سایر مبانی نظری

آموزش پایه در آفریقای جنوبی

آموزش پایه؛ بهبود از دریچه نگاه PDIA

فوندا وانده[۱] یک سازمان غیرانتفاعیست. این سازمان در سال ۲۰۱۷ تاسیس شد. هدف آن بهبود آموزش پایه و اطمینان از توانایی خواندن تمام کودکان آفریقای جنوبی تا سن ۱۰سالگی بود. آن‌ها برنامه‌های درسی، ویدیوها و مطالب چاپ‌شده‌ای را جهت تربیت معلمان در راستای مبانی آموزش پایه تهیه کردند. فوندا وانده یک استراتژی «یادگیری به‌وسیله انجام» را برای حل مشکلات پیچیده خود به‌کار گرفت. این استراتژی مشابه انطباق دائم مسئله‌محور بود. PDIA یک فرایند نوآورانه با تاثیر بالاست که به سازمان‌ها در توانمندسازی خود جهت حل مشکلات پیچیده‌شان کمک می‌کند. این فرایند یک چارچوب قدم‌به‌قدم است که که در شکستن مسائل ... مطالعه بیشتر

تأثیرات توسعه‌ای شوراهای مشورتی عمومی بر دولت روسیه

در کشور روسیه، اصلاحات بخش عمومی (ازجمله سیاست‌های خصوصی‌سازی اموال دولتی، برون‌سپاری عملکردهای دولت به سازمان‌های مردم‌نهاد، خیریه‌ها و کسب‌وکارها و تمرکززدایی از قدرت و انتقال قدرت به حکومت‌های محلی) ظرفیت دولت در ساخت و ارائه سیاست‌های عمومی مؤثر را کاهش داده است. این شکل از اصلاحات در کشورهای مختلف موجب ایجاد نیاز دولت‌ها به مکانیسم‌هایی شده است که مشارکت نقش‌آفرینان غیرحکومتی را در فرآیند سیاست‌گذاری را افزایش می‌دهند. در روسیه، شوراهای مشورتی و سازمان‌های مردم‌نهاد با محوریت امور اجتماعی با این هدف ساخته شده‌اند. تثبیت شوراهای مشورتی عمومی (PCB ها) در یک شبکه گسترده که بر فعالیت‌های مقامات در ... مطالعه بیشتر
دولت سازی- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

چرا دولت سازی در افغانستان شکست خورد؟

اگرچه روشن است که ایالات‌متحده می‌توانست در مدیریت خروج خود از افغانستان بهتر عمل کند، اما تراژدی که در ماه گذشته رقم خورد، محصول عملکرد بیست‌ساله این کشور است. آمریکا و متحدانش از ابتدای امر یک استراتژی دولت سازی بالا به پایین را اتخاذ کردند (و هیچ‌گاه در این مورد تجدیدنظر نکردند) که محکوم‌به شکست بود. ایالات‌متحده ۲۰ سال پیش به افغانستان تجاوز کرد، با این امید که کشوری که موجب رنج جهانیان و مردم خودش شده بود را بازسازی کند. ژنرال استنلی مک‌کریستال پیش از حمله نیروهای آمریکایی در این مورد توضیح می‌دهد که هدف از این کار این ... مطالعه بیشتر
آمارتیا سن- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

نقد آمارتیا سن به جان رالز؛ دو راهبرد تحول‌خواهی

آمارتیا کومار سن در یکی از کتاب‌های خود به نام اندیشه‌ی عدالت The Idea of Justice) ) که در سال  ۲۰۰۹ منتشر شده به نقد نظریه‌ی جان رالز پرداخته است ۱٫ همواره تصور می‌شد نظریه‌ی جان رالز، فیلسوف سیاسی بزرگ با نوبلیست اقتصاد مکمل یکدیگرند. جان رالز به‌عنوان یکی از فیلسوفان بزرگ سیاسی قرن بیستم و آمارتیا سن به‌عنوان یکی از اقتصاددانان بزرگ معاصر، هر دو در چارچوب نظری واحدی به بسط نظریه‌ی عدالت پرداخته‌اند. جان رالز نشان داد می‌توان در سنت لیبرالیستی از توزیع درآمد و ثروت یا همان عدالت توزیعی دفاع کرد و آمارتیا سن به تبیین رابطه‌ی آزادی با توسعه ... مطالعه بیشتر
نهادینه‌سازی نوآوری اجتماعی

نهادینه‌سازی نوآوری اجتماعی: مابین تحول‌آفرینی و تسخیرشدگی

بونو پل و تام بالر از دانشگاه یو. آل. بی بلژیک، مرکز مطالعات توسعه پایدار، در مقالۀ «نهادینه‌سازی نوآوری اجتماعی: مابین تحول‌آفرینی و تسخیرشدگی» از پروژه‌ای به نام TRANSIT  / ترانزیت که مخفف Transformative Social Innovation Theory   بحث می‌کنند که درباره اقدامات معطوف به نوآوری اجتماعی است که می‌تواند به تغییرات اجتماعی بی‌انجامد. اما پیش از هر چیزی باید دانست که پروژه نوآوری اجتماعی تحول‌آفرین از اساس به چه چیزی اطلاق می‌شود، چراکه نویسندگان این مقاله به‌صراحت بیان می‌دارند که این مفهوم چنان‌که بایدوشاید روشن و واضح نیست. نوآوری اجتماعی تحول‌آفرین شامل طیف وسیعی از کنش‌ها، استراتژی‌ها و عملکردهای اجتماعی ... مطالعه بیشتر
بانک مرکزی ایران- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

مصادیق تعارض منافع در بانک مرکزی ایران (قسمت ۲)

بانک مرکزی ایران علاوه بر تعارض وظایف که در اینفوگرافیک تعارض منافع بانک مرکزی (قسمت ۱) به آن پرداخته شد، درگیر موقعیت‌های تعارض وظایف دیگری نیز است. تعارضات منافعی همچون نظارت بر خود، ارتباطات سهامداری، دریافت هدیه، اشتغال بیرونی و ارتباط خویشاوندی که بالفعل شدن هر یک از این تعارضات می‌تواند منجر به فسادهای مالی و غیرمالی جبران ناپذیری شود. به عنوان مثال در تعارض منافع نظارت بر خود عدم عضویت نماینده‌ای از بخش معاونت نظارت بانک مرکزی، که شناسایی تخلف و بررسی آن را بر عهده دارد، و در مقابل عضویت یک نفر از مدیران عامل بانک‌ها، که در ... مطالعه بیشتر
حزب کارگر - مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

نئوکورپراتیسم و اصلاح سیاستی در برزیل

به قدرت رسیدن حزب کارگر در ژانویه ۲۰۰۳ تنها تغییری در جهت‌گیری‌های سیاسی و اقتصادی دولت برزیل نبود بلکه شروع تغییراتی در روابط بین جامعه و دولت و بهبود چارچوب نهادی حکمرانی در این کشور بود. تاسیس شورای توسعه اجتماعی و اقتصادی[۱]  (CDES) برزیل با هدف بهبود حکمرانی دموکراتیک و توسعه اجتماعی و اقتصادی از طریق مشورت و گفت‌وگو با نقش‌آفرینان جامعه مدنی یکی از اصلاحات دولت کارگر بود. این مقاله با بررسی این نهاد جدید تلاش می‌کند به دو پرسش پاسخ دهد: واکنش نخبگان سیاسی و اقتصادی نسبت به این نهاد چیست؟ مکانیسم‌های مروج گفت‌وگو چرا و تا چه ... مطالعه بیشتر
راست پوپولیست- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

فروشکستن شناختی شهروندان دموکراتیک در برابر آوای پوپولیسم

روزنبرگ این مقاله را با توصیف اوج گرفتن دموکراسی در ۶۰ ساله پس از جنگ جهانی دوم و روند زوال دموکراسی و نگرانی‌های مربوط به قدرت گرفتن راست پوپولیست در جهان آغاز می‌کند. ارجاع او در این زمینه به کتاب لویتسکی و زیبلات یعنی «دموکراسی‌ها چگونه می‌میرند[۱]؟، ۲۰۱۸» است. لویتسکی و زیبلات اساتید دانشگاه هاروارد هستند. این دو متخصص برجسته مطالعات دموکراسی در کتاب اخیر خود توضیح می‌دهند که دموکراسی در جهان به آرامی با تضعیف نهادهای مهمی همچون رسانه‌ها و زوال هنجارهای سیاسی ریشه‌دار، در حال نابودی است. روزنبرگ شروع می‌کند به توصیف ویژگی‌های راست پوپولیستی که با زوال ... مطالعه بیشتر
پوپولیسم- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

دموکراسی علیه دموکراسی

پیش از این، این مشارکت توسط مراجع و رسانه‌های سنتی هدایت می‌شد. ولی امروز مردم اخبار و تحلیل های خود را از فضای مجازی می‌گیرند که در آن انواعی از اخبار جعلی و تئوری توطئه به راحتی منتشر می‌شود و ظرفیت شناختی ذهن بشر قدرت پالایش این حجم از اطلاعات را ندارد، بنابراین به راحتی به پوپولیسم راست‌گرایانه پناه می‌برد. روزنبرگ استاد دانشگاه ایرواین در کالیفرنیا است و حوزه پژوهش او ظرفیت‌های شناختی سیاسی، ایدئولوژی و پرکتیس‌های دموکراتیک آلترناتیو به‌ویژه دموکراسی گفت‌وگویی(Deliberative Democracy) است. پروژه فکری اخیر او معطوف به پوپولیسم دست راستی و زوال دموکراسی در غرب است. نوشته‌های ... مطالعه بیشتر
اجماع واشنگتن- مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه

ظرفیت‌سازی حکومتی مقدم بر خصوصی‌سازی

زمانی که به عقب می‌نگریم و نتایج سیاست‌های اجماع واشنگتن را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم که آزادسازی اقتصادی در بسیاری از کشورها نتوانست به وعده‌های خود عمل کند. به‌خصوص، برخی کشورها که ابزارهای مناسبی نداشتند، دریافتند که فقدان چارچوب نهادی مناسب باعث شده است وضعیت آنان پس از آزادسازی اقتصادی بدتر شود. مشکل اینجا بود که درحالی‌که این نیاز وجود داشت که دولت‌ها در حوزه‌هایی خاص کوچک شوند، باید در همین زمان در حوزه‌هایی دیگر تقویت می‌شدند. تأکید نسبی در این دوره تا حدود زیادی بر محدود ساختن فعالیت‌های دولت بود که اغلب می‌توانست به ظرفیت‌های دولتی ضربه بزند. این درحالی ... مطالعه بیشتر
تقویت ظرفیت‌های حاکمیتی برای برقراری آزادی‌های لیبرالی

بازگشت به هابز

در قرن بیستم دولت دشمن اصلی آزادی بود. اما امروز، ضعف دولت مهم‌ترین تهدید برای آزادی است. در بخش‌های زیادی از جهان، دولت‌ها سقوط کرده‌اند. در بخش‌هایی دیگر، دولت به‌تدریج تضعیف‌شده است یا فاسد است. نتیجه این است که میلیاردها نفر فاقد ابتدایی‌ترین شرایط برای زندگی مطلوب هستند. حتی در بسیاری از کشورهای ثروتمند نیز ترس از جرائم فراگیر است. اما لیبرال ها (تحت تأثیر سوابق هولناک جرائم علیه بشریت به پشتوانه دولت‌ها) در این باور خود راسخ هستند که چالش اصلی سیاست، محدود کردن قدرت دولت است. آن‌ها با باور به اینکه برخی آزادی‌های انسانی وجود دارند که هیچ‌گاه ... مطالعه بیشتر

دموکراسی و کیفیت دولت

چرا برخی کشورها توانسته‌اند مدیریت دولتی با کیفیت بالا ایجاد کنند که با کارآمدی نسبی به مردم خدمات ارائه می‌کنند، درحالی‌که کشورهای دیگر گرفتار فساد، ناکارآمدی و بوروکراسی صلب و حجیم هستند؟ چه رابطه‌ای بین کارآمدی دولت و دموکراسی وجود دارد؟ آیا این دو یکدیگر را تقویت می‌کنند یا آیا تنشی بین مدیریت مناسب دولتی و مشارکت سیاسی گسترده وجود دارد؟ اهمیت کیفیت دولت بر نتایج مطلوب در سیاست‌گذاری‌ها را می‌توان در زمینه‌های مختلفی مشاهده کرد. به عنوان مثال در بحران یورو در سال ۲۰۰۹-۲۰۱۰ نظام‌های بانکی کشورهایی همچون یونان و ایتالیا گرفتار سطوح بالایی از بدهی شدند. برخلاف کشورهای ... مطالعه بیشتر

راه‌‌حل منازعات سیاسی

احمد غلامی: در شرایط کنونی ایران به  نظر می رسد یافتن یا حتی جست وجوی نقطه اتصالی بین امر اجتماعی و امر سیاسی چندان کار آسانی نباشد؛ آن هم در شرایطی که در گفتمان سیاسی مسلط کاربرد امر اجتماعی به مفهومی برای سیاست زدایی از جامعه تقلیل پیدا کرده است. در صورتی که امر اجتماعی را می توان امتداد امر سیاسی دانست که تنش ها و منازعات سیاسی را کاهش می دهد؛ تنش هایی که در برخی از موارد به نتیجه مطلوبی نمی رسند و از قضا به تحدید فضای دموکراتیک در جامعه منجر می شوند. با این اوصاف، آیا ... مطالعه بیشتر

روشنفکران و دولت: کلان‌نگری یا پیشبرد اصلاح بخشی؟

اصل بحث ناظر بر نوع رویکرد به اصلاحِ جامعه است. برخی می‌گویند برای اینکه اصلاحی در جامعه صورت بگیرد، باید اصلاح در سطوح کلان رخ بدهد. به عنوان مثال ساختارهای بنیادی جامعه تغییر کند. این تصوری است که در طول تاریخ هم در روشنفکری ایران و نیروهای سیاسی وجود داشته است. بین خود مردم کمابیش همین تصور به همین شکل و به صورت عامیانه وجود دارد که همه چیز از بالا باید تغییر بپذیرد و مسئولیت همه چیز احاله به بالا می‌شود. ضمن اینکه این مسأله مهم است و نمی‌توان نفی کرد که ایراد در ساختار کلان چه آسیبی می‌تواند ... مطالعه بیشتر

تجربه‌ای از غلبه بر فقر سیاسی

کتاب ابداع امر اجتماعی به حوزه تاریخ اندیشه تعلق دارد. اندیشه‌ای ناظر بر تلاش برای تعریف یک ملت که تا پیش از این، ملت بودنش را فقط از خلال امر سیاسی از نوع انقلابی و منازعاتیِ آن تجربه کرده بود. تجربه‌ای که در همان سال‌های آغازینِ مطرح شدنش –یعنی در فاصله بین انقلاب فرانسه در سال ۱۷۸۹که نظام مشروطه سلطنتی را جایگزین سلطنت استبدادی کرد، و سال ۱۷۹۵ که رسماً دوران معروف به «ترور» و دادگاه‌های صحرایی‌اش پایان یافت-، به مرگ بیش از دو میلیون نفر از جمعیت ۱۵ میلیونی فرانسه در صحنه‌های انقلابی، انتقام‌گیری‌های کور، جنگ‌های انقلابی و شهری ... مطالعه بیشتر

در اهمیت نظریه توانمندسازی حاکمیت و جامعه

موضوع توانمندسازی حاکمیت و جامعه از دو منظر مورد علاقه من است نخست به عنوان یک پژوهشگر اقتصادی و دوم به عنوان سیاست گذار رفاه اجتماعی. از منظر نخست نظریه توانمندسازی حاکمیت و جامعه بخش کاربردی نظریه اقتصاد نهادگراست. اقتصاددانان نهادگرا کیفیت نهادها از جمله کیفیت حکومت، کیفیت جامعه و کیفیت بازار را عامل تعیین کننده وضعیت کوتاه‌مدت و بلندمدت اقتصادی می‌دانند. نظریه توانمندسازی حاکمیت چارچوبی است برای بهبود کیفیت نهادها بویژه دو نهاد مهم حاکمیت و جامعه. این نظریه راهکاری ارائه می‌دهد که چگونه می‌توان ظرفیت‌های حاکمیت و جامعه را بهبود بخشید.  ایجاد شبکه‌های اصلاحی توصیه اصلی نظریه توانمندسازی ... مطالعه بیشتر