ جلسه با حضور احزاب و مقامات انتخاباتی اتفاق افتاد.
در زمینه‌ی ایجاد اتحاد:
- ترسیم نقشه‌ی ساختار نهادی و نیز ترسیم موقعیت، گرایش و تمایلات عاملین از اهمیت بالایی برخوردار است. اتحاد با هیئت ملی انتخابات برای نزدیک شدن به احزاب و سازمان‌دهی مناظرات بسیار حائز اهمیت بود.
- هم‌افزایی با اقدامات و ابتکارات مشابه نیز مهم است.
در زمینه‌ی اطلاع‌رسانی:
- نقش ستاد اطلاع‌رسانی کلیدی است. ویرایش اسناد اصلی بسیار مهم است، اما ترجمه‌ی آن‌ها به قالب‌های مختلف (روزنامه، رادیو، تلویزیون) حتی مهم‌تر هم بود. برگزاری کنفرانس مطبوعاتی، مصاحبه‌ها، بروشورها و همچنین شناخت رسانه‌ای نویسندگان از اهمیت بسیاری برخوردار بودند.
- اگر از رسانه‌ها تقاضای ارائه‌ی شواهد و مدارک شود، مهم است که منابع و خواست پاسخگویی به این الزامات (رابطه‌ی دوسویه) وجود داشته باشد.
- این پروژه اسناد را بنا بر تقاضای احزاب منتشر می‌کند. بااین‌وجود، این تصمیم باعث انتشار ناهمگون اسناد در بین تیم‌های مختلف فنی شد. برخی از موضوعات، مانند مسئله‌ی جنسیت، نیاز به تبلیغ بیشتری دارند تا مهم تلقی شوند.
در زمینه‌ی پیوند با احزاب سیاسی:
- ماهیت بسته‌ی جلسات با احزاب، موجب افزایش اعتماد مدیران ستادی آن‌ها می‌شد.
در زمینه‌ی تأثیرات مورد انتظار:
- نقطه‌ی قوت اصلی این پروژه، متنوع سازی و تمرکززدایی از فضاهای مناظره، شنیدن صداهای جدید و جلب‌توجه به موضوعات اصلی موجود در دستور کار عمومی است. این امر نمی‌تواند تأثیرگذاری سیاست‌های خاص را تضمین کند. در پروژه‌های آینده راهبرد اثرگذاری می‌تواند با دولت منتخب تقویت شود.
- از دیگر نقاط قوت این پروژه، تکرار آن در سایر کشورهای آمریکای لاتین بود که CIES در آن‌ها به‌عنوان مشاور حضور داشت.
- در آینده، نظارت و ارزیابی پروژه باید به‌منظور یادگیری نهادی و نیز تأمین سرمایه تقویت شود.
در زمینه‌ی پیوند با سایر فعالیت‌های موسسه:
- ممکن است تنشی میان پروژه‌های مناسبتی (مانند پروژه‌های انتخاباتی) و پروژه‌های میان‌مدت ایجاد شود. به همین دلیل بسیار مهم است که آنچه در پروژه‌های انتخاباتی به‌دست آمده است (به دلیل ارتباطی گسترده‌تر با احزاب و رسانه‌ها)، در فعالیت‌های نهادیِ هرروزه نیز مورد استفاده قرار گیرد.
تهیه‌کننده متن: آرش گیاهچی
نویسنده اصلی: خاویر پورتوکاررو
منبع:
