ریچارد لاکمن فارغ‌التحصیل دکترای دانشگاه هاروارد و استاد جامعه‌شناسی دانشگاه آلبانی است. علایق تحقیقاتی وی بررسی افول قدرت‌های مسلط در اوایل اروپای مدرن و ایالات‌متحده معاصر و سرنوشت دموکراسی‌ها در دوره‌های افول اقتصادی است. وی در کتاب «قدرت دولت‌ها»، توسعه سیاست‌ها و اقتصادهای مختلف و شکل‌گیری سیستم دولتی جهانی را توصیف می‌کند. وی با مقایسه نواحی و شهرهای سراسر اروپا از قرن دوازدهم تا هجدهم میلادی چگونگی تکوین و گسترش روابط اجتماعی جدید و نهادهای سیاسی مدرن اروپا را نشان می‌دهد. ازنظر ریچارد لاکمن تشکیل دولت مدرن و سایر مفاهیمی مانند شهروندی، حقوق مدنی، سیاسی و اجتماعی که در حول آن شکل گرفتند، نتیجه منازعات انواع شبکه‌های اجتماعی موجود در جامعه با یکدیگر است. زیرا این شبکه‌ها با قرارداد دولت در کانون مطالبات خود و کشمکش با سایر شبکه‌ها، وجود و قدرت دولت را تضمین می‌کنند.
منظور نویسنده از قدرت در این کتاب، توانایی اخذ مالیات، احداث تأسیسات عمومی، واداشتن سربازها به شرکت در جنگ یا وادار کردن کودکان به شرکت در کلاس‌های درس است. همچنین وجه دیگر قدرت برای نویسنده قدرت شهروندان برای مطالبه خدمات از دولت و حتی نشاندن دولت مطلوب خود بر مسند قدرت است. نویسنده در سراسر کتاب در تلاش است به این پرسش پاسخ دهد که دولت‌ها چگونه قدرتی قوی‌تر و متنوع‌تر را بر تمام شهروندانشان اعمال می‌کنند و شهروندان چگونه در برابر این قدرت ایستادگی می‌کنند و ضد قدرت جمعی در برابر آن تشکیل می‌دهند.
نویسنده دولت‌ها را پدیده‌های ایستا و طبیعی و محتوم فرض نمی‌کند، لذا تحلیل خود را با بررسی تاریخ سیاست پیش از تشکیل دولت‌ها در جهان آغاز می‌کند. وی در فصل نخست تحلیلی از تحول گروه‌های قدرت از گروه‌های کوچک خویشاوندی اولیه به نهادهای قبیله‌ای بزرگ‌تر ارائه می‌دهد و سپس به تحولات شکل‌گیری امپراتوری‌ها و تأثیر کشاورزی در جوامع مختلف می‌پردازد. وی نمونه‌های تاریخی از ظهور سیاست در سراسر جهان مانند بین‌النهرین، ژاپن، چین و اروپا را بررسی می‌کند.
ریچارد لاکمن در فصل دوم کتاب خود تحت عنوان خواستگاه دولت‌ها، به‌طور مختصر تشکیل دولت در مناطق مختلف جهان را مانند اسپانیا، فرانسه، انگلیس، هلند، روسیه، اروپای شرقی و ژاپن بررسی می‌کند و نظریات تشکیل دولت را به چالش می‌کشد. لاکمان نظریه مارکس در مورد دولت که دولت را محصول جانبی توسعه سرمایه‌داری می‌داند و نظریه وبر که اخلاق کار پروتستان را موجب توسعه سرمایه‌داری و شکل‌گیری دولت می‌داند را نقد می‌کند. وی همچنین به نظریه شکل‌گیری دولت تیلی و نظریه‌پردازان انتخاب عقلانی می‌پردازد و معتقد است که آن‌ها نقش روحانیان دینی را در منازعات سیاسی نادیده گرفته‌اند. به‌علاوه در این فصل نظریه قدرتمان و سهم وی در درک ساختار اقتدار دولت نیز برجسته شده است.
نویسنده در فصل سوم تحت عنوان کشورها و شهروندان ابتدا کارکردهای دولت مانند جمع‌آوری مالیات، واداشتن شهروندان به شرکت در جنگ‌ها، هویت ملی شهروندان و گسترش فرهنگ ملی را بررسی می‌کند و سپس به این سؤال پاسخ می‌دهد که چرا دولت‌ها توانایی انجام چنین کارهایی را دارند؟ وی پاسخ می‌دهد که هر یک از این کارکردها ترکیبی از قدرت‌طلبی حاکمان و شهروندانی است که گاه با دولت همکاری می‌کنند و گاه در برابر دولت مقاومت می‌کنند.
فصل چهارم کتاب تحت عنوان دولت و گسترش سرمایه‌داری، سیاست‌های اقتصادی جهانی دولت‌های اروپایی به‌دقت واکاوی می‌شود. در این فصل به‌منظور درک اقتصاد واگرای جهانی، نظریات مرکانتیلیسم، امپریالیسم، توسعه وابسته و نئولیبرالیسم بررسی می‌شود. وی چارچوب کلی استدلال خود را در این فصل حفظ می‌کنند و بر تأثیر شبکه‌های اجتماعی نظیر سرمایه‌داران داخلی، قدرت‌های خارجی و نیروهای مردمی در شکل‌گیری سیاست‌های کلان اقتصادی دولت‌ها متمرکز می‌شود.
لاکمن در فصل پنجم که «دموکراسی، حقوق مدنی و مزایای اجتماعی» نام دارد، به تأثیر جامعه و توده‌های مردمی در تکوین سیاست‌های کلان دولت‌ها در جوامع دموکراتیک می‌پردازد. وی با تمرکز بر مفهوم مزایای اجتماعی در دموکراسی‌ها به تبیین این موضوع می‌پردازد که چگونه ایالات‌متحده به‌عنوان پیشگام مزایای اجتماعی قبل از جنگ جهانی دوم، در دهه‌های اخیر از بسیاری از کشورهای دیگر در این زمینه عقب‌مانده است.
نویسنده در فصل ششم تحلیل خود را از شکل‌گیری دولت به تحلیل فروپاشی دولت معطوف می‌کند و پیامدهای انقلاب‌ها، استعمار و شکست‌های نظامی برای قدرت کشورها را بررسی می‌کند. وی در این فصل می‌گوید در بسیاری از مناطق آفریقا، کشورهای درحال‌توسعه مانند افغانستان کشورهای شکست‌خورده نیستند، بلکه به موجودیت سیاست قبل از تشکیل دولت‌ها برگشته‌اند.
ریچارد لاکمن کتاب خود را با بررسی آینده کشورها به پایان می‌رساند. ازنظر وی کشورها در آینده بیشتر تحت تأثیر بحران‌های اقتصادی، فجایع محیط‌زیستی و تروریسم قرار خواهد گرفت. در پاسخ به اینکه آیا کشورها توانایی غلبه بر این مشکلات را خواهند داشت یا خیر؟ پاسخ سرراستی نمی‌دهد و تأکید می‌کند که موقعیت تاریخی شبکه‌های اجتماعی، خواسته‌هایشان و ارتباطشان با یکدیگر، مسیر تاریخی‌ای که هر یک از کشورها طی کرده‌اند بر قدرت دولت‌ها برای رویارویی با این چالش‌ها، حفظ قدرت خود و صیانت از شهروندان مؤثر است.
- لاکمن، ریچارد. (۱۴۰۰). قدرت دولت‌ها، ترجمه وحید موسوی داور، تهران: شیرازه.
مطالب مرتبط:
