تعارض منافع در سازمان‌ها
از عوامل تحریک ایجاد تعارض در سازمان‌ها می‌توان به رقابت برای پاداش، تعارض در ایفای وظایف، نقص در ارتباطات کارمندان با هم و با سازمان‌ها اشاره کرد. تعارض در موقعیت‌ها، اهدای پاداش و جبران خسارت مستقیم و غیرمستقیم، اعطای هدیه توسط خود افراد ذی‌نفع، معاملات مالی بین موسسه خیریه مدیران و کارمندان آن نیز مصادیقی از تعارض منافع هستند.
نکته مهم دیگر آنکه کسی که متهم به تعارض منافع است ممکن است به دلیل اینکه کار نادرستی انجام شده است، آن را انکار کند، در واقع، تعارض منافع ممکن است وجود داشته باشد حتی اگر عمل خلافی در نتیجه آن صورت نگرفته باشد.
تعارض منافع ممکن است خود را در یکی از سه شکل زیر نمایان کند:
- تعارض منافع واقعی
- تعارض منافع بالقوه
- تعارض منافع ظاهری
تعارض منافع در ادبیات حقوقی ایران
گستردگی دامنه حدود تعارض منافع، اسباب وضع قانون در ایران را فراهم کرده است و در برخی ماده‌های قانونی، احکامی برای مبارزه با بروز تعارض منافع به چشم می‌خورد که از جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد.
در آیین‌نامه اجرایی قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب ۶/ ۱۷ / ۸ ماده ۲۲ تبصره ۳، مقرر شده که تعیین یک وکیل تسخیری، برای دو یا چند متهم در یک پرونده به لحاظ تعارض دفاع از موکلین ممنوع است. ماده ۱۲ کنوانسیون مبارزه با فساد که ایران نیز به آن پیوسته، با هدف جلوگیری از تعارض منافع وضع شده و همچنین بند پنجم ماده ۱۱ کنوانسیون مبارزه با فساد نیز ناظر بر جلوگیری از بروز تعارض منافع خصوصی و عمومی در زمینه فعالیت‌های فنی کارمندان سابق بخش عمومی و اشتغال به کار آن‌ها در بخش خصوصی پس از استعفا یا بازنشستگی است.
نگاه دقیق‌تر و جامع‌تر به تعارض منافع همچنان در ادبیات حقوقی و قانون‌گذاری ایران مغفول مانده است سیاستگذاری و حکمرانی در ساخت اقتصاد ایران هنوز به گونه‌ای پویا نشده که بتواند از مواردی نظیر تعارض منافع جلوگیری کند چرا که دادن امضاهای طلایی و اساسا بروکراتیک زمان بر جزء لاینفک ساختار دیوانسالاری ایران است. از این رو می‌توان امید داشت که همزمان با توسعه فناوری اطلاعات اصلاحاتی در ساختار بروکراتیک ایران به وجود آاید که موقعیت‌های تعارض منافع در این سیستم را به حداقل برساند.
منبع
- بی‌نام. ۱۳۹۷٫ «ادبیات تعارض منافع در دانش اقتصاد» . مجله‌نامه اتاق بازرگانی. دوره جدید، سال، مرداد ۱۳۹۷، شماره ۵، ص ۸۰-۸۱٫
