کارشناس ارشد جامعه شناسی
کارشناس پژوهشی- حمایتگری مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه
فساد در جنگلداری سبب تخریب محیط‌زیست و تهدیدی برای جوامع شهری است. قطع غیرقانونی درختان سالیانه در جهان سبب نابودی حدود ۱۰ میلیارد دلار از سرمایه جنگل‌های ملی می‌شود. همچنین زیاده‌روی در برداشت منابع جنگلی، علاوه بر فرسایش و کاهش حاصلخیزی خاک سبب کاهش کیفی و کمی منابع آب نیز می‌شود. از سوی دیگر زمانی قطع کنندگان چوب با مقامات محلی برای دست یافتن به جنگل‌ها همدست می‌شوند، منافع ناعادلانه فعالیت‌های غیرقانونی، گروه‌ها را روبه روی هم قرار می‌دهد.
تمایل به سمت قطع درختان، اغلب تغییر درآمد جوانان را به طور برجسته نمایان کرده و قطع مزایای زنان و مردان سالمندی که قبلاً زراعت و برداشت محصولات جنگلی در اختیار آن‌ها بوده را به همراه دارد. از دیگر اثرات جدی اقدامات غیرقانونی عبارت‌اند از: در خطر قرار گرفتن زندگی فقرا و افرادی که شدیداً به جنگل و محصولات چوبی و غیرچوبی آن وابسته هستند؛ ایجاد اغتشاش در بازار الوار و محصولات چوبی و ایجاد مانع در برابر عواملی که در جهت مدیریت پایدار جنگل در تلاش‌اند؛ تهدید مستقیم اکوسیستم، گونه‌های طبیعی و محیط‌زیست مناطق حفاظت شده و پارک ملی؛ کاهش فعالیت‌های تأثیرگذار بر پروژه‌های ارتقادهنده مدیریت جنگلداری مطلوبیت قانونی؛ فعالیت‌های غیرقابل‌جبران تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای و افزایش آثار منفی آن بر تغییر آب‌وهوا و…
مطالب این کتاب، بخشی از مرحله اول پروژه‌ای به نام «برنامه مدیریت سالم‌سازی جنگل» مربوط به سازمان شفافیت بین‌المللی با تأمین اعتبار از سوی اتحادیه اروپا است. هدف از این پروژه، تهیه ابزاری برای ادارات محلی فعال در مدیریت جنگل و اجرای طرح شفاف‌سازی در سطح ملی در منطقه آسیا- اقیانوسیه است تا به کمک آن بتوان در این منطقه، سه مورد: ارزیابی خطر برای شناسایی اولویت‌های مبارزه با فعالیت‌های فساد آور، ارزیابی ابزار موجود مبارزه با فساد و رصد ابزارهای اولویت‌دار برای مقابله با فساد در منطقه را بررسی کرد.
این دستورالعمل، مبنایی را برای مقابله با فساد و مهار فعالیت‌های غیرقانونی مانند قطع غیرمجاز درختان فراهم می‌آورد. این کتاب نمونه‌ای فعالیت‌های نظارت و بازرسی در بخش جنگلداری و پیشگیری از فعالیت‌های غیرقانونی و چوب‌شویی تلقی می‌شود.
کتاب با پیشگفتار و مروری کلی بر مفاهیم آغاز می‌شود. در ابتدای کتاب درباره قطع غیرقانونی درختان، برنامه مدیریت سالم جنگل، انواع فسادهای مرتبط با بخش جنگل و بازیگران و سازمان‌های دخیل توضیح داده شده است. سپس کتاب در دو بخش ادامه می‌یابد. بخش اول، تحت عنوان ترسیم نقشه فساد- ابزاری برای ارزیابی خطر است که در این بخش به نحوه تحلیل مجموعه نیروهای مرتبط با فساد موجود در بخش جنگل، چگونگی روش‌شناسی سنجش و ارزیابی خطر و نحوه تهیه نقشه اقدامات تهدیدکننده سلامت اداری و مالی در بخش جنگل پرداخته شده است.
بخش دوم کتاب، تحت عنوان ابزار و روش‌های نظارت بر فعالیت‌های مبارزه با فساد است که در آن به چیستی مدیریت ریسک و چیستی ابزار نظارت بر فعالیت‌های مبارزه با فساد می‌پردازد.
منبع:
*سازمان شفافیت بین‌المللی (۱۳۹۳) تحلیل فساد در بخش جنگل، مترجمان فرهاد صدری، جعفر قجه‌بیگلو، [به سفارش] مرکز مطالعات و پژوهش‌های سلامت اداری و مبارزه با فساد، قوه قضائیه سازمان بازرسی کل کشور، تهران: نشر علوم اجتماعی.
بدون دیدگاه