گزیدۀ اخبار، تحلیلها و گزارشهای هفته گذشته در حوزه تعارض منافع به این شرح است:
ولی اسماعیلی، رییس کمیسیون اجتماعی مجلس در توئیتی نوشت:با توجه به فرمایش رهبر معظم انقلاب درخصوص «مدیریت تعارض منافع» و از طرفی تصویب «قانون مدیریت تعارض منافع» در کمیسیون اجتماعی و صحن علنی، در اولین جلسه کمیسیون با جدیت ماده واحده و تبصرههای این قانون را پیگیری خواهیم کرد.
حجت عبدالملکی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در روزهای اخیر طی نامهای به رئیس جمهور با اعتراض به زمزمههای افزایش تعرفههای تشخیصی و درمانی پیشنهاد کرد که تعرفه خدمات تشخیصی و درمانی سال ۱۴۰۱ متناسب با افزایش حقوق کارکنان در کشور، ۱۰ درصد رشد داشته باشد.
سید علی یزدیخواه، نماینده مجلس شورای اسلامی، ماجرای صدور مجوز مدرسه غیردولتی توسط مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان برای خودش را مصداق بارز تعارض منافع خوانده و خواهان برخورد وزارت آموزش و پرورش شد.
رئیس فدراسیون فوتبال اسپانیا و جرارد پیکه بازیکن بارسلونا در ماجرای انتقال سوپرجام اسپانیا به خاک عربستان سعودی مورد اتهام تعارض منافع قرار گرفتهاند.
مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی – ۴ اردیبهشت ۱۴۰۱
ولی اسماعیلی (رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس) ـ ۲۸ فروردین ۱۴۰۱
دستهبندی: طرح و لایحۀ تعارض منافع
ولی اسماعیلی، نماینده مردم گرمی در مجلس و رییس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در توئیتی نوشت:با توجه به فرمایش رهبر معظم انقلاب درخصوص «مدیریت تعارض منافع» و از طرفی تصویب «قانون مدیریت تعارض منافع» در کمیسیون اجتماعی و صحن علنی،در اولین جلسه کمیسیون با جدیت ماده واحده و تبصرههای این قانون را پیگیری خواهیم کرد.
مجید حسینی (نائب رئیس سازمان نظام مهندسی استان گلستان) ـ ۲۸ فروردین ۱۴۰۱
دستهبندی: تعارض منافع در حوزۀ مسکن و شهرسازی
در دیدار رئیس و اعضای هیات مدیره سازمان نظام مهندسی استان گلستان با مدیر کل راه و شهرسازی استان مهندس حسینی نائب رئیس سازمان به بحث تعارض منافع اشاره کرد وی ضمن بیان مشکلاتی که به طبع این موضوع در رابطه با انتخابات گروههای تخصصی و ثبت نام نکردن اعضا پیش آمده است خواستار ارائه مصادیق واقعی تعارض منافع و ایجاد وحدت رویه در کل کشور گردید.
مریم احمدیان (گروه کسبوکار و تنظیمگری بخشی مرکز پژوهشها) ـ ۲۸ فروردین ۱۴۰۱
دستهبندی: تعارض منافع در حوزۀ کسبوکارها و بازرگانی
مرکز پژوهشهای مجلس در گزارش کارشناسی با عنوان «رهنمودهایی برای تسهیل صدور مجوزهای صنفی در ایران» مینویسد: چالش در بخش موانع صدور مجوز، نقشی است که قانون نظام صنفی به اتحادیه ها به عنوان مرجع صدور مجوز کسب داده است. این نقش به احتمال زیاد با تعارض منافع (جلوگیری از ورود بازیگران جدید توسط بازیگران فعلی) همراه خواهد بود. برای رفع چنین مشکلی، پیشنهاد می شود هیئت عالی نظارت شرایط و ضوابط استاندارد و یکسانی را برای هریک از اصناف در کل کشور تعیین کند.
عباس تقدسینژاد (مدیرعامل نمایشگاه شهر آفتاب) ـ ۲۸ فروردین ۱۴۰۱
دستهبندی: تعارض منافع در حوزه کسبوکارها و بازرگانی
مدیرعامل نمایشگاه شهر آفتاب معتقد است «تضاد منافع» سبب شده این نمایشگاه به رونق نرسد و در این رابطه توضیح میدهد: مدیرعامل شرکت نهادهای بینالمللی جمهوری اسلامی ایران را شخص وزیر صمت منصوب میکند، در حالی که در کشور ۳۳ سایت نمایشگاهی وجود دارد. مقصود از این انتصاب توسط بالاترین مقام وزارتی این بوده که شرکت مذکور سیاستگذاری و راهبری کلان رویدادهای نمایشگاهی را انجام دهد، نه اینکه خود با اعمال تصدیگری، غرفهدار شود. از سوی دیگر برخی مجریان نمایشگاهی که به ما مراجعه میکنند، عنوان میکنند که ممکن است فعالیت آنها به دلیل اینکه برای برگزاری نمایشگاه به مجتمع نمایشگاه بینالمللی مراجعه نکردهاند، زیر ذرهبین قرار گیرد و مشکلاتی برای آنها رخ دهد. مادامی که این تضاد منافع حاکم باشد نمیتوان انتظار داشت شهر آفتاب سودده شود. به گفته تقدسینژاد، درآمد سالانه حاصل از برگزاری نمایشگاه در مجتمع نمایشگاه بینالمللی بسیار بیشتر از ۱۰۰۰میلیارد تومان برآورد میشود که عملا سودی برای شهروندان تهرانی ندارد؛ بنابراین در حالی که شهروندان عوارض ناشی از برگزاری نمایشگاههای پربازدید در دل شهر را به شکل ازدحام ترافیکی و آلودگی ناشی از آن در مقاطع برگزاری نمایشگاه پرداخت میکنند، اما از عواید اقتصادی آن به کلی بیبهره هستند؛ در حالی که اگر نمایشگاهها در شهرآفتاب برگزار شود، این درآمد پایدار مستقیما صرف بهبود ارائه خدمات شهروندی به پایتختنشینان خواهد شد.
جمع قابل توجهی از داروسازان روز ۲۷ فروردین ۱۴۰۱ مقابل ساختمان مرکزی سازمان غذا و دارو تجمع و به موجودیت غیرقانونی انجمن داروسازان، تعرفههای پایین و عدم اعلام تعرفه سراسری اعتراض کردند. مسئولین فنی از سازمان غذا و دارو درخواست کردند که به عنوان یک سازمان بیطرف با توجه به اینکه دوره نمایندگان اعضای انجمن داروسازان به اتمام رسیده و جامعه داروسازی فعلا صنفی رسمی ندارد، در خصوص تعرفهها، فیمابین نمایندگان مسئولین فنی و موسسین بدون حضور افرادی که دوره نمایندگیشان در انجمن تمام شده است، حکمیت کند و موضوع تعرفه از حالت ملوکالطوایفی در استانها خارج و همانند تمام رشتههای پزشکی به صورت سراسری و براساس یک ضریب مشخص و مستقل از انجمنها صورت گیرد که موضوع تضاد منافع در جامعه داروسازی حل شود.
محمدصادق جوادی حصار (سخنگوی حزب اعتماد ملی) ـ ۳۰ فروردین ۱۴۰۱
دستهبندی: تعارض منافع در مجلس
به نظرم آشکارترین مساله در این پرونده، تعارض منافع است. اگر پای تعارض منافع در میان نباشد، مجلس اینگونه آشکار در امور اجرایی دخالت نمیکند. وقتی رییس مجلس با صراحت از یک عملیات اجرایی دفاع میکند، یعنی اینکه در این پروسه برای یک فرد، یک جریان یا یک مجموعه، منافعی وجود دارد که این منافع با یک اتفاق در خطر از میان رفتن قرار گرفته است. به هر حال شخص رییس مجلس و سایر چهرههای استانی که بهرغم فرمان رییس دولت از این پروژه دفاع میکنند، میدانند که این دخالتها در افکار عمومی چه معنا و مفهومی دارد، اما بهرغم این آگاهی، زمانی که دخالتهایی در این سطح صورت میگیرد، یعنی پای منافعی در میان است که چشمپوشی از آن ممکن نیست. این نظریه زمانی شکل و شمایلی عینیتر به خود گرفت که نام افرادی حول و حوش این پروژه مطرح شد که از جمله بزرگترین بدهکاران بانکی کشور محسوب میشوند.
دستهبندی: تعارض منافع در حوزه کسبوکارها و بازرگانی
برخی از نمایندگان اتاق بازرگانی در نهادهای حاکمیتی بهصورت مستقیم دارای منافع مالی در حوزه کاری آن نهاد هستند و تصمیمات آن را به سمت افزایش حداکثری منافع شخصی خود مدیریت میکنند. بهعنوان مثال م. ع که نماینده اتاق ایران در کمیسیون مهم ماده یک قانون و مقررات صادرات و واردات است، دارای شرکت فعال در حوزه حقالعملکاری گمرکی است. این موضوع زمانی جالب میشود که وی سالها نماینده ی اتاق ایران در هیئتهای حل اختلاف گمرکی نیز بوده است که این هم در تعارض منافع جدی ایجاد میکند.
حضور قابل توجه برخی از نمایندگان سابق مجلس در اتاق بازرگانی هم محل سوال است. بسیاری از مسائل و درگیریهای و جناحبندیهای داخلی اتاقها هم ناشی از دخالت افراد سیاسی است و با پشتوانه آنها شکل میگیرد. یک نماینده سابق و از نزدیکان رئیس سابق مجلس، منشأ بسیاری از دعواهای درون اتاقهای شهرستانها بوده و هم اکنون هم به انحاء مختلف مانع رسیدگی به پروندهی کماکان مفتوح انتخابات اتاقها (بندر عباس و اهواز و شیراز و شهر کرد) در شورای عالی نظارت بر اتاق ایران و شهرستانها میشود.
انجمن علمی قانون با همکاری شورای صنفی دانشکده داروسازی علوم پزشکی تهران، وبینار «آشنایی با اصول تعارض منافع در نظام سلامت» را برگزار میکند. “تعریف تعارض منافع”، “مصادیق تعارض منافع” و” راهکارهای مقابله با تعارض منافع” از جمله مباحث و موضوعاتی است که در این برنامه با ارائه دکتر داریوش چیوایی محور بحث و گفتوگو قرار می گیرد.
مریم آریایی (خبرنگار روزنامۀ ایران) ـ ۳۱ فروردین ۱۴۰۱
دستهبندی: تعارض منافع در حوزۀ سلامت و درمان
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در روزهای اخیر طی نامهای به رئیس جمهور با اعتراض به زمزمههای افزایش تعرفههای تشخیصی و درمانی پیشنهاد کرد که تعرفه خدمات تشخیصی و درمانی سال ۱۴۰۱ متناسب با افزایش حقوق کارکنان در کشور، ۱۰ درصد رشد داشته باشد. حجتالله عبدالملکی بعد از آنکه سازمان نظام پزشکی با ارسال نامهای به معاون اول رئیس جمهور ضمن رد افزایش ۲۸.۵ درصدی تعرفه خدمات تشخیصی و درمانی تعیین شده توسط شورای عالی بیمه سلامت، خواستار افزایش بیشتر تعرفهها در سال ۱۴۰۱ شد، اقدام به نگارش این نامه کرد تا جلوی متضرر شدن مردم بر اساس رویهای که «تعارض منافع در تعیین تعرفهها» داشته را بگیرد.
تعارض منافع در این بخش موجب شده تا در سالهای گذشته با افزایش غیرمنطقی تعرفههای تشخیصی و درمانی مواجه باشیم و در سالهای ۸۳ و ۸۴ با تفویض اختیار تعرفهگذاری بخش خصوصی به سازمان نظام پزشکی توسط مجلس شورای اسلامی، تعرفه پزشکان در بخش خصوصی طی دوسال مجموعاً بیش از هزار درصد افزایش یافت و شکاف تعرفه پزشکی در بخش خصوصی و دولتی از همین جا ایجاد شد.
محمد فخر، کارشناس نظام سلامت تأکید میکند: علت این افزایش یکباره در آن سالها بحث تعارض منافع است و باعث شده نظام پرداختی ایجاد شود که باعث اختلاف طبقاتی و در عین حال عوارض اجتماعی مانند اعتراض پرستاران و انحراف در جامعه علمی کشور شود و حتی تعادل بین رشتهها را به هم ریخته تا جایی که داوطلبان پزشکی افزایش پیدا کرد. توازن قوا در نظام سلامت به سمت پزشکان است و کفه آنها را سنگین میکند و لازم است وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی نقش پر رنگتری در این عرصه داشته باشد تا حقوق مردم را لحاظ کند.
سید علی یزدیخواه (نماینده مجلس شورای اسلامی) ـ ۱ اردیبهشت ۱۴۰۱
دستهبندی: تعارض منافع در حوزه آموزش عمومی
به گزارش خبرآنلاین، مدیرکل آموزش و پرورش استان خوزستان با درخواست خودش برای تاسیس مدرسه غیرانتفاعی در این استان موافقت کرده است، مجوزی که بهنظر میرسد رنگ و بوی تعارض منافع داشته باشد.
دراینباره سید علی یزدیخواه، نماینده مجلس شورای اسلامی میگوید: «اگر مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان میخواهد دو سال آینده از این مجوز استفاده کند همان دو سال آینده درخواست خودش را مطرح کند، شاید در دو سال آینده شکل دادن مجوزها فرق کند، بنابراین معنا ندارد برای دو سال بعد از الان مجوز صادر شود، از نظر ما این اقدام درستی نیست. در زمان وزارت آقای حاجی میرزایی در وزارتخانه مصوب شد و ایشان خودشان ابلاغ کردند و با برخی از مدیران کل و معاونان وزیر که مدرسههای غیرانتفاعی داشتند از وزارتخانه خداحافظی کردند، الان هم در سطح بعضی از استانها و مناطق افرادی که دارای مدارس غیردولتی هستند را در سمتهای اداری بهکار نمیگیرند. اینکه ایشان میخواهند از الان مجوز بگیرند تا اینکه دو سال بعد از آن استفاده کنند، این مصداق بارز تعارض منافع است، یعنی بهخاطر جایگاهی که در آموزش و پرورش استان دارند سبب شده شورای نظارت درخواست ایشان را احتمالاً خیلی سریعتر رسیدگی و تصویب کنند تا مجوزشان را بدهند. اقدامی که انجام شده باید خود وزارت آموزش و پرورش تذکر بدهد و به ماجرا ورود پیدا کند، اگر ترجیح آن مدیرکل این است که مدرسه غیردولتی داشته باشد از همین الان ایشان را مرخص کنند تا به مدرسه غیردولتی خودش برسد.»
احمد کریمی اصفهانی (عضو جبهه پیوان خط امام و رهبری) ـ ۲ اردیبهشت ۱۴۰۱
دستهبندی: تعارض منافع در مجلس
برخی از نمایندگان در صدد این هستند که همه بخشهای کشور شفاف و شیشهای شود تا از سوءاستفادههای احتمالی برخی مسئولان جلوگیری صورت گیرد، اما در خودِ مجلس برخی افراد خود را مبرا از شفافیت میدانند. در صورت عدم تصویب طرح شفافیت برای مردم این تصور ایجاد میشود که شاید به ضرر نمایندگان باشد که روند پارلمان شفاف شود، متأسفانه مجلس در رابطه با این مصوبات دچار تعارض منافع شده است، شما وقتی به صلاحیت نماینده برای ورود به مجلس نگاه میکنید، در میابید که هر کس برای ورود به مجلس حداقل نیاز به مدرک کارشناسی ارشد دارد، اما نمایندگان قانونی را به تصویب رساندهاند که بر مبنای آن هر نماینده با طی گذراندن یک دوره نمایندگی میتواند بدون مدرک کارشناسی ارشد در انتخابات مجلس شرکت کند. هر نوع تبعیضی که نمایندگان در مجلس برای خود به وجود بیاورند، یقیناً، هم خلاف اهداف و اصول انقلاب است و هم موجبات نارضایتی مردم را به وجود میآورد.
لوئیس روبیالس (رئیس فدراسیون فوتبال اسپانیا) ـ ۱ اردیبهشت ۱۴۰۱
دستهبندی: تعارض منافع در حوزه ورزش
لوئیس روبیالس رئیس فدراسیون فوتبال اسپانیا در یک نشست خبری به جنجالی که نشریه اسپانیایی کنفیدنسیال درباره او، جرارد پیکه و ماجرای انتقال سوپرجام اسپانیا به خاک عربستان سعودی به راه انداخته است پاسخ داد.
یکی از مهمترین موضوعات مورد بحث نقش پیکه در انعقاد قرارداد انتقال سوپرجام به عربستان سعودی و ایجاد تضاد منافع برای بازیکن بارسلونا با توجه به حضور تیم خودش در این تورنمنت بود که روبیالس اینگونه به آن پاسخ داد: تضاد منافع؟ برای عقد این قرارداد ما میبایست از فیلتری سه مرحلهای عبور میکردیم که این اتفاق هم افتاد. امیدوارم روزی در کشورمان بازیکنان بیشتری نظیر پیکه داشته باشیم که با تمام شدن دوران بازیگریشان (در رده ملی) دیگر کاری با فدراسیون و فوتبال کشورشان ندارند. مابقی چیزهایی که شنیدهاید، گمانهزنیهایی است که خودتان (رسانهها) انجام دادهاید. به لطف این قرارداد فدراسیون اکنون سربلند است. در ضمن حق کمیسیون شرکت کاسموس را هم عربستانیها پرداختهاند.
کمبود اعتبارات مالی، نبود توجه لازم و کافی و به ویژه تعارض منافع نهاد و سازمانهایی که بر سر تملک، نگهداری و حفاظت از بناهای تاریخی مشارکت دارند، موجب میشود هراز چند گاهی خبرهای تکان دهنده و ناخوشایندی در باب تخریب این میراث غنی منتشر شود. اگرچه که مقوله تملک و حفاظت از میراث فرهنگی موضوعی میانبخشی و فرادستگاهی است و چندین نهاد و سازمان در این امر مشارکت دارند، اما متأسفانه هرکدام از دستگاههای ذیمدخل بدون در نظر گرفتن اصل اساسی رعایت وحدت رویه و گام برداشتن واحد و یکپارچه به سمت نگاهداشت و تعالی این میراث غنی، هر کدام با وضع قوانینی در راستای کسب منافع و مطابق با مصالح خود، نه تنها همپوشانی لازم را در این حوزه ایجاد نکردهاند بلکه در اغلب قریب به اتفاق موارد موجب ایجاد تعارض و تناقضی شدهاند که قربانی اصلی آن تنها امکان تاریخی و فرهنگی مربوطه هستند.