ضرورت وجود شفافیت در بحثهای رفاهی، در حال حاضر بسیار محسوس و پررنگ است. امروزه از شفافیت و بیان هرچه صریحتر جزئیات به عنوان یکی از عوامل کاهش دهندهی فساد در دستگاههای دولتی به ویژه فساد در بودجه مالی سنوات یاد میشود. ساماندهی نظام رفاهی شفاف یکی از مباحث مهم مطرح شده در دولتهای رفاهی به حساب میآید که در نهایت به دنبال تحقق عدالت میان اعضای یک جامعه است.
مفهوم رفاه، لزوم تأمین منافع ذینفعان، کمتوانها و فقرا را به خوبی روشن میسازد. همچنین این مسئله نشان میدهد که دولتها باید با بهرهگیری از انواع سیاستهای مالی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی سعی در بالا بردن مطلوبیت های عینی در جامعه داشته باشند. در نتیجه، شفافیت امکان تأمین منافع بیصداترین گروههای اجتماعی را فراهم می کند.
چیزی که در تحلیلها و بحثهای اخیر حوزههای اجتماعی و خصوصاً اقتصادی کشورمان مورد توجه قرار گرفته، مسائلی پیرامون اهمیت شفافیت و ضرورت وجود آن برای بهبود فضای اقتصادی است. با این وجود، جایگاه رفاه اجتماعی و تأثیر مستقیم نبود شفافیت بر آن در گفتمان عمومی عصر حاضر مشخص نیست. مهمترین اصل شفافیت در نظام رفاهی، تحقق رفاه اجتماعی از طریق ارائه و اجرای برنامههای منسجم است که بیانگر جزئیات طرحهای رفاهی و روشنکنندهی آنها برای عموم مردم باشد.[۱]
⃰ ⃰ ⃰
در هفتهای که گذشت، اخبار زیر جلب توجه میکند:
جدول کلی برنامه و بودجه سال ۹۸ سازمان امور سینمایی و سمعی بصری و مؤسسات مرتبط بر اساس مدل بودجهریزی عملیاتی اعلام شد. این جدول، بودجه سال ۹۸ برای مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، بنیاد سینمایی فارابی، مؤسسه سینما شهر، انجمن سینمای جوانان، خانه سینما و … را در برمیگیرد.
سید میعاد صالحی مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشور دستور فوری ابلاغ کرد که شرکتهای تابعه این صندوق، سقف قانونی پرداختی حقوق و مزایای خود را رعایت کنند.
اسامی دریافتکنندگان تسهیلات اشتغال پایدار روستایی منتشر شد. در این فهرست، عنوان طرح، نام شهرستان، تعداد اشتغال های مستقیم که باید ایجاد شود، آدرس بنگاه، بانک عامل، مبلغ مصوب و پرداختی و دستگاه اجرایی ذکر شده است.
سامانه شفافسازی اطلاعات با عنوان «عیان» در شهرداری اراک، طراحی و راهاندازی شد. این سامانه در راستای تأکید شورای شهر و به منظور شفافیت در انجام امور مربوط به مدیریت شهری و همچنین اعتماد سازی اجتماعی، طراحی و ایجاد شده است.
«محمد مالجو» و «میکائیل عظیمی» اقتصاددان و پژوهشگر مسائل اقتصادی در پنل کارکردهای جامعه مدنی در مبارزه با فساد که یکی از سه پنل تخصصی همایش دانشجویی شفافیت؛ حاکمیت پاسخگو و جامعه مطالبه گر دانشگاه تهران بود، به سخنرانی و ارائه نظرات خود پرداختند. مالجو با تأکید بر این نکته که در بخش خصوصی و بازار هم-علاوه بر بخش دولتی- امکان سوء استفاده از امکانات عمومی برای تحقق منافع خصوصی وجود دارد، ادامه داد: به عنوان مثال ساختمانی را در نظر بگیرید که یک سال قدمت دارد و حاصل کار کارگران و استفاده از منابع و خدمات عمومی است. صاحب ملک وقتی میبیند با تخریب و بنای چند طبقه جدید سود بیشتری کسب میکند، آن را تخریب میکند. در واقع در اینجا اموال عمومی به نوعی تخریب شده و به هدر رفته است و مصداق فساد است. عظیمی، اقتصاددان و پژوهشگر مسائل اقتصادی نیز در این همایش تحت عنوان «شفافیت و نظام رفاهی مطلوب» به سخنرانی و ارائه دیدگاههای خود پرداخت. وی با اشاره به این مسئله که در حوزه نظام رفاهی کشور با یک سری برداشت نادرست و با عدم شفافیت مواجه هستیم، ادامه داد: این حوزههای تاریک بستر دستکاری آمار و مفاهیم از جای خود به در میشود و سرمنشا شکلگیری فساد هستند. عظیمی ادامه داد: صندوقهای بازنشستگی در زمره شش چالش برزگ کشور هستند. تهیه پولی که هر ماه سازمان برنامه و بودجه به صندوقهای بازنشستگی تزریق میکند، انرژی زیادی از دستگاه دیوانسالاری کشور میگیرد.
بانکهای خصوصی و دولتی موظف شدهاند که بهصورت ماهانه تراکنش حساب افراد حقیقی و حقوقی را به سازمان مالیاتی ارائه کرده و ممیزان مالیاتی، دسترسیِ روزآمدتری نسبت به گذشته به حسابهای بانکی پیدا کردهاند.
لایحه شفافیت به تصویب رسید. این لایحه در دو سطح تکالیف عام و اختصاصی، مهمترین حوزههای شفافیت را مورد توجه قرار داده که در سه دسته «شفافیت وظایف، اختیارات، مأموریتها و صلاحیتها»، «شفافیت فرآیندهای سازمانی» شامل آیین اقدامات و تصمیمات و «شفافیت اطلاعات سازمانی» تقسیمبندی شده است.
منبع:
[۱]. نک: فراهانی، راحیل.(۱۳۹۸). شفافیت و رفاه اجتماعی، بُرنا(گاهنامه تخصصی بررسی تأثیر شفافیت و مقابله با فساد بر رفاه اجتماعی). شماره دوم، اردیبهشت ۱۳۹۸٫
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، چند روز پیش، جدول کلی برنامه و بودجه سال ۹۸ سازمان امور سینمایی و سمعی بصری و مؤسسات مرتبط بر اساس مدل بودجهریزی عملیاتی اعلام شد. این جدول، بودجه سال ۹۸ برای مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، بنیاد سینمایی فارابی، مؤسسه سینما شهر، انجمن سینمای جوانان، خانه سینما و … را در برمیگیرد. این نوع اعلام بودجه برای اولین بار است که به این صورت شفافسازی میشود.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری فارس، سید میعاد صالحی مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشور دستور فوری ابلاغ کرد که شرکتهای تابعه این صندوق، سقف قانونی پرداختی حقوق و مزایای خود را رعایت کنند. صالحی در این گزارش خواهان اعلام دقیق اضافهکاریها، مأموریتها، کارانه، پاداشها و … شد تا ببیند وضعیت این صندوقِ عریض و طویل در سال گذشته چگونه بوده است.
دسته بندی: شفافیت در حوزه وزارتخانه و سازمانهای تابعه
خبرگزاری ایرنا-۲۲ اردیبهشتماهِ ۱۳۹۸
محمد شریعتمداری، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
به گزارش روز یکشنبه ایرنا از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در این فهرست، عنوان طرح، نام شهرستان، تعداد اشتغالهای مستقیم که باید ایجاد شود، آدرس بنگاه، بانک عامل، مبلغ مصوب و پرداختی و دستگاه اجرایی ذکر شده است. همچنین اعلام شده که دادههای مربوط به جداول پرداخت تسهیلات از محل قانون حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری، به صورت ماهانه به روز رسانی میشود.
به گزارش خبرآنلاین استان مرکزی، محمد کریم شفیعی در نشست صحن علنی شورای شهر اراک با اشاره به مطلب فوق بیان داشت: این سامانه در راستای تأکید شورای شهر و به منظور شفافیت در انجام امور مربوط به مدیریت شهری و همچنین اعتماد سازی اجتماعی، طراحی و ایجاد شده است که تمامی اطلاعات لازم در اختیار مردم قرار خواهد گرفت.
فرشید فرحناکیان، وکیل دادگستری تصریح کرد: ماده ۵ قانون رسیدگی به دارایی مقامات، مسئولان و کارگزاران جمهوری اسلامی ایران تصریح میکند که فهرست داراییهای افراد مشمول و نیز اسناد و اطلاعات مربوط به آن، به جز در مواردی که در این قانون و آئیننامه ذیل آن تعیین شده است، محرمانه بوده و انتشار و افشای آنها جرم محسوب میشود. همین محرمانگی، حقِ نظارت عمومی بر دارایی مسئولان در این قانون را از مردم سلب میکند.
«محمد مالجو» و «میکائیل عظیمی» در پنل کارکردهای جامعه مدنی در مبارزه با فساد در دانشگاه تهران به سخنرانی و ارائه نظرات خود پرداختند. مالجو اذعان داشت که در بخش خصوصی و بازار هم- علاوه بر بخش دولتی- امکان سوء استفاده از امکانات عمومی برای تحقق منافع خصوصی وجود دارد. عظیمی نیز با اشاره به این مسئله که در حوزه نظام رفاهی کشور با یک سری برداشت نادرست و با عدم شفافیت مواجه هستیم، گفت: این حوزههای تاریک بستر دستکاری آمار و مفاهیم از جای خود به در میشود و سرمنشا شکلگیری فساد هستند.
بانکهای خصوصی و دولتی موظف شدهاند که بهصورت ماهانه تراکنش حساب افراد حقیقی و حقوقی را به سازمان مالیاتی ارائه کرده و ممیزان مالیاتی، دسترسیِ روزآمدتری نسبت به گذشته به حسابهای بانکی پیدا کردهاند. درصورتی که بانکها از ارائه وضعیت حسابهای بانکی به سازمان مالیاتی خودداری کنند، مشمول جرایم سنگین میشوند.
یک عضو فراکسیون ولایی مجلس شورای اسلامی، خاطر نشان کرد: روز گذشته رییس مجلس و آقای رییسی به خوبی از موضوع شفافیت دفاع کردند. هنوز مردم به سامانه حقوقی ماده “۲۹” قانون برنامه ششم دسترسی ندارند. به عنوان یک فرد از میان مردم، به این سامانه وارد شوید؛ شاهد خواهید بود که امکان دسترسی به آن وجود ندارد.
هیئت وزیران در ادامه، با بررسی مواد دیگری از لایحه شفافیت، کار بررسی و تصویب این لایحه را به پایان رساند
لایحه شفافیت در دو سطح تکالیف عام و اختصاصی، مهمترین حوزههای شفافیت را مورد توجه قرار داده که در سه دسته «شفافیت وظایف، اختیارات، مأموریتها و صلاحیتها»، «شفافیت فرآیندهای سازمانی» شامل آیین اقدامات و تصمیمات و «شفافیت اطلاعات سازمانی» تقسیمبندی شده است.
دسته بندی: شفافیت در حوزه سلامت اداری و بوروکراتیک
تابناک-۱۹ اردیبهشتماهِ ۱۳۹۸
فرزانه شرفبافی، مدیرعامل سابق شرکت هواپیمایی ایران ایر
هرچند روز گذشته فرزانه شرفبافی، مدیرعامل سابق شرکت همواپیمایی ایران ایر در مراسم تودیعش، میزان بدهی انباشته این شرکت در زمان انتصاب خود را حدود ۹۰۰ میلیارد تومان اعلام کرد، اما جواب مشخصی در رابطه با بدهی انباشته «هما» پس از اتمام حضورش در سمت مدیرعاملی نداد.
به گزارش شرق، حجم اقتصاد زیرزمینی ایران در سال ۱۳۹۶ به رقم بزرگ ۵۳۶ هزار میلیارد تومان رسید(عددی که وزارت اقتصاد و دارایی در گزارش مطالعاتی برای اقتصاد زیرزمینی سال ۱۳۹۶ محاسبه کرده است)؛ عددی که بدون نظارت هیچ سازمان و دستگاهی در چرخه اقتصاد میگردد و نه مالیاتی پرداخت میکند و نه هیچ استاندارد و مجوزی را برمیتابد. در ایران گفته میشود ۴۰ درصد اقتصاد معاف از مالیات است و این معافیتها انگیزه دیگر فعالان اقتصادی را برای دور زدن قانون مالیات فراهم میکند.
دسته بندی: شفافیت در حوزه سلامت اداری و وبوروکراتیک
روزنامه شرق-۱۹ اردیبهشتماهِ ۱۳۹۸
رضا امینی، روزنامهنگار- بعد از انتشار اسامی افراد زیرمجموعه وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی، شناسایی اعضای دوشغله هیئتمدیرههای شرکتهای این وزارتخانه، بازنشستهها و افرادی با مدرک غیرمرتبط، رسانهها و افکار عمومی این فهرست را از زوایای گوناگونی مورد تحلیل قرار دادند. از این رو، میتوان الگوی شفافسازی مدیران عامل و اعضای هیئتمدیره در وزارت تعاون، کار و رفاه را بهعنوان نمونه قلمداد کرد و گفت:«میتوان در کشور شفاف عمل کرد.»
در زمان آیتالله آملی لاریجانی، اعلام جرمهای قانونی دیدهبان که برای نخستین بار در اجرای قانون جدید آئین دادرسی کیفری انجام میشد، پذیرفته شد و برای رسیدگی به شعب بازپرسی ارجاع شد. اما انتظار کنونی این است که در رسیدگی به پروندهها سرعت به خرج داده شود و نتایج آن با شفافیت و سرعت به اطلاع مردم برسد تا گفته نشود که صاحبان قدرت و ثروت، با نفوذی که دارند از تعقیب مصوناند.
به گزارش تسنیم، بررسی بخشنامه ۱۲ بندی اردیبشهت ۹۷ بانک مرکزی نشان میدهد که ردی از نحوه بازگشت ارز صادرکنندگان خاص مثل مؤسسات گردشگری وجود ندارد. نکته جالب توجه این است که این بخشنامه و سایر بخشنامههای دولت برای مشخص کردن نحوه بازگشت ارز صادراتی تقریباً وضعیت صادرکنندگانی که با گمرکات کشور سروکار دارند را تعیین تکلیف کرده است اما برای موارد خاص از جمله ارز حاصل از گردشگری، ظاهراً ضوابط مربوطه شفاف نشده است.
«مهدی ثنایی»، مسئول اندیشکده شفافیت برای ایران در سومین کارگاه آموزشی «شفافیت، سیاستگذاری عمومی» عنوان کرد: شفافیت بینالملل یک تعریف مشخص برای شفافیت دارد. تعریف این سازمان در بیان شفافیت این است که « مقامات دولتی، مسئولین، مدیران بخش عمومی و خصوصی و سازمانهای مختلف و تمام افرادِ موردِ اعتماد قرارگرفته و مسئولیتپذیرفته، وظیفه دارند به گونهای قابلمشاهده، قابل فهم، و قابلِ پیشبینی رفتار کنند تا در نتیجهی آن، مشارکت و پاسخگویی افزایش یابد».
شفافیت شعار نیست / سفر به ۳ قاره جهان / اسپانیا، لهستان و سوئیس در صدر
دسته بندی: شفافیت در حوزه مدیریت شهری
روزنامه آرمان-۲۱ اردیبهشتماهِ ۱۳۹۸
شفافیت یا مخفیکاری؟ مسأله شورای شهر تهران، سردادن شعار شفافیت از یکسو و از سوی دیگر، در عمل، مخفینگهداشتن برخی از اطلاعات مربوط به این نهاد در بین انبوهی از اطلاعات ناهمجنس است. بررسی اطلاعاتی که بهصورت انبوه و مستتر در میان سایر اطلاعات سفرهای خارجی کارکنان شهرداری تهران منتشر شده است نشان میدهد اعضای شورای شهر تهران به کشورهای مختلفی در سه قاره آسیا، آفریقا و اروپا سفر کردهاند که در این میان، کشورهای اروپایی اسپانیا، لهستان و سوئیس بیشترین پذیرایی را از اعضای شورای شهر در میان مقاصد گردشگری آنها داشتهاند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از سنا، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی معتقد است با تمرکز عرضه و معامله کالاها در بورس کالا به دلیل شفافیت ایجاد شده در روند معاملات و استخراج لحظهای و روزانه جزئیات دادوستدها، دولت میتواند با نظارت حجم عرضه و تقاضای موجود در بازار، پیش از بروز هرگونه التهاب در قیمتها، بهترین تصمیم و اقدامات را برای تعادل بازار اتخاذ کند.
جوانآنلاین(وابسته به روزنامه جوان)-۲۲ اردیبهشتماهِ ۱۳۹۸
باید دید از این بودجه چه آثار سینمایی تولید خواهد شد و در چند سال اخیر، بنیاد سینمایی چند اثر فاخر تولید کرده است؟ سال گذشته که گزارش عملکرد ۹ ماهه مالی بنیاد سینمایی فارابی منتشر شد، در بند مشارکت در تولید آثار سینمایی و تولید فیلم فاخر، هزینهکرد ۶ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومانی دیده میشد و هدف کمی که برای این بودجه در نظر گرفته شد ۱۶ فیلم بود، اما این مبلغ در نهایت بین ۳۶ عنوان فیلم توزیع و هیچ اثری با تعریف فیلم فاخر در سینما تولید نشد.
به گزارش ایسنا، بنا بر اعلام بانک سرمایه، این بانک بهعنوان یکی از اولین بانکهای پیشقدم در این حوزه، با راهاندازی سامانه نهاب اقدام به اختصاص کد شانزده رقمی احراز هویت(کد شهاب) به مشتریان خود کرده است. شهاب یا شناسه هویت الکترونیک بانکی، شناسه منحصربهفردی است که جهت شناسایی مشتریان بانکی، به هر یک از اشخاص حقیقی و حقوقی اختصاص مییابد.
نوید ایران بهار، روزنامهنگار: مهم است که مردم از رقمهای جابهجا شده برای ساخت یک فیلم سینمایی آگاه باشند و بر اساس این آگاهی، هزینه مورد نیاز برای تماشای یک فیلم را بپردازند. در حالت عادی، بسیاری از افراد فعال در سینما حاضر نیستند که این اطلاعات را در اختیار عموم مردم بگذارند، چراکه موضوع را شخصی می پندارند!
فریبرز دارایی، خبرنگار تئاتر: انجمن هنرهای نمایشی اقدام به انتشار فهرست هزینههای برگزاری سیوهفتمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر کرد که اقدامی در راستای تأکید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین وعده مدیرکل هنرهای نمایشی و دبیر سیوهفتمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر در زمینه شفافسازی مالی این رویداد هنری بود. برمبنای این گزارش، هزینه کلی جشنواره سی و هفتم تئاتر فجر مبلغ ۶۵،۵۰۱،۰۷۶،۹۶۲ ریال بوده که این هزینه کلی در بخشهای مختلف صرف شده است.
دسته بندی: شفافیت در حوزه سلامت اداری و بوروکراتیک
خبرگزاری ایلنا-۲۳ اردیبهشتماهِ ۱۳۹۸
وحید کشافینیا، پژوهشگر
مدرس اندیشکده شفافیت برای ایران راهکارهای مقابله با مدیریت تعارض را شفافیت، ممانعت، ممنوعیت، مداخله در انگیزهها و تغییر قواعد بازی دانست و توضیح داد: شفافیت به معنای آشکارسازی(اعلام کلیه منافع در ابتدا و طول تصدی مسئولیت) مثل آشکارسازی درآمدهای شخصی و خانوادگی است؛ اقرار نیز(اعلام تعارض منافع در یک مسئله خاص) مثل اعلام منافع شخصی در زمان مدیریت و انعقاد قراردادها است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت:
«کاغذِ کتاب و مطبوعات همچنان در کالای اساسی و با دلار ۴۲۰۰ خواهد بود. پس از حدود ۲ ماه این نتیجه قطعیت یافت. در این مدت، بازار کاغذ در ابهام و ملتهب بود. از امروز انبارهای پنهان و کاغذهای گمرک گشوده خواهند شد. شفافیت، نظارت دقیق و برخورد قاطع با متخلفان ضرورت مضاعف مییابد.»
لیلا مرگن، روزنامهنگار- این روزها کسبوکارِ ثابت هزار تا دو هزار نفر از مردم ساکن در استانهای خراسان شمالی و رضوی، استخراج سنگ از معدنی غیرقانونی است؛ شاهدان عینی میگویند: در سه سال گذشته، کسبوکارهای زیادی در محدوده منطقه ساریگل شکل گرفته است. هر کس اسب و الاغ یا قاطر دارد، به دل کوه میزند تا از سنگهایی که آن را به وسیله چهارپایان یا به صورت کولبری حمل میکند، کسب درآمد کند. دلالان خریدار سنگ دیگر مستقل شده و مستقیماً از روستاییان خرید میکنند. برخی شاهدان عینی میگویند که دلالان مسلح هستند و صورت خود را هم پوشاندهاند.
سرانجام بانک مرکزی نسبت به حواشی پیشآمده درباره دریافت ارز توسط مؤسسه خیریه امیرالمؤمنین واکنش نشان داد و با صدور اطلاعیهای، ضمن تأیید تخصیص ارز به این خیریه، اعلام کرد این ارز نه برای واردات، بلکه برای بازپرداخت تسهیلات دریافتی این خیریه از حساب ذخیره ارزی پرداخت شده است. خیریه امیرالمؤمنین ۱۲ سال قبل از حساب ذخیره ارزی، تسهیلات ارزی دریافت کرده و حال پس از ۱۲ سال برای بازپرداخت این تسهیلات نیز مشمول دریافت ارز دولتی شده است.
روز سهشنبه، سومین جلسه رسیدگی به اتهامات متهمان پرونده موسوم به شرکت پدیده به ریاست قاضی منصوری برگزار شد. کارشناس ویژه حسابرسی پرونده با تشریح اقدامات غیرحرفهای متهم، محمدرضا محمدی گفت: دستکاری در اعلام متراژ املاک و اعلام قیمتهای غیرواقعی از جمله اقدامات نامبرده بوده است؛ بهطورمثال دو هزار متر زمین را ۲۲ هزار متر و با قیمت بسیار بالاتر اعلام کرده است.
در هشت دوره انتشار عمومی فهرست دریافتکنندگان ارز ۴۲۰۰ تومانی از سوی بانک مرکزی، این اولین باری است که فایل اکسل این فهرست منتشر میشود و در نتیجه، امکان بررسی موارد تخصیص داده شده آسانتر شده است. اما با توجه به اینکه معادل یورویی یا حتی دلاری تخصیصها ذکر نشده، نمیتوان ارزیابی دقیقی ارائه داد و همچنان میتواند شفافتر شود.
طرح شناسهدار کردن کالا پس از حذف طرح شبنم به منظور شفافسازی اسناد تجاری و کنترل قاچاق کالا و در راستای اجرای آییننامه اجرایی ماده ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در دستور کار قرار گرفت. در این شیوه، واردکنندگان یا تولیدکنندگان در ابتدا نسبت به ثبتنام محصول خود اقدام کرده و پس از آن به منظور ایجاد تمایز بین اقلام مختلف یک کالا در سطح عرضه، نسبت به ایجاد شناسه رهگیری اقدام میشود.
دسته بندی: شفافیت در حوزه وزارتخانه و سازمانهای تابعه
روزنامه شرق-۲۵ اردیبهشتماهِ ۱۳۹۸
شهابالدین بیمقدار، نماینده مجلس شورای اسلامی.
گمرک که گلوگاه ورود کالا به کشور است، یکی از مراکزی است که بیدقتی در مدیریت آن میتواند زمینه بروز سودهای کلان را برای عدهای خاص فراهم کند. در واقع، گمرک تنها گلوگاه ورود کالا نیست؛ بلکه یکی از گلوگاههای مهم بروز فساد در کشور نیز به شمار میرود.