مراکز حمایت گری اجتماعی را می توان به سه دسته کلی تقسیم کرد. برخی از مراکز حمایت گری اجتماعی را به عنوان یکی از ماموریت های خود در حوزه کاری آن مرکز دنبال می کنند. برخی دیگر از سازمان ها حمایت گری اجتماعی در حوزه کاری خود را به عنوان تنها ماموریت سازمانی مرکز دنبال می کنند. تفاوت این مراکز با نوع قبلی در آن است که حمایت گری اجتماعی تنها فعالیت آنها محسوب شده و خدمات دیگر شامل ارائه کمک به افراد تحت پوشش، اقدامات خیریه ای، توسعه زیرساخت ها و غیره را انجام نمی دهند.
این نوع شیوه عمل مزایا و معایب خاص خود را دارد، گروه های متشکل بازاری با منافع مشخص، همانند اصناف، اتاقها، سندیکاهای کارگری و غیره اهمیت تاثیرگذاری بر سیاست ها را درک کرده و بنابراین با تردید کمتری نسبت به سرمایه گذاری در این حوزه ها همت می گذارند، اما سازمان های جامعه مدنی در صورتی می توانند تمام ظرفیت خود را بر روی حمایت گری متمرکز کنند که گروه های سرمایه گذار به آنان باور داشته باشند.
به عبارت دیگر اگرچه تمرکز بر فعالیت های حمایت گری می تواند ثمرات بسیار زیادی برای گروه های ذینفع داشته باشد، اما با توجه به آگاهی اندک جامعه و خیرین درباره تاثیرات این ابزار منجر به کاهش بودجه سازمان ها برای اقداماتی می شود که هزینه های زیادی دارد. بر همین اساس است که تشکل های متمرکز بر حمایت گری اکثرا از منابع عمومی تامین مالی می شوند.
با توجه به همین محدودیت ها تعداد کمی از تشکل های ایرانی تمام ظرفیت خود را بر روی حمایت گری متمرکز می کنند، اما در کشورهای خارجی تعداد این سازمان ها بسیار زیاد است. یکی از این مراکز «مرکز حمایت گری برای فرهنگ مردم سالارانه» است.
مرکز حمایت گری برای فرهنگ مردم سالارانه
این مرکز یک موسسه غیردولتی است که در سال ۲۰۱۱ در میتروویکای کوزوو تاسیس شد. هدف این مرکز درگیر کردن شهروندان چند ملیتی/قومیتی این منطقه در فعالیت های آن و افزایش آگاهی شهروندان درباره فرهنگ مردم سالارانه است. محورهای اقدامات این موسسه حول موارد زیر است:
- کار بر تقویت فرهنگ مردم سالاری و ایجاد گفتگو در منطقه؛
- بهبود معنادار سیاست اجتماعی در منطقه؛
- تعریف و ترویج منافع شهروندان در منطقه؛
- ایجاد مکانیزم های تاثیرگذار برای آنکه نهاد های مدنی منطقه بتوانند بر پاسخگویی دولت محلی نظارت داشته باشند؛
- ایجاد فرصت هایی برای تبادلات میان فرهنگی رایگان؛
روشهای مورد استفاده:
این مرکز برخلاف سایر نهادهایی که تنها یک بخش از وظایفشان را به حمایت گری اجتماعی اختصاص می دهند، بصورت تخصصی به حمایت گری اجتماعی در حوزه های مختلف و در ائتلاف با سازمان های مختلف پرداخته و از ورود به حوزه های خدمات رسانی ممانعت کرده است.
سوابق مرکز در حوزه حمایت گری:
- ایجاد ظرفیت برای نظارت بر امور مالی شهرداری ها از طریق توانمندسازی سازمان های مدنی، رسانه ها برای پایش، گزارش و حمایت گری اجتماعی درباره شفافیت تامین مالی در سطح محلی؛ توانمندسازی نمایندگان دستگاه های دولتی برای تقویت برنامه ها و مدیریت بودجه عمومی در سطح محلی و در نهایت افزایش آگاهی شهروندان درباره منابع عمومی در سطح محلی.
- پروژه «تدارکات عمومی در منطقه شمال کوزوو» برای حل مسائل حاکم بر تداکرات عمومی در چهار شهرداری منطقه شمال کوزوو از طریق تحقیقات درباره نحوه مشارکت در تهیه تدارکات دولتی، چگونگی شفاف کردن فرایندهای تدارکات، تقویت قوانین عمومی و کسب و کارهای خرد درباره نظارت بر فرایندهای تهیه تداکرات عمومی، شفاف کردن فرایند های تهیه تدارکات عمومی و غیره.
- بهبود استفاده از زبان رسمی در موسسات حقوقی شمال کوزوو از طریق تعیین وضعیت و چالش های استفاده از زبان رسمی در این موسسات، تعیین شاخص برای سنجش بهبود، بهبود آگاهی و دانش شهروندان و سازمان ها درباره حق استفاده از زبان رسمی خود در موسسات حقوقی و غیره
- بهبود کارکرد اداری چهار شهرداری منطقه شمال کوزوو از طریق افزایش انفرادی شهرداری ها، بهبود همکاری بین شهرداری های شمال کوزوو، ارزیابی نیاز های شهرداری ها برای ارتقای آتی خدمات و غیره
مراکز تخصصی حمایت گری اجتماعی در ایران:
همانطور که پیشتر توضیح داده شد، در ایران مراکزی که فعالیت اصلی آنان حول حمایت گری اجتماعی باشد بسیار محدود است. با این حال برخی سازمان های موجود در ایران به صورت تخصصی حمایت گری اجتماعی را به عنوان ابزاری برای دستیابی به اهداف خود پیگیری می کنند.
«دیاران» با موضوع نگاهی مثبت به مهاجران در سال ۱۳۹۶ شکل گرفت. فعالیت های این مجموعه دو محور اصلی دارد که می توان تحت عنوان ترویج نگاه مثبت نسبت به مهاجران و حمایت گری اجتماعی برای بهبود سیاست گذاری در حوزه مهاجرت تعریف کرد.
اصلی ترین فعالیت حمایت گری دیاران در دوره اخیر مربوط به لایحه اعطای تابعیت به کودکان ناشی از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی بوده است. ذیل این موضوع موسسه با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موضوع این کودکان را وارد هیئت دولت کرده و لایحه آن وارد مجلس شد.
تجربه موفق این نهاد در مشارکت با سازمان های دولتی نشان داد که حمایت گری اجتماعی به عنوان یک رهیافت موفق در فضای سیاست گذاری ایران قابل پیگیری است.
