خبرنامه شماره ۲۷ مقابله با فساد و فقر : فساد؛ مسئله تاریخی اقتصاد رانتی
محمد ملکی
فساد؛ مسئله تاریخی اقتصاد رانتی
توجه به فساد به مثابه یک مسئله تاریخی به معنای آن است که این مشکل و معضل در تاروپود جامعه ریشه دوانده و حذف آن از نظامات سیاسی مستلزم اصلاحات تمام و کمال ساختاری است. نهادگرایان جدید ساختار را مرکب سه وجه قوانین و قواعد رسمی، رویههای پذیرششده و فرآیندهای تاریخی میدانند؛ بر این اساس حل مسئله فساد ساختاری در گرو اصلاحات بنیادین در هر سه لایهی مورد اشاره، ممکن و مقدور است.
پهلوی دوم در فاصله سالهای ۱۳۵۲-۱۳۵۴ بارها گفته بود درآمدهای نفتی کشور، سه و یا چهار برابر شده است و مردم با شنیدن آن از خود میپرسیدند پس چرا فقر و بحران اقتصادی ادامه دارد و آنهمه ثروت بهیکباره چه شده و کجا رفته است؟ در عصر پهلوی دوم دامنه فساد آنقدر گسترش یافته بود که یکی از خبرنگاران خارجی با اشاره به ادعای مبارزه با فساد در ایران از سوی مدیران وقت، نوشته بود: «این کار غیرممکن به نظر میرسد، چراکه پای همه به نحوی گیراست»( سقوط شاه، ص ۹۲). دامنه فساد و سوءاستفادههای مالی تا آنجا پیش رفته بود که از بسیاری سوءاستفادههایی که توسط یک وزیر یا مقام بالای مملکتی صورت میگرفت، بهراحتی مورد اغماض قرار میگرفت و البته در همان حال یک کارمند ساده به دلیل دریافت مختصر رشوهای، محاکمه و زندانی میشد(فردوست، ص ۵۷۲).
شخص شاه در بسیاری از معاملات انجامشده با شرکتهای اسلحهسازی آمریکایی به نام پورسانت، رشوه میگرفت. در بررسی پروندههای مربوط به فروش جنگافزار و تسلیحات به ایران، موارد بسیاری در این خصوص وجود دارد که نهتنها دولتهای به قدرت رسیده، بلکه اعضای خاندان سلطنتی و شخص شاه از شرکتهای مربوطه رشوههای کلانی دریافت میکردند(غلامرضا نجاتی، تاریخ سیاسی بیستوپنج ساله ایران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، تهران، ۱۳۷۷، جلد اول، صص ۵۳۶، ۵۳۹، ۵۴۶، ۵۴۷). بااینوجود شاه بارها ادعای مبارزه با فساد را داشت و بر خشکاندن ریشه رشوهخواری و مفاسد در ایران تأکید میکرد. وی حتی در اصل نوزدهم انقلاب سفید، مبارزه با فساد مالی را گنجاند و اصل «از کجا آوردهای» را در مجلس یا دولت بر سر زبانها انداخت؛ اما شرط موفقیت مبارزه با فساد، اصلاحات ساختاری و بازبینی قوانین، رویهها و جایگاه سلطنت در حکومت بود. جاهطلبی شاه او را درگیر ساختاری کرده بود که در آن حتی اگر میخواست، امکان مبارزه با فساد را نداشت. به گفته «تیمسار فردوست» از نزدیکان شاه، در سال ۱۳۵۵ دلارهای نفتی بسیاری از ایران برای ستاد انتخاباتی رئیسجمهور امریکا هزینه شد.
بر اساس مستندات تاریخی، خانواده پهلوی در اوایل دهه ۱۳۵۰، ثروتمندترین خانواده سوداگر ایران بودند. بیشتر این داراییها نیز توسط «بنیاد پهلوی» مدیریت و اداره میشد. این بنیاد در سال ۱۳۳۷ تأسیس گردید تا امور بشردوستانه و خیرخواهانه را سامان دهد. در اواخر دهه ۱۳۵۰، دارایی بنیاد بالغ بر ۸/۲ میلیارد دلار میشد که در زمینه املاک، بازرگانی، بانکداری، ساخت اتومبیل و … سرمایهگذاری گردید. دارایی شاه در این بنیاد حدود ۱۳۵ میلیون دلار بود. برآورد شده که خاندان سلطنتی ۵ درصد کل سرمایه ثابت ناخالص کشور را در برنامه پنجم بهصورت بخش خصوصی داخلی سرمایهگذاری کرده بودند(انصاری،۱۳۷۶). بنیاد پهلوی همچنین سالانه بالغ بر ۴۰ میلیون دلار یارانه میگرفت و تنها در سال ۱۳۵۶، سهام ۲۰۷ شرکت شامل ۸ شرکت معدنی، ۱۰ کارخانه سیمان، ۱۷ بانک و شرکت بیمهای، ۲۳ هتل، ۲۵ کارخانه فلزات، ۲۵ واحد کشت و صنعت و ۴۵ شرکت ساختمانی را در اختیار داشت. این وضعیت اقتصاد کشور را فلج کرده بود و به دلیل شکلگیری انحصارات دربار و نزدیکانش امکان رشد بخش خصوصی مستقل را دشوار میساخت. برای مثال «از آنجا که شاهپور غلامرضا کارخانه سیمان داشت، نمیگذاشت کسی اجازه تأسیس کارخانه سیمان بگیرد و در نتیجه این مسئله بود که مملکت دچار کمبود سیمان شد»(همان). در این دوره سوء استفاده از قدرت سیاسی و اداری برای کسب منافع مالی امری رایج بود و سازوکارهایی متداول داشت. برای مثال گلسرخی وزیر منابع طبیعی با یکی از تجار معروف قرار گذاشته بود هر جا زمین و یا ملک باارزشی یافتند، آن را جزو اراضی منابع طبیعی (ملی) معرفی کرده و از تملک صاحبش خارج کنند و بعد از خرید ارزان، زمین را از ملی بودن خارج کرده، به چند برابر قیمت بفروشند و در این میان سود حاصله را بین خود تقسیم کنند. در این میان فقدان جامعه مدنی قدرتمند برای مبارزه علیه مفاسد مالی ازجمله مطبوعات مستقل یا سازمانهای غیردولتی و مردمنهاد، امکان هرگونه پاسخگویی نظام را ناممکن ساخته بود. قوه قضاییه مستقل، آزاد و عادلانه وجود نداشت تا انبوه گزارشها درباره فساد را عادلانه سیدگی کند. نفوذ وزیران، مقامات دولتی و حکومتی و افراد صاحب قدرت و ثروت، امکان دخالت در امور قضایی را فراهم میساخت. تا آنجا که اگر قضات و مسئولان قضایی به پیغامهای غیررسمی توجه نمیکردند، ممکن بود که با توبیخ ساواک مواجه شوند. همه اینها شواهدی است مبنی بر ادعای فساد بهمثابه یک مشکل تاریخی و ساختاری و اینکه هرگونه تلاش برای کنترل و کاهش آن مستلزم اجرای برنامهای همهجانبه بهمنظور اصلاحات بنیادین ساختاری است.
***
در هفته ای که گذشت، اخبار زیر جلب توجه می کند:
مدیرکل دفتر تعاونیهای توزیعی وزارت تعاون از پیگیری برای شفافسازی فعالیت تعاونیهای کشور خبر داد و گفت: از یک سال گذشته برنامه جدی جهت شفافسازیِ حوزه تعاون در قالب یک سامانه در دستور کار قرار گرفته است.
معاون نوسازی اداری سازمان اداری و استخدامی با صدور بخشنامهای اعلام کرد: فرصت ۲ هفتهای به دستگاههای اجرایی جهت ثبت اطلاعات متصدیان پستهای مدیریتی به منظور ارائه گزارش به قوه قضایی داده شده است.
علی مندنیپور با توجه به اعلام وصول طرح الحاق سازمان زندانها اذعان داشت: تصویب این طرح، به معنی نظارتِ مستمر و شفاف بر حقوقِ شهروندان در زندانهاست و میتواند با هدف صیانت از حقوق قانونی زندانیان عملی شود.
سخنگوی اتاق اصناف ایران در گفتگو با اقتصادآنلاین از تفاهم سازمان امور مالیاتی و اتاق اصناف برای ملزم شدن برخی مشاغل برای نصب صندوقهای مکانیزه فروش خبر داد.
عضو شورای عالی فضای مجازی گفت از راه اندازی سامانه ثبت دارایی مقامات مسئولان و کارگزاران خبر داد. شهریاری افزود: با بررسیهای به عمل آمده پیشبینی میشود که ۲۵۰ هزار نفر شامل این قانون شوند.
به گزارش خبرگزاری دانشجو و با توجه به ثبت نشدن حدود ۶۵ درصد کارتخوان پزشکان در سامانه مالیاتی در موعد مقرر، طبق قانون این افراد باید ۲ درصد درآمد خود را جریمه بپردازند.
به نقل از روزنامه اعتماد، بانک مرکزی در بخشنامهای، مؤسسات اعتباری را موظف کرد تا پیش از پرداخت وام و ایجاد تعهدات، گزارش اعتباری از شرکت اعتبارسنجی دریافت کنند.
احسان گوهریراد، مدیرکل آموزش و پرورش استان گلستان در گفتگو با خبرگزاری مهر اذعان کرد: فقر مالی، مهمترین عامل بازماندن از تحصیل کودکان گلستانی است.
به گفته فرشید یزدانی، کارشناس حوزه رفاه و سیاستگذاری اجتماعی، شاخص خط فقر تعیین شده، اما بسیار بالاتر از حقوقی است که اکنون کارگران به طور ماهانه دریافت میکنند؛ طوریکه اختلافی حدود سه برابری با حداقل دستمزد دارد.
به گزارش روزنامه اعتماد، علی ربیعی، سخنگوی دولت گفته است: در اولین اقدام برای حذف یارانه ثروتمندان، ۲۰۰ هزار خانوار برخوردار، شناسایی و از مهرماه یارانهای دریافت نخواهند کرد.
به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد، امروزه تغییرات اقلیمی بهعنوان اصلیترین پارامتر در سیاستهای مسکن بهخصوص سیاست تأمین مسکن کمدرآمدها و حاشیهنشینهای شهری در دنیا مورد توجه قرار گرفته است.
رئیس جمهوری خطاب تأکید کرد که عواید حاصل از هرگونه اصلاح ساختاری قیمتها صرفاً باید به اقشار کم درآمد و افراد دارای درآمد ثابت انتقال داده شود تا کاهش قدرت خرید آنان با توجه به نوسانات تورمی در حد ممکن، جبران شود.
به گزارش خبرگزاری فارس، اول مهرماه نرخنامهای از سوی اتحادیه نانوایان سنتی تهران در فضای مجازی منتشر شد که خبر از افزایش قیمت نان از ۳۷ تا ۵۴ درصد میداد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: قیمت ۱۰۰ قلم کالا به صورت روزانه رصد میشود و در دو ماه اخیر بر اساس آمارهای کلی و رسمی، قیمتها نزولی بوده و در آخرین هفته از ۱۰۰ قلم کالا، قیمت ۹۰ قلم یا ثابت بوده یا کاهشی بوده است.
مدیرکل هدایتهای شغلی کمیته امداد گفت: متأسفانه با توجه به مشکلات اقتصادی که بر فضای کشور حاکم است، شاهد هستیم که سالانه ۲۵ درصد به شمار خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد افزوده میشود.
به گزارش اقتصادآنلاین، مهر امسال ۱۴ میلیون دانشآموز راهی مدارس ایران شدهاند. جالب است بدانید حداقل هزینه تحصیل تمام دانشآموزان ایرانی به اندازه شهریه مدرسه بچههایی است که به مدارس غیردولتی میروند.
دسته بندی: شفافیت در حوزه وزارتخانه و سازمانهای تابعه
خبرگزاری مهر-۲۸ شهریورماهِ ۱۳۹۸
یعقوب رستمی، مدیرکل دفتر تعاونیهای توزیعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
مدیرکل دفتر تعاونیهای توزیعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از پیگیری برای شفافسازی فعالیت تعاونیهای کشور خبر داد. رستمی افزود: از یک سال گذشته برنامه جدی در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی جهت شفافسازیِ حوزه تعاون در قالب یک سامانه در دستور کار قرار گرفته است. وی با تأکید بر اینکه در تلاش هستیم که مصوبه هئیت دولت را در این زمینه اخذ کنیم تا این سامانه را برای همه تعاونیها در نظر بگیریم، عنوان کرد: با این امر بحث شفافیت فعالیت تعاونیها در قالب این سامانه عملیاتی میشود.
دسته بندی: شفافیت در حوزه سلامت اداری و بوروکراتیک
کسبوکار نیوز-۲۸ شهریورماهِ ۱۳۹۸
علاالدین رفیعزاده، معاون نوسازی اداری سازمان اداری و استخدامی
معاون نوسازی اداری سازمان اداری و استخدامی با صدور بخشنامهای اعلام کرد: فرصت ۲ هفتهای به دستگاههای اجرایی جهت ثبت اطلاعات متصدیان پستهای مدیریتی به منظور ارائه گزارش به قوه قضایی داده شده است. رفیعزاده در بخشنامهای به تمام دستگاههای اجرایی مشمول ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری، تأکید کرد تا تمام دستگاهها نسبت به درج یا تصحیح کد ملی و نام متصدیان پستهای موضوع ماده ۳ قانون خدمات مدیریت کشوری و همترازان آنها حداکثر ظرف مدت ۲ هفته بعد از ابلاغ این بخشنامه در سامانه مدیریت ساختار دستگاههای اجرایی کشور جهت ارائه گزارش به قوه قضاییه اقدام کنند.
علی مندنیپور در گفتگو با خبرنگار ایرنا و با توجه به اعلام وصول طرح الحاق سازمان زندانها اذعان داشت: تصویب این طرح، به معنی نظارتِ مستمر و شفاف بر حقوقِ شهروندان در زندانهاست و میتواند با هدف صیانت از حقوق قانونی زندانیان عملی شود. وی افزود: اگر هدف از ارائه این طرح را شفاف و شیشهای شدن مدیریت سازمان زندانها بدانیم، پس جا دارد از زاویه حمایت از خواستهها و مطالبات مردمی و در قالب قانون به ویژه اصول مندرج در فصل سوم قانون اساسی و در ارتباط با حقوق ملّت بدان نگریسته شود.
اتاق اصناف ایران از تفاهم سازمان امور مالیاتی و اتاق اصناف برای ملزم شدن برخی مشاغل برای نصب صندوقهای مکانیزه فروش خبر داد. صفایی ادامه داد: بر اساس توافق انجامگرفته مقرر شده است هر سال، مشاغلی که بیشترین ارتباط با مصرفکنندگان را دارند، مشمول این طرح شوند چراکه ما هیچگاه به دنبال کتمان اطلاعات مالیاتی نبودهایم. وی افزود: در راستای نصب صندوقهای مکانیزه فروش نیز پیش قدم شدهایم و با نصب این صندوقهای مکانیزه، تمام مبادلات تجاری قابل رؤیت خواهد بود و ما این موضوع را دنبال میکنیم تا گریز مالیاتی اتفاق نیافتد.
دسته بندی: شفافیت در حوزه سلامت اداری و بوروکراتیک
خبرگزاری ایرنا-۳۱ شهریورماهِ ۱۳۹۸
حجتالاسلام حمید شهریاری، عضو شورای عالی فضای مجازی.
حجتالاسلام شهریاری گفت: امروز اقدام مبارکی توسط دستگاه قضایی شکل گرفته و آن، راه اندازی سامانه ثبت دارایی مقامات مسئولان و کارگزاران است. شهریاری افزود: با بررسیهای به عمل آمده پیشبینی میشود که ۲۵۰ هزار نفر شامل این قانون شوند. چون در ماده ۳ قانون رسیدگی به دارایی مقامات ۲۳ عنوان مطرح شده که تا رده مدیران کلان را در مؤسسات دولتی و غیردولتی شامل میشود و همچنین تا درجه سرتیپ تمام و رؤسای کلانتریها و نیروهای مسلح را دربرمیگیرد. همچنین مجموعهای از نمایندگان مجلس خبرگان رهبری و اعضای مجمع تشخیص مصلحت را نیز شامل میشود.
مجید حقی، معاون نظارت و اعمال مقررات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی
سامانه «سنجش کیفیت شاخصهای شبکه ملی اطلاعات» با نام «فرادید» با هزینه ۶۱ میلیارد ریال و با هدف رصد کیفیت خدمات ارتباطی مبتنی بر شبکه ملی اطلاعات اخیراً رونمایی شد. این سامانه امکان جمعآوری اطلاعات کیفیت خدمات ارائه شده از سوی اپراتورها و تجزیه و تحلیل اطلاعات را ممکن میسازد؛ به این معنا که هر شهروند از هر نقطه در کشور میتواند وضعیت سرویس دریافتی خود و نیز سرویس ارائه شده از سوی سایر اپراتورها را مشاهده و ارزیابی کند و بعد از آن اقدام به خرید کند.
بر اساس مصوبه جلسه ۲۹۲ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، متخلفان خدمات کدهای دستوری از ۵ تا ۳۰ میلیارد تومان جریمه میشوند. به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دولت به نقل از مرکز روابط عمومی و اطلاعرسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات در جلسه ۲۹۲ خود دستورالعمل خدمات پیامک انبوه اضطراری و مقررات حاکم بر کد دستوری USSD را به تصویب رساند. بر همین اساس، در ماده یک مصوبه دستورالعمل خدمات پیامک انبوه اضطراری آمده است که پیامک های انبوه اضطراری فقط در شرایط بحران یا شرایط اضطرار قابل ارسال هستند.
با توجه به ثبت نشدن حدود ۶۵ درصد کارتخوان پزشکان در سامانه مالیاتی در موعد مقرر، طبق قانون این افراد باید ۲ درصد درآمد خود را جریمه بپردازند؛ این جریمه علاوه بر جرایم کتمان درآمد یا فرار مالیاتی محاسبه میشود. در همین رابطه رستم پور، مدیرکل دفتر تنظیم مقررات و نظارت بر برونسپاری سازمان امور مالیاتی گفته بود که ۳۵ درصد کارتخوان پزشکان در سامانه نظام مالیاتی ثبت شد که تعداد آنها ۲۶ تا ۲۷ هزار نفر میشود. در مجموع ۷۳ هزار و ۸۷۷ پزشک، مشمول فراخوان ثبت و نصب کارتخوان مورد تأیید نظام مالیاتی شده بودند.
بانک مرکزی در بخشنامهای، مؤسسات اعتباری را موظف کرد تا پیش از پرداخت وام و ایجاد تعهدات، گزارش اعتباری از شرکت اعتبارسنجی دریافت کنند. بانک مرکزی در این بخشنامه که با استناد به «آییننامه نظام سنجش اعتبار» صادر شده، پس از الزام به دریافت گزارش «اعتبارسنجی» برای پرداخت وام، این موضوع را نیز اضافه کرده که «گزارش اعتباری شرکت اعتبارسـنجی نوعی شرط لازم برای پرداخت وام است.» چراکه «مؤسسه اعتباری نیز باید بهطور دقیق اهلیت اعتباری متقاضی وام را مورد بررسی قرار دهد.»
حجتالاسلام رئیسی در بخشنامهای، «تشکیل ستاد پیشگیری و رسیدگی به جرایم انتخاباتی» را ابلاغ کرده است. این بخشنامه در ۱۲ بند تدوین شده که اعضای این ستادها و وظایفشان را تشریح کرده است. در این بخشنامه در رابطه با وظایف ستادهای یادشده مقرر شده است: «پایش و رصد مداوم و مستمر اقدامات و فعالیتهای انتخاباتی و اتخاذ تدابیر و تمهیدات پیشگیرانه با هدف پیشگیری از جرایم انتخاباتی؛ ایجاد هماهنگی بین دستگاهها و نهادهای عضو ستاد در جهت پیشگیری از وقوع جرایم انتخاباتی؛ تبیین و تعیین برنامههای پیشگیرانه و نحوه اجرای آنها در زمینه پیشگیری از جرایم احتمالی و … .
سیمون هاگ، استاد علوم سیاسی و روابط بینالملل دانشگاه ژنو، یک نظرسنجی را از ۹۲ پارلمان در سرتاسر جهان بهعمل آورده است. براساس این نظرسنجی، ۲۳ پارلمان هرگز رأی نمایندگان را بهطور شفاف در اختیار عموم قرار نمیدهند؛ ۲۰ پارلمان دیگر تمامی آرای نمایندگان را منتشر میکنند و ۴۹ پارلمان نیز به صورت انتخابی یا بنابر درخواستها، صدای ضبطشده نمایندگان در جریان رأیگیری شفاهی را منتشر میکنند. مشروح این گزارش را از طریق لینک زیر میتوانید دنبال کنید.
کارگران یک معدن کائولن در گناباد واقع در خراسان رضوی مدعی هستند صاحب این معدن از روستاییان منطقه در راستای فرار مالیاتی سوءاستفاده کرده است. آنها میگویند این معدندار با پوشش کمیته امداد و اعطای کولر آبی به روستاییان، کپی کارت ملی آنها را دریافت کرده و از این طریق، محمولههای خود را از معدن خارج کرده است. تخلفات معدندار از طریق تبانی با یک شرکت حملونقل برای خروج بار بیش از حد مجاز انجام شده و سازمان امور مالیاتی هم متوجه تخلفات نشده است.
نماینده ساوجبلاغ در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار ایسنا اذعان کرد: حقوق نمایندگان مجلس بین ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار تا هشت میلیون تومان است و دریافتی من در حال حاضر بین پنج میلیون و ۷۰۰ هزار تا شش میلیون تومان است. بهمنی در خصوص طرح شفافیت آرا هم گفت: بنده با این موضوع موافقم و معتقدم نباید از شفافیت ترسید؛ برخی این تصور را دارند که اگر شفافیت رأی داشته باشند عیب دارد اما واقعیت این است که محاسن آن بیشتر است و نماینده میتواند در امتداد مردم قرار گیرد.
بانک مرکزی دستورالعمل اجرایی نحوه امهال مطالبات مؤسسات اعتباری را ابلاغ و اعلام کرد که امهال مطالبات ناشی از اعطای قرضالحسنه تا اطـلاع ثانوی ممنوع است. در این بخشنامه آمده است: «عدم استفاده صحیح از امهال مطالبات میتواند تبعات منفی را برای شبکه بانکی کشور در پی داشته باشد و نه تنها گشایشی را در زمینـه کاهش مطالبات غیرجاری فراهم ننماید، بلکه موجد بینظمی در نحوه برخورد با بدهکاران بانکی باشـد و ضـمن ایجـاد تبعات عدم شفافیت صورتهای مالی بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی، خود نیز موجب افزایش مطالبات غیرجاری گردد.»
به گزارش خبرگزاری تسنیم، دولت بند مربوط به حمایت از گزارشدهندگان فساد را از لایحه شفافیت حذف کرده است. در همین رابطه، اللهیار ملکشاهی، رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس در گفتوگو با تسنیم با بیان توضیحاتی، گفت: این طرح در دستور کار کمیسیون قرار داشت اما از آنجا که دارای نواقصی بود، آن را به کارگروه ویژهای با مشارکت مرکز پژوهشهای مجلس ارجاع دادیم تا پس از کار کارشناسی، بار دیگر در کمیسیون مورد بررسی قرار گیرد.
در حالی مهلت تعیینشده برای ثبتنام دستگاههای کارتخوان توسط صنف پزشکان به پایان رسیده است که آمارها گویای ثبتنام فقط۳۰ درصد از پزشکان در این طرح بوده است؛ با این حال سازمان امور مالیاتی تا این لحظه واکنشی به این سرپیچی آشکار از قانون نداشته است. بر این اساس، حدود ۷۴ هزار پزشک ملزم به نصب کارتخوان در مطبهای خود شدهاند اما از این تعداد فقط ۲۲ هزار و ۵۰۰ نفر در سامانه سازمان امور مالیاتی ثبت نام کردهاند.
میکائیل عظیمی، اقتصاددان و کارشناس صندوقهای بازنشستگی
یکی از بزرگترین مشکلات صندوقهای بازنشستگی، این است که شهروندان ایرانی درباره نظام بازنشستگی دست به گفتوگویی ملی نزدهاند و چارچوبهای لازم را برای این نظام بازنشستگی انتخاب نکردهاند. البته درباره نظام آموزشی، نظام مالیاتی، تجاری، بانکی و … نیز همینگونه است. معمولاً چنین تصمیماتی بهجای اینکه با حضور مردم حلوفصل شوند، در اتاقهای دربسته مدیران حلوفصل میشوند. همچنین، آنچه در ادبیات امروز به نام حکمرانی خوب در صندوقهای بازنشستگی عنوان میشود، بر پنج اصل مبتنی است که یکی از آن پنج اصل به شفافیت بازمیگردد. از بین ۱۶ صندوق، ۱۲ صندوق فاقد اطلاعات عمومی کافی برای بررسی هستند.
عضو هیئت رئیسه کمیسیون قضایی مجلس از تشکیل کمیسیون مشترک لایحه شفافیت در پارلمان خبر داد. یحیی کمالیپور عضو هیئت رئیسه کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به جلسه عصر روز سهشنبه، ۲ مهر این کمیسیون، گفت: اخیراً لایحه شفافیت از سوی دولت به مجلس ارائه شد و هیئت رئیسه نیز لایحه مذکور را به کمیسیون قضایی، ارجاع و دستور تشکیل کمیسیون مشترک برای بررسی لایحه شفافیت را صادر کرد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما به نقل از پایگاه اطلاعرسانی وزارت اطلاعات، با اقدامات بهموقع عملیاتی و اطلاعاتی، یکی از بزرگترین پروندههای زمینخواری در کشور، کشف و با پیگیری مستمر وزارت اطلاعات ضمن تثبیت مالکیت دولت بر اراضی ملی مذکور، از تضییع حقوق بیتالمال جلوگیری شد. اراضی مذکور به مساحت تقریبی ۸۵ هزار مترمربع که در منطقه شهرک غرب تهران واقع شده و قسمتی از بوستان ایرانزمین و بزرگراه شهید همت را دربر میگیرد، دارای ارزش تقریبی بیش از ۵۰ هزار میلیارد ریال برآورد میشود.
نماینده مردم سردشت و پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی از امضای طرحی توسط نمایندگان مجلس خبر داد که مسئله شفافسازی را در تمام قوای نظام پیگیری خواهد کرد. عضو کمیسیون اجتماعی مجلس دهم تأکید کرد: در صورت تصویب این طرح، عملکرد کارگزاران هر سه قوا از جمله نهادهایی مانند شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای عالی امنیت ملی، شورای عالی انقلاب فرهنگی و سایر ارکان نظام به صورت شفاف در اختیار عموم مردم قرار خواهد گرفت.
رئیس قوه قضاییه از ایجاد مجتمع مبارزه با مفاسد اقتصادی در تهران و شهرستانها بهعنوانِ یکی از اقدامات دوره جدید قوّه قضائیه خبر داد. وی همچنین افزود: در مبارزه با فساد، هیچ خط قرمزی نداریم. در خود قوه قضائیه نیز با مواردی مواجه و متوجه شدیم رشوههایی اخذ شده است که بهتآور است؛ از آپارتمانهای ششصدمتری گرفته تا ویلاهای چهارهزارمتری در شمال که در نوع خود کمنظیر است. البته متهمان بازداشت و اموال نامشروع آنها ضبط شده است.
بههنگام ثبتنام در سامانه سماح باید مبلغ ۲۲ هزار تومان به ازای هر نفر پرداخت شود؛ این در حالی است که بنا به گفته مسئولان، پیشبینی میشود امسال حدود ۳ میلیون نفر برای اربعین از کشور خارج شوند. اگر مبنا را بر این بگذاریم که تمامی این ۳ میلیون نفر در سامانه سماح ثبتنام کنند، مبلغی حدود۶۰ میلیارد تومان از سوی سامانه سماح جمعآوری می شود؛ حال سؤال اصلی این است که این هزینهها به دست چه نهادی میرسد و چگونه خرج می شود؟
مدیرکل آموزش و پرورش گلستان گفت: فقر مالی، مهمترین عامل بازماندن از تحصیل کودکان گلستانی است. گوهری راد با اشاره به اینکه بین بازماندن از تحصیل و ترک تحصیل تفاوت وجود دارد، ادامه داد: استان گلستان در زمینه پوشش تحصیلی در دوره ابتدایی از میانگین کشوری بالاتر است ولی هرچه دانشآموزان به دورههای متوسطه وارد میشوند، از میزان پوشش تحصیلی کاسته میشود. متأسفانه فقر اقتصادی خانوادهها و عدم تمکن مالی سبب شده است تا دانشآموزان از ادامه تحصیل باز بمانند.
فرشید یزدانی، کارشناس حوزه رفاه و سیاستگذاری اجتماعی
شاخص خط فقر تعیین شده، اما بسیار بالاتر از حقوقی است که اکنون کارگران به طور ماهانه دریافت میکنند؛ طوریکه اختلافی حدود سه برابری با حداقل دستمزد دارد. قطعاً بسیار بهتر است که درآمد کارگران هم با این شاخص تطبیق داده شود، اما این امر هم نیاز به اصلاحاتی در نظام بوروکراسی و تأمین اجتماعی کشور دارد. از سوی دیگر افزایش یکباره دستمزدها بار تورم به همراه میآورد و از لحاظ اقتصادی توجیهپذیر نیست. همچنین باید توان اقتصادی کارگاههای تولیدی و صنعتی را در نظر گرفت.
در آستانه ورود به دهمین سال از آغاز رسمی اجرای هدفمندی یارانهها این بار به نظر میرسد دولت به راهبردی جدید رسیده تا مقدمات حذف پولدارها از فهرست افرادی که هنوز یارانه نقدی دریافت میکنند را فراهم کند. در همین رابطه، علی ربیعی، سخنگوی دولت گفته است: در اولین اقدام برای حذف یارانه ثروتمندان، ۲۰۰ هزار خانوار برخوردار، شناسایی و از مهرماه یارانهای دریافت نخواهند کرد. در این مرحله کسانی که درآمد میلیاردی دارند، حذف میشوند که شمارشان بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار نفر است.
مطالعات کارشناسی بر پایه تجربههای موفق دنیا در اسکان حاشیهنشینها و ساکنان سکونتگاههای غیررسمی نشان میدهد هماکنون، ساماندهی و تأمین مسکن استاندارد برای این گروه قابلتوجه که دستکم ۹ میلیون نفر از جمعیت شهری کشور را تشکیل میدهند، تنها معطوف به ساخت واحد مسکونی در مکان اسکان این افراد نیست؛ بلکه هماکنون تغییرات اقلیمی بهعنوان اصلیترین پارامتر در سیاستهای مسکن بهخصوص سیاست تأمین مسکن کمدرآمدها و حاشیهنشینهای شهری در دنیا مورد توجه قرار گرفته است.
درحالیکه مطابق اعلام بانک جهانی هر شهروند ایرانی برای قرار گرفتن بالای خط فقر باید روزانه ۵/۵ دلار درآمد داشته باشد، متوسط درآمد هر شهروند ایرانی ۲/۳ دلار است. با توجه به متوسط ۱۱ هزار تومانی نرخ آزاد دلار آمریکا در سال ۱۳۹۷، متوسط درآمد روزانه هر خانوار ایرانی ساکن در مناطق شهری ۸/۱۰ دلار و میانگین درآمد روزانه هر خانواده روستایی ۸/۵ دلار بوده است. از طرف دیگر، خط فقر بینالمللی تعیین شده از سوی بانک جهانی به این معناست که افرادی که درآمد متوسط آنها روزانه کمتر از ۹/۱ دلار آمریکاست، در تأمین نیازهای اولیه غذایی، پوشاک و سرپناه ناتواناند.
به گزارش خبرگزاری ایرنا و در تازهترین جلسه سران سه قوه که یکی از محورهایِ مهم آن هدفمند کردن یارانهها بود، حسن روحانی، رئیس جمهوری خطاب به سازمانهای مرتبط با بحث یارانهها و البته سازمان برنامه و بودجه، تأکید کرد که عواید حاصل از هرگونه اصلاح ساختاری قیمتها صرفاً باید به اقشار کم درآمد و افراد دارای درآمد ثابت انتقال داده شود تا کاهش قدرت خرید آنان با توجه به نوسانات تورمی در حد ممکن، جبران شود. بدین جهت بنا شده با حذف یارانههای پنهان و واقعیسازی قیمتها، اقشار ضعیف جامعه در گام بعدی مورد حمایت قرار گیرند.
اول مهرماه نرخنامهای از سوی اتحادیه نانوایان سنتی تهران در فضای مجازی منتشر شد که خبر از افزایش قیمت نان از ۳۷ تا ۵۴ درصد میداد. براین اساس قیمت نان بربری که در نرخ نامه مصوب سال ۹۳، ۶۵۰ تومان بوده در نرخنامه جدید به ۱۰۰۰ تومان، نان تافتون که در نرخنامه ابلاغی سال ۹۳، ۴۰۰ تومان بوده در نرخنامه جدید به ۵۵۰ تومان و قیمت نان لواش هم از ۲۱۰ تومان سال ۹۳ به ۳۰۰ تومان در نرخنامه جدید رسیده است. قیمت نان سنگک یارانهای نیز از ۸۰۰ تومان سال ۹۳ به ۱۲۰۰ تومان افزایش یافته است.
وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: قیمت ۱۰۰ قلم کالا به صورت روزانه رصد میشود و در دو ماه اخیر بر اساس آمارهای کلی و رسمی، قیمتها نزولی بوده و در آخرین هفته از ۱۰۰ قلم کالا، قیمت ۹۰ قلم یا ثابت بوده یا کاهشی بوده است. رحمانی در ادامه تصریح کرد: مجموعه اقدامات شامل ثبات نرخ ارز، مسائل سیاسی، اقتدار نظام در عرصه نظامی و اقدامات وزارت صمت باعث شده است که بازار، کمترین واکنش را داشته باشد و به ثبات برسد که این حاصل تلاش جمعیِ ارکان مختلف است.
مدیرکل هدایتهای شغلی کمیته امداد گفت: متأسفانه با توجه به مشکلات اقتصادی که بر فضای کشور حاکم است، شاهد هستیم که سالانه ۲۵ درصد به شمار خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد افزوده میشود. احمد خانی با بیان اینکه تنها در سال ۹۷ حدود ۶۰۰ هزار نفر به عنوان مددجو تحت پوشش کمیته امداد در کشور قرار گرفته اند، بیان کرد: بنا بود کمیته امداد یک اورژانس اجتماعی باشد و با حمایت از محرومان به توانمندسازی آنان کمک کند تا پس از مدتی از زیر پوشش خارج شوند اما عملاً در این حوزه کار بسیاری صورت نگرفته است.
مهر امسال ۱۴ میلیون دانشآموز راهی مدارس ایران شدهاند. جالب است بدانید حداقل هزینه تحصیل تمام دانشآموزان ایرانی به اندازه شهریه مدرسه بچههایی است که به مدارس غیردولتی میروند. اگر میانگین شهریه مدارس غیرانتفاعی را ۶ میلیون تومان در نظر بگیریم، یکمیلیون و ۶۱۰ هزار دانشآموز مدارس غیردولتی چیزی حدود ۹ هزار و ۶۶۰ میلیارد تومان شهریه به این مدارس میپردازند. همچنین سازمان مدارس غیردولتی درباره شهریههای سال ۹۸ اعلام کرده است که شهریه مدارس غیرانتفاعی تهران در سال ۹۸ حداقل ۹ و حداکثر ۱۵میلیون تومان است.
معاون وزیر کار درباره آخرین تصمیمات اتخاذ شده برای ساماندهی هپکوگفت: اخیراً ستاد تسهیل و رفع موانع تولید، جلسهای فوقالعاده برای ساماندهی هپکو تشکیل داده است. به گفته شاکرمی، نخستین تصمیم این ستاد، تغییر مدیریتی هپکو است که از خواستههای کارگران نیز بوده است. دومین تصمیم نیز واگذاری سهام عمده هپکو به شرکتها، هلدینگها، کنسرسیومی از معادن یا قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء بوده است. سومین تصمیم نیز تأمین نقدینگی به میزان۵۰ میلیارد تومان از مسیر بانک ملی است که بهمنظور تأمین سرمایه در گردش و پرداخت مطالبات کارگران اختصاص مییابد.
محمدباقر هنربر، مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی، با بیان اینکه حاشیهنشینی از دهه۱۳۵۰ در محلات حاشیه کلانشهر تبریز شکل گرفت، به خبرنگار مهر میگوید: متأسفانه در اثر بیتوجهی و سهلانگاری برخی از دستگاهها این معضل ادامهدار گشته به گونهای که در کلانشهر تبریز حدود ۴۰۰ هزار نفر حاشیهنشین داریم که در ۱۶ پهنه شهری مستقر هستند. هنربر افزود: ۲ هزار تا ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار مساحت حاشیهنشینی در کلانشهر تبربز وجود دارد.
مدیر مؤسسه خیریه حضرت علی اصغر(ع) کرمانشاه از شناسایی ۳۵۰ کودک کار در این استان خبر داد. نشمی یدی گفت: تاکنون ۳۵۰ ﮐﻮﺩﮎ ﮐﺎﺭ ﻭ ﺧﯿﺎﺑﺎﻧﯽ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ شده ﮐﻪ تمامی آنها توسط بهزیستی ساماندهی شده است. از این تعداد، ۹۶ نفر آنها زیر پوشش مؤسسه خیریه حضرت علی اصغر(ع) هستند که به دلیل محدودیت منابع مالی توان حمایت بیشتری از این کودکان را نداریم و زحمت نگهداری این کودکان را، مراکز شبانهروزی بهزیستی برعهده دارد.
در سال ۱۳۹۴ پژوهشی انجام شد که در آن پژوهش، دهک سوم به عنوان معیاری از خط فقر نسبی در نظر گرفته شده بود. نتیجه این پژوهش نشان میداد که ۳۸ درصد خانوارهای جامعه در دهکهای پایینتر از دهک سوم قرار دارند. طبیعتاً با اوضاعی که پیش آمد، هم اکنون بیش از ۵۰ درصد خانوارهای ایرانی درآمدهایشان با هزینههایشان همخوانی ندارد و زیر خط فقر نسبی هستند.
محمدحسن مرادی، مدیر امور طرح و برنامه بانک عامل بخش مسکن
مدیر امور طرح و برنامه بانک عامل بخش مسکن اعلام کرد: سقف تسهیلات اعطایی و مبالغ واریزی برای حسابهای پسانداز جوانان افتتاحی سال ۱۳۹۸ در مناطق مختلف جغرافیایی افزایش یافت. بر این اساس، سقف تسهیلات متعلقه براساس تقسیمبندی جغرافیایی در پایان سال پنجم برای حسابهای افتتاحی طی سال جاری در شهر تهران، شهرهای بزرگ(کرج، مشهد، تبریز، اصفهان، اهواز، قم، شیراز و کرمانشاه) و سایر شهرها به ترتیب ۱۵۰، ۱۱۰ و ۸۴ میلیون تومان و در پایان سال پانزدهم به ترتیب ۲۵۰، ۲۱۰ و ۱۸۴ میلیون تومان خواهد بود.
با وجود افزایش ۷۷ درصدی قیمت اسمی مسکن در شهر تهران، مقایسه رشد قیمت این بخش با تورم عمومی نشان میدهد که در حال حاضر قیمت واقعی مسکن با ۲/۳۷ درصد رشد منفی مواجه شده است. مرداد ۱۳۹۸ تورم سالیانه کل کشور ۲/۴۲ درصد و میانگین رشد قیمت مسکن شهر تهران در ۱۲ ماهه منتهی به مردادماه ۱۳۹۸ بالغ بر ۵ درصد بوده است. این دو شاخص گویای آن است که با وجود افزایش ۷۷ درصدی نقطه به نقطه قیمت مسکن تهران طی یک سال گذشته، منحنی کلی رشد آن نزولی بوده است.
کتاب «خانوارهای سالمند چگونه هزینه میکنند؟» نوشته سمیرا غلامی و سمانه گلاب منتشر شد. در بخشی از این کتاب، خلاصه یافتههای بررسی وضعیت اقتصادی- اجتماعی خانوارهای کشور به تفکیک کل، خانوارهای با سرپرست غیرسالمند، سالمندِ دارای حقوق بازنشستگی و …، با استفاده از دادههای بودجه خانوار سال ۹۵ آمده است و در بخشی دیگر نیز گزارشی از وضعیت اقتصادی خانوارها به تفیک سرپرست غیرسالمند، سالمندِ دارای حقوق بازنشستگی و … بررسی شده است. همچنین، سهم مخارج خوراک از کل مخارج خانوارهای شهری و روستایی به تفکیک استانها و دهکهای درآمدی نیز مورد مطالعه بوده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شهروند، معاونت اجتماعی شهرداری تهران به تازگی نتایج تحقیقی را منتشر کرده که براساس آن کیفیت زندگی در شهر تهران مورد رصد قرار گرفته و یکی از گزینههای کیفیت زندگی هم در این پیمایش، احساس امنیت عنوان شده است. به این ترتیب مناطق یک، ۲۲ و ۵ بیشترین امنیت در این شهر را داشتهاند و ساکنان مناطق ۱۲، ۱۳ و ۱۷ هم کمترین امنیت را تجربه کردهاند و به این ترتیب، میانگین نمره احساس امنیت ۵۳ از ۱۰۰ است.
وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی از موافقت اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیسجمهوری مبنی بر اختصاص یارانههای حذفی به جامعهی معلولان کشور خبر داد. به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دولت به نقل از مرکز روابط عمومی و اطلاعرسانی وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی، محمد شریعتمداری با اعلام این خبر در اولین کمیته نظارت و هماهنگی بر قانون حمایت از معلولان، اظهار امیدواری کرد: با این اقدام بتوان بسیاری از مشکلات و مسائلی که معلولان کشور با آن دست به گریبان هستند، حل و فصل شود.
فردا نشست شورایعالی کار با دستور کار بررسی راهکارهای تأمین مسکن و کالاهای اساسی مورد نیاز کارگران برگزار میشود. به گزارش همشهری، سرانجام پس از ۲ هفته تأخیر، دعوتنامه شرکت در دویستوهشتاد و پنجمین جلسه شورایعالی کار برای شرکای اجتماعی ارسال شد و قرار است روز سهشنبه مورخ ۲ مهرماه سالِ جاری، جلسه این شورا با دستور کار بررسی راهکارهای «تقویت تعاونیهای مسکن و مصرف کارگران»، «تأمین مسکن مشارکتی کارگران» و «تأمین کالاهای اساسی کارگران توسط تعاونیهای توزیع» برگزار شود.
فاجعه مدرک تحصیلی و بیکاری در ایران امروز به یک درد جانکاه برای بسیاری از خانوادهها مبدل شده است. هر چقدر مدرک تحصیلی بالاتر، بیکاری هم دامنهدارتر. طبق گزارش مرکز آمار، ۳۸ درصد جمعیت بیکار کل کشور را فارغ التحصیلان آموزش عالی تشکیل میدهند و بر همین اساس بهنظر میرسد بیکاری جمعیت فارغ التحصیل روز به روز بدتر هم میشود. همچنین بر اساس آمار وزارت کار، ۸۵ درصد شغلهای کشور تناسبی با تحصیلات دانشگاهی ندارد و از سوی دیگر قریب به ۴۰ درصد از فارغالتحصیلان جامعه از امکان اشتغال برخوردار نیستند.
صندوق بینالمللی کودکان سازمان ملل متحد(یونیسف) در گزارشی اعلام کرد که تداوم جنگ در یمن ۲ میلیون کودک یمنی را از رفتن به مدرسه در سال جاری محروم کرد. این سازمان هشدار داد که از ۷ میلیون کودک در سن مدرسه، آموزش ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار کودک در خطر است چرا که حقوق معلمان بیش از دو سال است که پرداخت نشده است. سارا بیسلو نماینده یونیسف در یمن نیز گفت که جنگ و حملات به مدارس و آوارگی مردم این کشور و علاوه بر آن فقر و محرومیت نیز باعث شده تا کودکان به مدارس و امکان تحصیل دسترسی نداشته باشند.
مرکز آمار ایران اعلام کرد: طی شهریورماه سال جاری، نرخ انواع گوشت روند کاهشی به خود گرفت؛ اما از سوی دیگر، نرخ خدمات همچون آب، برق و سوخت و آموزش با رشد مواجه شده است. تغییرات نرخ کالاها و خدمات نیز نشان میدهد که نرخ گروه خوراکیها و آشامیدنیها، نسبت به مرداد ماه کاهش ۴/۱ درصدی داشته؛ در حالی که نسبت به شهریور ماه سال قبل رشد ۴۶ درصدی یافته است. همچنین نرخ آب، برق و سوخت نیز به صورت جداگانه در مرداد ماه ۳/۷ درصد و نسبت به شهریورماه سال قبل ۹/۳۶ درصد رشد داشته است.
رئیس سازمان بسیج سازندگی گفت: ۷ مهر ماه شاهد افتتاح ۶ هزار و ۲۵۰ پروژه محرومیتزدایی در سطح کشور خواهیم بود. زهرایی با اشاره به افتتاح پروژههای محرومیتزدایی توسط سپاه و بسیج، گفت: طرح بزرگ خدمترسانی در بهمن ۹۷ توسط سپاه پاسداران و سازمان بسیج مستضعفین مطرح شد و باید گفت که این طرح، با همکاری و تعامل دستگاههای اجرایی، نهادهای حاکمیتی و فرماندهان سپاههای استانی در نظر دارد ۴۰ هزار پروژه زودبازده، عامالمنفعه، محبوبیتزا و محرومیتزدا را با رویکرد ایجاد زیرساختهای آب و اشتغال، راهاندازی کند.