خبرنامه شماره ۳۹ مقابله با فساد و فقر: تهیدستان یا حاشیه‌نشینان
محمد ملکی
“تهیدستان” یا “حاشیه‌نشینان”
«حاشیه‌نشینی» از جمله واژه‌هایی است که برای اشاره به فرودستان ساکن در مناطق پیرامونی شهرها و گاه در معناهای گسترده‌تر از این به کار می‌رود. بنا بر نظر بیات(۱۳۹۱) این واژه به سنت جامعه‌شناسان مکتب شیکاگو بازمی‌گردد که گرایش دارند تا با دادن ویژگی‌های خاصی که تهیدستان را از جریان اصلی زندگی شهری جدا می‌سازد، به ذاتی ساختن این مفهوم بپردازند. واژه تهیدستان شهری در مقایسه با حاشیه‌نشینان یا فرودستان شهری، تا حد زیادی جنبه‌های اجتماعی-اقتصادی و حتی سیاسی چنین پدیده‌ای را نشان می‌دهد. جنبش تهیدستان شهری را از منظرهای مختلف می‌توان مورد بحث و تحلیل قرار داد که یکی از آن‌ها، منظر سیاسی است. رویکرد سیاسی به تهیدستان اغلب در پی پاسخ به این سؤال است که تهیدستان در چه مقاطع و لحظاتی از زندگی روزمره خود می‌توانند کنش سیاسی داشته باشند؟ خودسوزی «بوعزیزی»، دستفروش جوان تونسی منجر به چنان جنبشی شد که به برکناری «بن‌علی»، رئیس‌جمهور تونس انجامید. پس از این حادثه، تهیدستان بودند که همراه با طبقه متوسط، فضای عمومی را تسخیر کردند. بی‌تردید نباید در مورد اثرات خودسوزی «بوعزیزی» در انقلاب تونس اغراق کرد؛ آن جنبش حاصل اعتراض نسبت به شرایط اقتصادی در تونس بود و «بوعزیزی»، تنها محرک اولیه بود. اما این حادثه نشان داد چگونه مطالبات تهیدستان می‌تواند به‌عنوان یکی از عناصر گفتمان انقلابی، نقش مهمی در تحولات اجتماعی ایفا کند.
جنبش اجتماعی تهیدستان شهری در مقایسه با دیگر جنبش‌های اجتماعی، مختصاتی خاص و متفاوت دارد. تهیدستان امکاناتی بسیار محدود برای طرح مطالباتشان و پیگیری منافعشان دارند. آن‌ها روزنامه، انجمن و حزب ندارند تا به‌واسطه آن به وضع موجود که هستی و بقای خود و خانواده‌شان را در معرض تهدید قرار داده اعتراض کنند. در شرایط کنونی آیا امکانی که به‌واسطه آن تهیدستان شهری خود را ذیل هویت «تهیدستان شهری» تعریف و منافعشان را پیگیری کنند، سراغ دارید؟ جنبش تهیدستان فاقد یک ساختار سازمان‌یافته است و به همین دلیل، کنش‌های اعتراضی آن تصادفی و غیرقابل‌پیش‌بینی اما مداوم و پیوسته است. شورش‌های شهری ابتدای انقلاب که به تسخیر و تصاحب بسیاری از مجتمع‌های ساختمانی در مهروموم‌های انقلاب ۵۷ منجر شد یکی از نمونه‌های بارز کنش اعتراضی و جنبش تهیدستان است. بررسی آن حوادث تا حدی چگونگی پیوند خوردن جنبش تهیدستان با تحولات سیاسی را روشن می‌کند. اگرچه باید بر این نکته مهم نیز تأکید کرد که ترکیب جمعیتی تهیدستان۴۰ سال پس از انقلاب ۵۷ با آن روز، دستخوش تحولات اساسی شده و تهیدستان ایران ادوار متعددی را پشت سر گذارده‌اند. بااین‌وجود، بر اساس شواهد متعدد در تاریخ جنبش‌های اجتماعی، تهیدستان شهری نسبت به شرایط سیاسی دورانی واکنش نشان می‌دهند. شناخت این سازوکار در تبیین آنچه در ایران امروز می‌گذرد، از اهمیت فراوان برای دولت و ملت برخوردار است.
***
در هفته‌ای که گذشت، اخبار زیر جلب توجه می‌کند:
دبیرکل سازمان ملل، گفت: غیرقابل قبول و ناعادلانه است که نیمی از جمعیت جهان هنوز به خدمات ضروری سلامت دسترسی ندارند و هر ساله ۱۰۰ میلیون نفر به دلیل هزینه مراقبت‌های سلامت دچار فقر شدید می‌شوند.
پیروز حناچی، شهردار تهران با اشاره به حاشیه‌نشینی، گفت: اگر هدف ما افزایش قیمت مسکن در شهر باشد، شهرها را به حاشیه هدایت می‌کند. رشد سکونتگاهی در تهران دو درصد است، در حالی که در حاشیه‌های شهر ۱۸ درصد شده است.
رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره) گفت: بر اساس پژوهشی که در سال ۹۶ از سوی کمیته امداد در ۳۲ شهرستان در خصوص فقر خوراکی و پوشاکی آغاز شده است، به اعداد تکان دهنده‌ای رسیده‌ایم.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران با بیان اینکه ۷۸ میلیون نفر یارانه‌بگیر در کشور وجود دارد، گفت: ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار خانوار در استان تهران ساکن هستند که از این تعداد، ۴ میلیون خانوار یارانه می‌گیرند.
بنا به گفته فاطمه ذوالقدر، عضو کمیسیون زنان مجلس شورای اسلامی و اعلام معاونت زنان ریاست جمهوری، تعداد زنان سرپرست خانوار به بیش‌از سه میلیون و۶۰۰ هزار نفر می‌رسد.
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی اعلام کرد حدود ۲۳ تا ۴۰ درصد از جمعیت ایران در سال ۹۷ زیر خطر فقر بودند. همچنین، شاخص خط فقر در سال ۹۷، درآمد ماهانه ۵۵ درصد خانوارها کمتر از ۳ میلیون و۴۰۰ هزار تومان بوده است.
رئیس بنیاد علوی، گفت: برای حدود ۱۴ هزار و۱۰۰ نفر از خانوارهای دارای بیش از دو معلول فاقد مسکن، بنیاد مستضعفان تفاهم‌نامه‌ای را منعقد کرده است که بر این اساس،۵۰ درصد هزینه ساخت مسکن این گروه را متقبل شده است.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران اعلام کرد: براساس گزارش‌های اقتصادی، در پنج سال آینده رشد چهار درصدی برای اقتصاد ایران پیش‌بینی شده است.
مدیرکل امور بین‌الملل معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری با استناد به آخرین گزارش مجمع جهانی اقتصاد درخصوص شکاف جنسیتی، بیان کرد: امسال ۱۵۳ کشور در این گزارش مورد بررسی قرار گرفتند که در این میان ایران در رتبه ۱۴۸ قرار گرفته است.
ابوالفضل ابوترابی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی، گفت: اخیراً جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با تدوین طرحی با قید دو فوریت به دنبال شفافیت مالی نمایندگان هستند.
وزیر امور اقتصاد و دارایی با اشاره به اینکه از نظر قوانین و مقررات جایگاه خوبی در مبارزه با فساد داریم، از افتتاح سامانه‌ای برای اعلام فساد از طریق مردم در روزهای آتی خبر داد.
مدیرکل نظارت بر سرویس‌های ارتباطی و فناوری اطلاعات سازمان تنظیم مقررات رادیویی کشور از وجود ۶/۱ میلیون شاکی در پرونده خدمات ارزش افزوده در سطح کشور خبر داد.
محمدباقر الفت، معاون اجتماعی قوه قضاییه با تأکید بر همکاری قضایی با سازمان امور مالیاتی کشور، از راه‌اندازی مجتمع تخصصی رسیدگی به جرایم مالیاتی در آینده نزدیک خبر داد.
به گزارش خبرگزاری فارس، معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران گفت: طبق نظرسنجی انجام شده، ۵۰ درصد مردم رضایت کم و خیلی کم از شهرداری تهران داشتند.
یک کارشناس اقتصادی گفت: در قانون بودجه ۱۳۹۶، تبصره‌ای به‌نام تبصره ۱۹ وجود داشت که بیان می‌کرد اطلاعات همه مناقصه‌ها و مزایده‌ها باید به‌طور شفاف در اختیار مردم قرار گیرد اما در قانون بودجه ۹۷، ۹۸ و ۹۹ این تبصره وجود ندارد.
معاون وزیر اقتصاد گفت: کانال‌هایی در شبکه‌های اجتماعی فعال هستند که کار خرید و فروش مجوزها از۱۰۰ میلیون تا چندین میلیارد تومان را انجام می‌دهند.
معاون شهردار تهران گفت: جایگاه ایران در رابطه با شاخص ادراک فساد اداری از بین۱۸۰ کشور مورد مطالعه، رتبه ۱۳۸ بوده که نسبت به سال ۲۰۱۷، ۸ پله سقوط داشته و امتیاز ایران نیز از ۳۰ به ۲۸ کاهش یافته است.
اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجویی طی نامه‌ای به نمایندگان مجلس، خواستار پخش زنده تلویزیونی و اینترنتی جلسات کمیسیون تلفیق بودجه و انتشار مشروح مذاکرات این جلسات شد.
دبیرکل سازمان ملل متحد در پیامی به مناسبت روز بین‌المللی پوشش سلامت، گفت غیر قابل قبول و ناعادلانه است که نیمی از جمعیت جهان هنوز به خدمات ضروری سلامت دسترسی ندارند و هر ساله ۱۰۰ میلیون نفر به دلیل هزینه مراقبت‌های سلامت دچار فقر شدید می‌شوند. آنتوتیو گوترش با تأکید بر اینکه «پوشش سلامت افراد هرگز نباید به ثروت یا محل زندگی آنان بستگی داشته باشد»، گفت: درحالی‌که تعداد افرادی که به خدمات بهداشتی و درمانی دسترسی پیدا می‌کنند از گذشته بیشتر است، هنوز هم تعداد بسیاری از افراد از این خدمات محروم هستند.
پیروز حناچی، شهردار تهران در یازدهمین جشنواره پژوهش و نوآوری در مدیریت شهری، با اشاره به حاشیه‌نشینی، گفت: اگر هدف ما افزایش قیمت مسکن در شهر باشد، شهرها را به حاشیه هدایت می‌کند. رشد سکونتگاهی در تهران دو درصد است، در حالی که در حاشیه‌های شهر ۱۸ درصد شده است. حناچی به ساخت‌وسازها در شهر تهران اذعان کرد و افزود: هر کدام از برج‌ها در ولنجک می‌توانستند ۱۵ طبقه کاهش طبقه داشته باشند. اتفاقاتی که در یک ماه گذشته رخ داد، قطعاً ریشه در فقر دارد و شیوه اداره شهرها می‌تواند به کنترل فقر کمک کند.
سید مرتضی بختیاری، رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره)
رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره) گفت: بر اساس پژوهشی که در سال ۹۶ از سوی کمیته امداد در ۳۲ شهرستان در خصوص فقر خوراکی و پوشاکی آغاز شده است، به اعداد تکان دهنده‌ای رسیده‌ایم. به گزارش ایسنا، سید مرتضی بختیاری در همایش فعالیت‌ها و دستاوردهای علمی کمیته امداد امام خمینی (ره) با بیان اینکه کل بودجه کمیته امداد که از سوی دولت به این نهاد اختصاص پیدا می‌کند، تنها ۷/۴۶ درصد از هزینه‌های آن را پوشش می‌دهد، افزود: مابقی هزینه‌های کمیته امداد از سوی خیران تأمین می‌شود.
نعمت‌الله ترکی، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران با بیان اینکه ۷۸ میلیون نفر یارانه‌بگیر در کشور وجود دارد، گفت: ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار خانوار در استان تهران ساکن هستند که از این تعداد، ۴ میلیون خانوار یارانه می‌گیرند. هنوز آماری از طرح معیشت یا یارانه بنزین ارائه نشده است. ترکی در پاسخ به این سؤال خبرنگار فارس که تهرانی‌ها بیشتر جزو کدام دهک‌های درآمدی محسوب می‌شوند، گفت: جزو سه دهک بالای درآمدی هستند و نیمی از آن‌ها جزو دهک‌های ۸، ۹ و۱۰ درآمدی محسوب می‌شوند.
بنا به گفته فاطمه ذوالقدر، عضو کمیسیون زنان مجلس شورای اسلامی و اعلام معاونت زنان ریاست جمهوری، تعداد زنان سرپرست خانوار به بیش‌از سه میلیون و۶۰۰ هزار نفر می‌رسد که این میزان، روند رو به رشدی دارد و ازجمله علل افزایش آن می‌توان به طلاق، تصادفات، از کار افتادگی همسر، زندان و اعتیاد اشاره کرد. ازاین‌رو و بنا به گفته همین عضو فراکسیون زنان مجلس، در بودجه سال ۹۸ سه هزار میلیارد ریال به بیمه زنان سرپرست خانوار و بدسرپرست اختصاص یافته است.
به گزارش همشهری آنلاین، آخرین نرخ تورم جامعه ۴۱ درصد برآورد شده و این میزان تورم بر روی زندگی مردم تأثیر بسیار زیادی گذاشته و بسیاری از دهک‌های جامعه را زیر خط فقر برده است. اردیبهشت امسال بود که مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی اعلام کرد حدود ۲۳ تا ۴۰ درصد از جمعیت ایران در سال ۹۷ زیر خطر فقر بودند. همچنین به گفته عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، شاخص خط فقر ۳ میلیون و۴۰۰ هزار تومان در سال ۹۷ تعیین شد و درآمد ماهانه ۵۵ درصد خانوارها کمتر از ۳ میلیون و۴۰۰ هزار تومان است.
رئیس بنیاد علوی، گفت: در کشور خانوارهایی وجود دارند که حتی تا ۷ نفر عضو معلول دارند و این شرایط منجر به بروز مشکل در تأمین مسکن و تشدید فقر در آن‌ها شده است. به همین دلیل برای حدود ۱۴ هزار و۱۰۰ نفر از خانوارهای دارای بیش از دو معلول فاقد مسکن، بنیاد مستضعفان تفاهم‌نامه‌ای را با بنیاد مسکن، سازمان بهزیستی کشور، خیرین مسکن‌ساز و سازمان ملی مسکن وزارت مسکن منعقد کرده است که بر این اساس،۵۰ درصد هزینه ساخت مسکن این گروه را متقبل شده و قرار است تا پایان سال آینده تمام این افراد دارای مسکن شوند.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران اعلام کرد: براساس گزارش‌های اقتصادی، در پنج سال آینده رشد چهار درصدی برای اقتصاد ایران پیش‌بینی شده است. خوانساری افزود: پارسال رشد اقتصادی کشور منفی ۸/۴ درصد بود و بر اساس پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول در سال ۹۹ بین منفی ۵/۸ تا ۵/۹ درصد خواهد شد. وی با بیان اینکه برای دومین سال متوالی اقتصاد ایران با رکود روبرو است، اضافه کرد: چنانچه به همین روال پیش برویم، به میزان ۳۰ درصد عقب‌ماندگی نسبت به وضعیت اقتصادی سال ۹۶ جبران خواهد شد.
لیلا فلاحتی، مدیرکل امور بین‌الملل معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری
مدیرکل امور بین‌الملل معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری با استناد به آخرین گزارش مجمع جهانی اقتصاد سال ۲۰۲۰ درخصوص شکاف جنسیتی، بیان کرد:۱۰۰ سال زمان نیاز است تا شکاف جنسیتی در سطح جهانی رفع شود که این زمان در حوزه آموزشی به ۱۲ سال، در حوزه سیاست به ۹۵ سال و در حوزه اقتصاد به ۲۵۷ زمان سال برای رفع شکاف جنسیتی نیاز دارد. فلاحتی درباره وضعیت شکاف جنسیتی در ایران، گفت: امسال ۱۵۳ کشور در این گزارش مورد بررسی قرار گرفتند که در این میان ایران در رتبه ۱۴۸ قرار گرفته است.
دولت می‌خواهد فروش دارایی‌های عمومی مانند اراضی، ساختمان‌ها، ماشین‌آلات، پادگان‌ها و خانه‌های سازمانی را۱۰ برابر کرده تا درآمدی معادل۵۰ هزار میلیارد تومان به دست بیاورد. برنامه فروش اموال منقول و غیرمنقول چند سالی است که از سوی دولت‌ها در اسناد بودجه‌ای به‌عنوان یک منبع درآمدی در نظر گرفته می‌شود؛ اما دولت در روزهایی که فروش نفت از بالای یک‌ونیم میلیون بشکه به زیر۳۰۰ هزار بشکه فروش روزانه رسیده، به جز فروش۸۰ هزار میلیارد تومانی اوراق بدهی، حساب ویژه ۵۰ هزار میلیارد تومانی برای فروش اموال منقول و غیرمنقول که در واقع دارایی‌های عمومی محسوب می‌شوند، باز کرده است.
فائو ضمن هشدار درباره وضعیت سوءتغذیه در گرسنه‌ترین منطقه جهان – آسیا و اقیانوسیه – از تمامی دست‌اندرکاران خواست تا مسئله تغذیه را به‌صورت جدی در برنامه‌های حمایت اجتماعی مدنظر قرار دهند. به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل خبرگزاری فارس، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد ( فائو ) در تازه ترین گزارش خود با اشاره به شیوع گسترده سوءتغذیه در منطقه آسیا و اقیانوسیه، تأکید دارد که برای به‌صفر رساندن گرسنگی طی دهه آتی، لازم است که هر ماهه ۳ میلیون نفر از ساکنان منطقه آسیا و اقیانوسیه از سوءتغذیه رهایی یابند.
وزیر نیرو در حاشیه هیئت دولت اعلام کرده است که تغییر قیمت آب و برق بیش از هفت درصد نخواهد بود. او تصمیم‌گیری درباره تغییر نرخ تعرفه‌ها را به آخر سال ارجاع داده است اما با توجه به اینکه قیمت بنزین هم افزایش سه برابری داشته، هرگونه تغییر در قیمت دیگر حامل‌های انرژی می‌تواند توازن بین هزینه‌های سبد انرژی خانوار با درآمد آن‌ها را به‌هم بزند. آیا با افزایش هفت‌درصدی قیمت آب و برق و با توجه به شوک تحمیل‌شده بر خانواده‌ها به دلیل تغییر یکباره نرخ بنزین، به اقتصاد خانوار فشار وارد نخواهد شد؟
صدیقه عبداللهی، معاون آموزش ابتدایی آموزش‌وپرورش کردستان
معاون آموزش ابتدایی آموزش‌وپرورش کردستان گفت: با تلاش‌ها و پیگیری‌های انجام‌شده از اول سال تحصیلی جاری تا کنون، ۴۶۴ دانش‌آموز دختر و پسر بازمانده از تحصیل در استان، جذب مدارس شدند. عبداللهی افزود: تعداد ۱۳۹ نفر دیگر تارک و بازمانده در سطح استان شناسایی شدند که به‌دلایل مختلف هنوز جذب نشده و در تلاش برای جذب این تعداد در مدارس هستیم. وی با بیان اینکه این تعداد دانش‌آموزِ شناسایی و جذب‌شده مربوط به مقطع ابتدایی است، گفت: بازماندگان از تحصیل نیز مربوط به پایه اول ابتدایی و تارکان از تحصیل نیز از پایه دوم تا ششم را دربرمی‌گیرد.
معاون کل وزارت بهداشت با بیان اینکه بیشترین افراد فاقد بیمه در استان تهران زندگی می‌کنند، گفت: حدود۳۰ درصد از مردم پایتخت فاقد بیمه هستند و استان‌های خراسان شمالی، اصفهان و استان خوزستان در رتبه‌های دوم و چهارم قرار دارند. حریرچی در خصوص رده سنی افراد فاقد بیمه گفت: ۵۴ درصد افراد بین۲۰ تا ۴۰ سال فاقد بیمه هستند که این نشان می‌دهد افراد با تصور اینکه همیشه سالم هستند نسبت به بیمه شدن در این سن کوتاهی می‌کنند؛ درحالی‌که بروز برخی از بیماری‌ها مانند سکته‌های قلبی و مغزی در این سن اتفاق می‌افتد.
در دفترچه امسال آزمون کارشناسی ارشد دو تغییر مهم ایجاد شده؛ اول اینکه بر اساس قانون ۵ درصد ظرفیت هر کد رشته محل به جانبازان زیر ۲۵ درصد و همسر و فرزندان آنان و «همسر و فرزندان رزمندگان با حداقل شش ماه حضور داوطلبانه در جبهه» اختصاص دارد(سهمیه ایثارگران ۵ درصد ظرفیت). دوم اینکه طبق یک تبصره جدید در صورتی که سهمیه ۲۵ درصدی ایثارگران توسط داوطلبان مشمول سهمیه فوق تکمیل نشود، ظرفیت خالی مانده، ابتدا به مشمولین سهمیه ۵ درصدی ایثارگران که شرایط و حدنصاب لازم را داشته باشند، تخصیص یافته و اگر باز هم این ظرفیت خالی ماند، باقیمانده آن به داوطلبان سهمیه آزاد اختصاص یافت.
در سال ۹۷ حتی یک ریال از بودجه اجرای قانون معلولان پرداخت نشد و در سال ۹۸ تاکنون تنها یک ششم بودجه پرداخت شده است. با این حال سال گذشته بودجه بهزیستی دو هزار و۹۰۰ میلیارد تومان بود که برای سال آینده این رقم را به سه هزار و ۱۰۰ میلیارد رساندند. همچنین بودجه قانون حمایت از حقوق معلولان سال گذشته با رقم یک هزار و۱۰۰ میلیارد تومان تأیید شد و برای سال آینده این بودجه یک هزار و۳۰۰ میلیارد تومان در لایحه بودجه ۱۳۹۹ تعیین شده است؛ درواقع بودجه بهزیستی در لایحه بودجه سال ۹۹ نسبت به قانون بودجه سال گذشته، ۹/۸ درصد افزایش داشته است.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس گفت: مجلس کارگروه ویژه‌ای برای بررسی افزایش حقوق کارگران تشکیل داده است. آن‌طورکه ساری اعلام کرده، قرار است مجلس در این کارگروه به‌طور واقعی وضعیت معیشتی کارگران را بررسی کند. اطلاعات دقیقی از نحوه شکل‌گیری این کارگروه، اعضا و هدف تشکیل آن در دسترس نیست؛ اما با توجه به اینکه حقوق و دستمزد کارگران در شورای عالی کار تعیین می‌شود، سؤال‌هایی را در زمینه تشکیل این کارگروه به موازات شورای عالی کار در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند. نمایندگان کارگری نیز تصمیم مجلس برای ورود به مسئله حقوق کارگران را اقدامی نمایشی در آستانه انتخابات مجلس توصیف می‌کنند.
نادر منصور کیایی، مدیرکل دفتر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش‌وپرورش
به گفته نادر منصور کیایی، مدیرکل دفتر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش‌وپرورش، هم اکنون۱۰۰ هزار دانش‌آموز در معرض خطر اعتیاد و۱۰ هزار دانش‌آموز دیگر مصرف‌کننده مواد مخدر هستند. این آمار نشان از بروز مسئله به غایت مهمی است که می‌تواند تبعات گسترده‌ای برای جامعه به همراه داشته باشد. چرا که می‌توان گفت از جمعیت قریب به ۱۴ و نیم میلیون نفری دانش‌آموزان، از هر ۱۴۵ نفر دانش‌آموز، یک نفر در معرض خطر جدی اعتیاد قرار داشته که تجربه یکبار مصرف را دارند.
صدای مردم بومی را از خاک زیر یکی از هتل‌ها می‌توانیم بشنویم؛ اولین هتل کیش؛ هتلی که سال ۵۴ در زمینی به مساحت ۵۵ هزار مترمربع افتتاح شد و حالا یکی از بهترین نقطه‌های جزیره به حساب می‌آید. برای ساخت این هتل و محوطه‌های اطراف آن زمین‌های بومیان را می‌خرند و در مقابل، خانه‌های۴۰ تا۵۰ متری برای آن‌ها می‌سازند؛ خانه‌هایی که اکنون محله صفین کیش را شکل داده و به قول خود بومیان منطقه، محل تبعید آن‌هاست. در این محله صاحبان اصلی جزیره کیش، یعنی بومیان آن زندگی می‌کنند و کارگران مهاجر همنشین آن‌ها هستند. محله و مردمانی که عظمت مدرن پاساژها و هتل‌ها مخفی‌شان کرده است.
هر ساله بخش رفاه اجتماعی، سهم قابل توجهی از بودجه داشته است. براساس اعلام محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه، در لایحه بودجه سال آینده، بخش رفاه اجتماعی ۵/۲۲ درصد از بودجه عمومی را به خود اختصاص می‌دهد. براین اساس، از بودجه ۴۸۴ هزار میلیارد تومانی سال آینده، نزدیک به ۱۰۹ هزار میلیارد تومان برای رفاه اجتماعی هزینه خواهد شد. یکی از زیربخش‌های اصلی این بخش، فصل بیمه‌های اجتماعی است. دولت در لایحه سال آینده، ۴۹ تکلیف بیمه‌ای از بازنشستگان و نیروهای مسلح گرفته تا قالیبافان و رانندگان برای خود پیش‌بینی کرده است.
جمعی از نمایندگان با تدوین طرحی دوفوریتی به دنبال شفافیت مالی کاندیداهای انتخابات هستند. ابوالفضل ابوترابی نماینده اصفهان در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، گفت: اخیراً جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با تدوین طرحی با قید دو فوریت به دنبال شفافیت مالی نمایندگان هستند. قرار است که در جلسه روز یکشنبه هفته آینده برای این طرح امضا جمع‌آوری شود و سپس برای بررسی بیشتر به هیئت‌رئیسه پارلمان تقدیم شود.
دسته بندی: شفافیت در حوزه وزارتخانه و سازمان‌های تابعه
تیتر شهر-۲۱ آذرماهِ ۱۳۹۸
فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی
وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: پیشرفت سریع در اقتصاد هوشمند و افتتاح حساب آنلاین، عاملی برای کاهش فساد است. مقرر شده است که سود تسهیلات در بانک قرض الحسنه در سال‌های آینده از ۴ درصد به ۳ درصد کاهش پیدا کند. دژپسند با اشاره به اینکه از نظر قوانین و مقررات جایگاه خوبی در مبارزه با فساد داریم، از افتتاح سامانه‌ای برای اعلام فساد از طریق مردم در روزهای آتی خبر داد و گفت: جی فور بی فرآیندی است که مجوزها ثبت و مشکلات بررسی می‌شود و مردم می‌توانند در صورت شکایت از سامانه دادور آن استفاده کنند.
سید محمد امامی، مدیرکل فناوری اطلاعات سازمان تنظیم مقررات رادیویی
مدیرکل نظارت بر سرویس‌های ارتباطی و فناوری اطلاعات سازمان تنظیم مقررات رادیویی کشور از وجود ۶/۱ میلیون شاکی در پرونده خدمات ارزش افزوده در سطح کشور خبر داد. سید محمد امامی با اشاره به مشکلات سرویس‌های ارزش افزوده برخی اپراتورها، گفت: در بحث پرونده خدمات ارزش افزوده، برخی شرکت‌های خدمات ارزش افزوده از بستر ارتباطی اپراتورها استفاده کرده و برای ارائه این خدمات برخی افراد را بدون اطلاع عضو کرده و از این محل درآمد کسب می‌کردند. این موضوع به قوه قضاییه اطلاع داده شد و درحال حاضر این پرونده یک میلیون و ۶۰۰ هزار شاکی در کشور دارد.
به گزارش خبرگزاری مهر، معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه و سازمان امور مالیاتی کشور به‌منظور گسترش همکاری در تحقق عدالت مالیاتی و پیشگیری از فرار مالیاتی در کشور، سند همکاری مشترک امضا کردند. در همین راستا، محمدباقر الفت، معاون اجتماعی قوه قضاییه با تأکید بر همکاری قضایی با سازمان امور مالیاتی کشور، از راه‌اندازی مجتمع تخصصی رسیدگی به جرایم مالیاتی در راستای یکی از مفاد تفاهم‌نامه در آینده نزدیک خبر داد و بر ضرورت آموزش قضات علاقه‌مند و توانمند در این حوزه اشاره کرد.
محمدرضا جوادی یگانه، معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران
معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران گفت:۵۰ درصد مردم در نظرسنجی انجام شده رضایت کم و خیلی کم از شهرداری تهران داشتند. محمدرضا جوادی یگانه در نشست خبری درباره نظرسنجی که از ۱۵ مهر تا ۱۵ آبان امسال در پایتخت توسط شهرداری انجام گرفته است، اظهار داشت: براساس این نظرسنجی که از ۸ هزار نفر در پایتخت صورت گرفته، ۸/۸ درصد از مردم تهران رضایت کلی از شهرداری دارند و نمره رضایت زیاد و خیلی زیاد داده‌اند ولی۵۰ درصد آن‌ها رضایت کم و خیلی کم داشته‌اند.
یک کارشناس اقتصادی گفت: در قانون بودجه سال ۱۳۹۶، تبصره‌ای به‌نام تبصره ۱۹ وجود داشت که بیان می‌کرد اطلاعات کامل همه مناقصه‌ها و مزایده‌ها باید به‌طورکامل و شفاف در اختیار مردم قرار گیرد؛ اما در قانون بودجه ۹۷، ۹۸ و ۹۹ این تبصره وجود ندارد. حلاج افزود: همچنین در بودجه ۹۷ و ۹۸ بندی آمده که در قوه مجریه نه تنها تفسیر قراردادها شفاف اعلام نمی شود، بلکه تفسیرهایی که از سوی قوه مقننه نیز اعلام شده را مجدداً بازبینی خواهد کرد. درواقع در بودجه این دو سال اختیارات تفسیری مجلس گرفته شده است. در بودجه ۹۹ این موضوع بازهم تکرار شده است.
دسته بندی: شفافیت در حوزه سلامت اداری و بوروکراتیک
خبرگزاری مهر-۲۷ آذرماهِ ۱۳۹۸
محمدعلی دهقان دهنوی، معاون وزیر اقتصاد
معاون وزیر اقتصاد گفت: کانال‌هایی در شبکه‌های اجتماعی فعال هستند که کار خرید و فروش مجوزها از۱۰۰ میلیون تا چندین میلیارد تومان را انجام می‌دهند. دهنوی با بیان اینکه خود نظام مجوزدهی تبدیل به ابزاری برای انحصار شده است، افزود: سه پدیده انحصار، فساد و رانت رابطه پیچیده و تنگاتنگی با هم دارند و یکی از اهداف آن‌ها، سوء استفاده از نظام مجوزدهی است. زمانی که یک دستگاه متصدی صدور مجوز بگوید تعداد فعالان یک حوزه اقتصادی به کفایت رسیده و دیگر مجوز جدیدی صادر نخواهد شد، خود این تبدیل به انحصار و رانت برای فعالان صاحب مجوز در آن حوزه می‌شود.
معاون شهردار تهران گفت: جایگاه ایران در رابطه با شاخص ادراک فساد اداری از بین۱۸۰ کشور مورد مطالعه، رتبه ۱۳۸ بوده که نسبت به سال ۲۰۱۷، ۸ پله سقوط داشته و امتیاز ایران نیز از ۳۰ به ۲۸ کاهش یافته است. مظاهریان در خصوص شناسایی ۳۶ گلوگاه فسادزا در شهرداری تهران که با گذشت یک سال از پژوهش صورت‌گرفته در این زمینه هنوز در مرحله معرفی مانده است، اظهار داشت: مبارزه با فساد و افزایش اعتماد مردم به سازمان شهرداری از اولویت‌های مدیریت شهری است. بر همین اساس، شناسایی فرآیندهای مستعد فساد و برخورد با آن‌ها را برای هر مدیر در شهر الزامی می‌دانیم.
اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجویی طی نامه‌ای به نمایندگان مجلس، خواستار پخش زنده تلویزیونی و اینترنتی جلسات کمیسیون تلفیق بودجه و انتشار مشروح مذاکرات این جلسات شد. در فرازهایی از این نامه آمده است: شفافیت فرآیند بررسی لایحه بودجه و به طور خاص، شفافیت جلسات کمیسیون تلفیق از طریق پخش زنده تلویزیونی، باعث می‌شود نمایندگان حاضر در جلسه وقت بیشتری برای کار کارشناسی بر روی این لایحه بگذارند و برای پیش بردن اهداف خود و ایجاد تغییرات در لایحه، به‌جای لابی‌گری به بیان استدلالات محکم بپردازند؛ چرا که در معرض قضاوت عموم مردم هستند.
به گزارش ایلنا از روابط عمومی مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، نشست «فساد، فقر حکمرانی و حکمرانی فقر»، همزمان با روز جهانی مبارزه با فساد، در محل مؤسسه عالی پژوهش برگزار شد. محمدحسین شریف‌زادگان در این نشست به تعریف مفاهیم و معرفی انواع فساد پرداخت و عنوان کرد: هایدر قائل به سه نوع فساد است. فساد سیاه، که توسط مردم و نخبگان به‌عنوان فساد شناسایی می‌شود؛ فساد قهوه‌ای، مانند زیر پا گذاشتن قوانین، که نخبگان آن را فساد می‌دانند، اما مردم آن را فساد نمی‌دانند و در نهایت فساد سفید، که نه مردم و نه نخبگان از آن به‌عنوان فساد یاد نمی‌کنند.
۴۲ روز پس از تأکید رئیس قوه قضائیه، مدیرعامل کارخانه ماشین‌سازی تبریز تعیین شد و رونق به اولین تولیدکننده ماشین‌افزار در کشور بازگشت. گفته می‌شود در آخرین مرحله در سال ۹۷ سازمان خصوصی‌سازی، این کارخانه را به فردی که بعدها مشخص شد۴۰۰ میلیون دلار ارز دولتی دریافت کرده و در بازار آزاد فروخته است، واگذار کرد. قربانعلی فرخزاد چند روز بعد از این واگذاری از برنامه‌های خود برای احیای تولید سخن گفت؛ ولی در عمل چرخ تولید این کارخانه در زمان مدیریت وی از حرکت ایستاد و مبارزه قاطع دستگاه قضا با فساد اقتصادی، از سوءاستفاده مالک جدید ماشین‌سازی تبریز از بیت‌المال پرده برداشت.
در پیش‌نویس لایحه بودجه ۹۹، حدود ۱۸ هزار میلیارد تومان درآمد ناشی از حذف معافیت‌های مالیاتی از جمله سلبریتی‌ها و مناطق آزاد در نظر گرفته شده بود که تمامی این پیشنهادها توسط رئیس سازمان برنامه‌وبودجه و هیئت وزیران، از دستور کار خارج شد. براساس نظر کارشناسان از هر بند حذف معافیت‌های مالیاتی که در لایحه بودجه سال ۹۹ کنار گذاشته شد، حدود ۲ تا ۳ هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی قابل وصول بود که با نظر هیئت وزیران به بن بست رسید. در مجموع، از محل حذف این معافیت‌های مالیاتی، حدود ۱۸ هزار میلیارد تومان درآمد در بودجه جدید متصور بود.
عدم شفافیت در موضوع قرارداد سرمربی تیم ملی باعث شد انبوهی از شایعات مختلف و گمانه‌زنی‌ها درخصوص نحوه عقد قرارداد و البته مبلغ و شکل واریز پول برای سرمربی تیم ملی شکل بگیرد و بعد از ناکامی ویلموتس، این گمانه‌ها بیشتر هم شد. حالا فدراسیون فوتبال در اطلاعیه‌ای چندبُندی سعی در توضیح شرایط موجود و کنترل شایعات داشته است. تلاشی که البته مشخص نیست تا چه حد مؤثر باشد. ازاین‌رو، فدراسیون فوتبال که از سوی برخی نمایندگان مجلس به پنهان‌کاری در عقد قرارداد متهم شده، اصل قرارداد را به مراجع ذی‌صلاح ارسال کرده است.
سید شروین حوائجی، مدیر دفاتر خدمات سامانه تدارکات الکترونیکی دولت در استان‌ها
مدیر دفاتر خدمات سامانه تدارکات الکترونیکی دولت در استان‌ها گفت: دستگاه‌های دولتی موظف‌اند تمامی معاملات خود از جمله خرید جزئی و متوسط، مناقصه و مزایده را در یک بستر الکترونیکی به نام «سامانه ستاد» شفاف‌سازی کنند. سید شروین حوائجی در حاشیه یازدهمین نمایشگاه الکامپ مازندران در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه سامانه تدارکات الکترونیکی دولت از سال۹۰ با تصمیم هیئت دولت اجرایی شده است، اظهار کرد: دولت می‌تواند با این سامانه برنامه‌ریزی بهتری برای بودجه کشور انجام دهد.
به گزارش مشرق، کمال احمدی در یادداشت روزنامه «کیهان» نوشت: ۲۷ آبان‌ماه سال جاری، در شرایطی که افکار عمومی معطوف به موضوع تغییر نرخ بنزین بود، نمایندگان مجلس به‌صورت چراغ خاموش لایحه ایجاد ۸ منطقه آزاد تجاری-صنعتی دیگر و۱۰۲ منطقه ویژه اقتصادی را جهت تأمین نظر شورای نگهبان، اصلاح و تصویب کردند. این اقدام مجلسی‌ها آن‌قدر عجیب و سؤال‌برانگیز بود که دبیر قرارگاه ملی مبارزه با مفاسد اقتصادی با ارسال نامه‌های جداگانه‌ای به شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام، اعلام کرد تصویب لایحه افزایش مناطق آزاد ضربه مهلکی به تولید و اشتغال ایرانی است.
کنوانسیون مبارزه با فساد(مریدا) به عنوان اولین معاهده جامع بین‌المللی که به طور خاص به مسئله مبارزه با فساد پرداخته است، به‌موجب قطعنامه ۵۸/۴، مورخ ۳۱ اکتبر سال ۲۰۰۳(۹ آبان ۱۳۸۲)، به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد و دیگر کشورها رسید. این کنوانسیون اولین سند معتبر بین‌المللی و دارای ضمانت اجرا درخصوص پیشگیری از فساد تلقی می‌شود. کنوانسـیون یـادشـده که در ۲۹ سـپتامبر سـال ۲۰۰۳ در مریـدا مکزیـک بـه تصـویب مجمـع عمومی سازمان ملل متحد رسید، نخستین توافق بین‌المللی است که تا به امروز بیش از ۱۶۰ کشور و هیئت را جلب کرده و اولین سند قابل اجرای بین‌المللی است.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از سازمان برنامه‌وبودجه، وفق ماده (۱) قانون محاسبات عمومی کشور، بودجه شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت، شامل پیش‌بینی درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار همه‌ساله در قالب پیوست شماره سه لایحه بودجه برای بررسی و تصویب، تقدیم مجلس شورای اسلامی می‌شود. لذا، با توجه به جدول پیوست شماره ۳ لایحه بودجه موضوع جزء ۸ بند ط تبصره ۲ قانون بودجه سال جاری، ادعای محرمانه بودن اطلاعات مالی شرکت‌های دولتی صحیح نیست.
۹۰ تشکل دانشجویی از سراسر کشور با ارائه پیشنهاداتی به وزیر اقتصاد و دارایی، راه‌های مقابله با فساد را در کشور بیان کردند. در فرازهایی از این نامه به مقوله مسکن اشاره شده و آمده است: بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد اصلی‌ترین دلیل نوسانات و رشد غیرمنطقی قیمت‌ها در بازار مسکن، وجود «پدیده سوداگری و سفته‌بازی» در این بخش است که باعث شده تقاضای سرمایه‌ای، جایگزین تقاضای مصرفی شود. در حال حاضر، سازندگان و خریداران مسکن به دلیل عدم ثبات بازار که ناشی از فعالیت‌های سوداگرانه است، با تردید جدی برای سرمایه‌گذاری در ساخت و یا ابهام در خرید مسکن مواجه شده‌اند.
جدول شماره ۱۷ بودجه ۱۳۹۶ از جنجالی‌ترین بخش‌های لایحه بودجه بود که بحث‌های بسیاری را برانگیخت. در این جدول نام ده‌ها مؤسسه خصوصی در کنار نهادهای فرهنگی دیده می‌شد که مشخص نبود چرا این مؤسسات باید از دولت کمک دریافت کنند درحالی‌که عملکرد هزینه و درآمد آن‌ها شفاف نیست. دانشگاه غیردولتی عدالت، بنیاد اسلامی صدرا و مؤسسه پرتو ثقلین، نمونه‌هایی از مؤسسات خصوصی بودند که میلیاردها تومان بودجه دریافت می‌کردند. با جست‌وجو در ردیف‌های لایحه بودجه ۹۹ می‌توان برخی از ردیف‌های جدول جنجالی سال ۹۶ را پیدا کرد؛ شش ردیف از این جدول در ردیف‌های بودجه سال آینده نیز تکرار شده است.
داوود محمدی، رئیس کمیسیون اصل۹۰ مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، درباره حمایت از سوت‌زن‌ها، گفت: موظف هستیم که از سوت‌زن‌ها حمایت کنیم برای اینکه بدون داشتن منابع اطلاعاتی نمی‌توان به پرونده‌ها رسیدگی کرد. وی با بیان اینکه پایه رسیدگی به یک پروندهْ، اطلاعاتی است که مطلعین به دستگاه‌های قضایی ارائه می‌کنند، اظهار داشت: برخی از مطلعین چون در دستگاه‌های اداری دولتی مشغول به فعالیت هستند، قانون باید پس از افشای یک فساد از آن‌ها حمایت کند تا مشکلی برایشان پیش نیاید و اطمینان خاطر داشته باشند.
دسته بندی:شفافیت در حوزه وزارتخانه و سازمان‌های تابعه
روزنامه اعتماد-۲۷ آذرماهِ ۱۳۹۸
علی بهشتی‌نیا، روزنامه‌نگار
وزارت آموزش‌وپرورش با ۳۷ زیرمجموعه از جمله نهادهایی است که تنها ۱۱ مجموعه فعال دارد و تمامی ۲۵ مجموعه غیرفعال و غیرپاسخگوی آن، مربوط به صندوق ذخیره فرهنگیان و شرکت‌های زیرمجموعه این صندوق است. بر اساس اسناد منتشرشده در سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات در پاسخ به مخاطبان حوزه آموزش، از میان۱۷۹ درخواست تاکنون ۳۵ فایل حاوی اسناد منتشرشده است که بیشتر این اسناد مربوط به سازمان نهضت سوادآموزی است و بسیاری از آن‌ها با جست‌وجویی ساده در اینترنت قابل دسترسی است. به‌نظر می‌رسد قوانین موجود در این سامانه، هنوز نتوانسته آنچه بر این صندوق می‌گذرد را روشن و شفاف کنند.
متن کامل گزارش تفحص مجلس شورای اسلامی از عملکرد ۲ باشگاه «پرسپولیس» و «استقلال» منتشر شد. برخی محورهای تحقیق و تفحص به شرح ذیل است: درآمدهای دو باشگاه پرسپولیس و استقلال در ۱۰ سال اخیر و محل تامین آن‌ها؛ مصارف و هزینه‌های دو باشگاه پرسپولیس و استقلال در۱۰ سال اخیر و محل آن‌ها؛ جریمه‌های ملی و بین‌المللی دو باشگاه و دلایل آن‌ها در۱۰ سال اخیر؛ سازوکار نظارتی و راهبری در دو باشگاه و آئین‌نامه‌های اداری و مالی آن‌ها؛ تغییرات سازمانی و انتصابات ستادی دو تیم و سازوکار و شاخصه‌ها و سوابق آن‌ها.
